GİRİTLİCE MEVLUT Prof.Dr. Hakkı BİLGEHAN

[eyuphuseyin]

GİRİTLİCE MEVLUT
Hz. MUHAMMED PEYGAMBERİMİZİN DOĞUMU İÇİN ŞİİR
GİRİT DİLİNE TERCÜMESİ ( 18.YÜZYIL )

İ Emine ine i manatu apu ton ehi pohtisi
To meğa to profiti mas afti ton ehi yenisi
Onu ortaya çıkaran Emine onun anası
Ulu peygamberimizi o dünyaya getirdi

Tsunkim apo ton Aptalla ine kini ğastomeni
Ke irthe ke to vakiti tis Afendis mas na yini
Çünkü o Abdullah’tan hamile idi
Ve vakit de gelmişti onun efendimiz olması için
İda spire ke ziğose to kalokopyazma tu
Nişanya pola idhe apo periyira apo ti yenisya du
Onun bu hoş gelişi neyi ekti neyi kovdu
Çevre çok nişanlar gördü onun doğumu ile

Ahi tu rebiyülevveli meres ine miyan imera
Dhodhekati itan afti ksimeronondas dheftera
Ah rebiyülevvel günlerinden bir gün idi o,
O gün on ikinci idi pazartesi sabahı idi.

İ mana tu Profiti mas ipe totes eğo idha,
San ilyos nuri feksomeno ke thamasa ode to’dha
Peygamberimizin anası dedi ‘’ onu gördüğümde,
Parlayan güneş gibi nur idi ben hayran kaldım.’’

Meğalo nuri sto Dunya ke o kozmos thela feksi,
Orise ke ipe ‘’ Emine edha irthe to vakiti’’,
Nur üç yönden geldi ve evren aydınlandı
Emretti ve ‘’Emine ve dedi ve vakit şimdi geldi.’’

To nuri tris Evarese ke apto spiti evyike,
Os ta urania o Dunyas mesa sto Nuri ebike.
Nur üç yönden geldi ve de evden çıktı,
Dünya göklere kadar nurun içine girdi.

Ke sto hava apopanothiyo estrothike ena stroma
Melaikes itan pustrose Sudus to len to stroma.
Ve göklerin üzerine bir yaygı döşendi,
Onu döşeyen melaike idi Sudus derlerdi yaygıya.

Se tris meryes anihtikan kosatera bayrakia ,
Apo ki pu ikusa na su po vale tadhiyosu aftakia.
Üç tarafta göklerde yirmilerce bayraklar açıldış
Nerden duyduğumu söyleyeyim iki kulağını da aç.

Mağrip i miya maşrik i ali ekusan ke i ali piyenan,
Loyiazu ine o Kaavas tuta ola ruya’ne.
Biri mağripten diğeri maşrıktan duyuldu
Diğerleri de gittiler.
Düşün ki tüm bunların hepsi rüyadır.

Tuta t’aydhonia p’ikusa o kalos s’oli tin plasi
Eziğose pu sto Dunya o tamenos na kopyası
Duyduğum bu bülbüller tüm evrende iyiliktir.
Açıkladı ki Dünyaya vaad edilen gelecek.

[eyuphuseyin]

Mu fanike o tihos anikse aksafna murthe Thiama
Huridhes tris me ziğosan ke ‘ katsamen antama .
Göründü ki duvar açıldı aniden harikalar geldi,
Üç huri bana eşlik etti ve karşılıklıoturduk.

İrthan triyiromu ke ekatsan ke edhinan haberi,
Mia ‘po tin ali eherondan ton meğan peygamberi.
Gelip etrafımda oturdular ve haber veriyordular.
Birinden ötekisi büyük peygamberi kutluyordukar.

Ke i huridhes mu leğan osan aydhones eyinan,
Yaratizmeno sto Dunya dhen ine alo yi ena.
Ve huriler bülbül gibi olmuşlar ve diyorlar ki,
Dünyada yaratılmış başka böyle birisi yoktur.

San to pedhi pu tha yenithi to paratimimeno
Kirios hits manas alinis dhen toho dhomeno
Doğacak olan bu çok değerli çocuğu
Tanrı onu hiçbir anaya nasip etmedim dedi.

Meğa devleti su dhoke o Thios kalotihisu,
Thela yenithi to nio pedhi oh tin kilya ti dhiki su.
Allah sana büyük devlet verdi bu senin iyi şansın.
Bu yeni çocuğu doğuracak karnının hakkıdır.

Tut’ine hrisi vradhiya o Kiros tha lampsi,
Na yenithi afendis mas tu kozmu ‘inu to netzeti
Bu altın bir akşamdır Tanrı parıldatacak
Dünyada büyük bir nur ve evreni aydınlanacak.

Edipsasa para poli apu to harareti,
Mu dhokan ena mastrapa yemato apo to şerbeti.
Çok susadım hararetten dolayı
Bana bir maşrapa dolusu şerbet sundular.

To ipya i dhipsa na dhiyavi na dhrositi psihi mu,
Apo to nuri apu ‘ha’ ğo zağruna to kormi mu.
İçtim susuzluğum gitsin canım da serinlesin,
Bende o nur ile dolu olan bedenim de.

K’irthe ke ena spiropuli ke mu ‘vale ts’aletes,
Ke m’epyase me dhinami ki’ akubisa tis plates.
Ve de bir güvercin geliverdi ve beni kuvvetle tuttu.
Ve sırtlarımı dayadım ve rahatladım.

Mi na orisi o Theos ke kami merhameti,
Pu’ne poli merhametlis ke bume sto dzenneti.
Allah bizi bırakmasın ve de merhamet etsin,
Ki o çok merhametlidir ve cennete girelim.

[eyuphuseyin]

Oh ta esikika pastrikos meğalos kirios ine,
Mudhe kimate mu dhen’ pethen’panda o kirios ine,
Oh o çok temiz ve büyük ve çok uludur,
Ne uyur ne de ölür o her zaman uludur.

O Thiyos ine enas itis pu dhen ehi zevali,
Ne sindrofon ne omiyastis dhen ehi ute mithali.
Allah bir şiirdir ki onun zevali yoktur,
Ne yoldaştır ne benzerdir onun örneği yoktur.

Enas ine o pitis asla suphes dhen ine,
Ekini poli thaftikan, poli hameni ine,
Bir tanedir o yoldaştır asla şüphe yoktur.
Onlar çoğu gömüldüler hepsi de kayboldular.

An thelete apo ti fothia na vrite ğlitomara,
To salavati ferte to me ask ke me tromara.
Eğer ki ateşten kurtuluş isterseniz,
Aşk ve korku ile salâvatı getirin.

Adherfiya mu arhini,sa na kamo vasiyeti,
Afrukastite na sas po orminies ya ahreti.
Kardeşlerim ben vasiyet etmeye başladım,
Dinleyiniz ben size ahret için öğüt vereyim.

Ke tin orminia pu tha po opyos na tin kluthisi.
Sa moskos i psihula tu, na tu moskomirisi.
Ve vereceğim öğütleri kim ki takip ederse,
Onun canı da ona misk gibi kokacaktır.

Sta krimata tu o Theos rahmeti na tu kani,
Ekinos pu tha me thimithi ena doa nam’kani.
Allah onun günahlarına rahmetler yapsın,
O beni hatırlayacak kişi bana bir dua yapsın.

Prota anavalan afto pu dhen ehi protadha.
Stin ayiosini i ğnosi mas dhen ivre hits protadha.
Önce o önceliği olmayanı ele alıyorum.
Aklımız kutsallıkta hiç öncelik bulmadı.

Sto varsimomas o theos sebepi pyo hin a kami
Me aski opyos kiormenete rahmeti na tu kani
Allahın bizim oluşturmamıza ne gibi sebebi var
Aşk ile bağlı ise ona rahmet eylesin.

Tu Muhammeti ti psihi prota ‘hi yaratisi
Afti afendis o theos tin ehi ağapisi.
Muhammedin canını o önceden yaratmıştı.
Efendimiz Allah da onu sevmişti.

Huya kala dhulyes kales kala adethya ‘poki’ne
O thyos aftinu ta ta’dhoke m’afta ton ehi stolisi
İyi huylar, iyi işler iyi adetleri vardı.
Tanrı bunları ona verdi onu bunlarla süsledi.

Kaliteron ap’olunus tin ehi yaratisi
O Noes yiat’afton ğlitose oh to kako tufani.
Onu herkesden daha iyi yarattı
Nuhu onun için tufandan kurtardı.

O Mustafas prin kunithi o mutzizes tu fani.
Ke dnen epethan’ lhsus ston urano pu pai
Mustafa kımıldamadan mucizesi yetişti.
Ve o gittiği gökte ölmedi.

[eyuphuseyin]

İne ya to sebepi tu ya na ton ağapai.
Ke asas tu hazret’ Moisi pu ezderhas eyini.
Onu sevmesi için o bir sebeptir.
Ve hazreti Musanın asası ejderha oldu.
Veya to hatiri aftonu ya tin timi tu eyini

Ki’o pappos tu ya na lahi o İbrahim Halilis
Aftunu bahse tin ekame ti floğa o Dzelilis.
Ve amcası İbrahim Halil de orada bulunuyordu
Celil alevi bahçe yaptı o zaman Tanrı.

Sti plasi tu profiti mas Adami sebep eyini.
İ Profitadhes kitaksan ya na tu martirusan.
Peygamberimizin yerinde adami sebep oldu.
Peygamberler ona şahitlik yapmak için baktılar.

San ti dovletia pu ‘htisan ya na ton ağapusan
Ston Kirio parakalesan na kami merhameti.
Ke na tus kami ollonus tu Muhammeti ommeti.
Onu sevmeleri için inşa ettikleri devlet kadar
Efendiye yalvardılar merhamet etsin diye
Ve de hepsini Muhammetin ümmeti yapsın diye.

Ki apomine toson kero sto metopo t’Adami
Ke stis Havvas to metopo pai to nur’ke stathi
Ve de bu nur Ademin çehresinde bunca zaman kaldı
Ve nur Havvanın çevresine gidip orada kaldı

Ke sekatsen toson kero st’afti ke dhen ehathi
Stus Profitadhes payene to nuri me tin aradha
Oso pu pai sto Mustafa oda’rthe i yiaradha
To nuri etsi payene oso’rthe ston kero tu
Ve de nur Havvanın çehresine giderek durdu
Ve onda bunca zaman kaldı ve de kaybolmadı
Arada nur peygamberlere de giderdi
Yaratılma geldiğinde Mustafaya gittiği kadar
Nur zamanında geldiği gibi hareket ediyordu.

Kı o Muhammetis yenithike ke pai stometopolu
Ke odas ayenithike tu kozmu olonu i hari
Pai to nuri ke ikatse ke ekame karari
Ve de Muhammet doğdu ve nur cephesine gitti
Ve tüm dünyanın sevinci doğduğu zaman
Nur, gittiği yere oturdu ve de kararını verdi

An thelete oh ti fotia na vrite ğlitomara
To salavati ferte to me ask me tromara
Eğer ateşten kurtuluş bulmak isterseniz
Aşk ve korku ile salvatı getirin.

Ke eleye e yarabbi aku setzdesu kano
Na mu dhokis to ummeti mu parakalya su kano
Başı seccede idi efendiye müteşekkirdi
Ve şehadet etmek için parmağını kaldırıyordu
Ve diyordu ki ya Rabbi dinle secde ediyorum
Bana ümmetimi ver sana rica ediyorum.

[eyuphuseyin]

Ta hilya tu tarazondan ke ileğan haberi
Ke dhen dhokithika ti leyi to stoma tu seruri
Dudakları kımıldıyordu ve de haber söylüyordu
Ve ağzının ne dediğini anlayamıyordu

Tafti mu mes sto stoma tu evala kopanura
Ke apeikasa o;ti leye eğo ekin’ tin ora
Ston Kiriyo mas apo kardhiya edhose to himmeti
Kulağımı ağzının içine yaklaştırdım
Ve ben o saatte ne söylediğini anladım
O efendimize kalpten himmetini verdi

Parakali nihta mera aftos ya to ummeti
Apo mikrothe eğniyazondan aftos yia to ummeti
Ke si oso pu yerases afinis to sünneti
An thelete oh ti fotia na vrite ğlitomara
To salavati ferte to me ağapi ke me tromara
Ve sen ihtiyarladıkça sünneti bırakıyorsun
Eğer ateşten kurtulmayı istiyorsanız
Aşk ve korku ile salavatı getirin.

İ tekkelidhes tu kaava kseran dhihos hilafi
Ekini tin idhiya vradhiya tu e kanan tavafi
Kaavanın tekkelileri hilafsız bilirlerdi
Onlar aynı gecede ona tavaf ediliyordu

Setzde ekamen o Kaavas ton idhan mikri meğali
Kanena lithari dhen epese akuse etuto to hali
Kaava secde etti, onu küçük büyük gördü
Hiçbir taşcık düşmedi bu hali duyduğunda.

Selami edhide tu Kaava komati sto komati
İleğan e yenithike tu kozmu to Haireti
Kaavaya selam veriyordu parça ve de parça
Dünyanın hayreti doğdu diyorlardı.

Kusurya ehome pola ke krimata meğala
Sto rahmet’ os ti thalasa ke rimosamen eis t’ala
Çok kusurlarımız var ve büyük günahlarımız
Denize kadar rahmet ve diğerlerine

Ya rabbi oti ki an ekama krimata ke kakosini
Harise m’ ta ti metanyosi me tin alithosini
Ya rabbi ne günahlar ve fenalıklar işlediysem
Pişmanlığımla bağışla ve gerçekliğimle de.

Helali osa ke an ikames helali ta pistevğo
Ke ap’ta haramya pu’kames fevğo dhen ta dhulevğo
Helal olsun yaptıkların, helale inanıyorum
Ve yaptığın haramlardan uzaklaşıyorum.

Ya rabbi me tin glosa mu ke matya ke kardhiya mu
Kufira sirk’ anihta an eho stin kardhifya mu
Tobe’ kama metanyosa ke dhehmata ta dhulevğo
Afendis mas oti ifere ke sto Rabbi pistevğo
O peygamberis osa ifere apo tin afedhiyasu
Ya rabbi dilimle ve gözümle, kalbimle
Eğer kalbimde kötülükler varsa
Tövbe ettim pişman oldum ve kabul ediyorum
Efendimizin getirdiklerine ve Allaha inanıyorum
Peygamber Zatıalinden her ne getirdi ise
Senin arzuna göre hepsine iman ettim.

[eyuphuseyin]

Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınları
S’ola imani ifera kata to thelima su
Tus profitadhes pistepsa ke ot’ifere ap ti meria tus
S’ola imani ifera kata to thelima tus
Doa su kano ya rabbi stin ksestimi zoi mu
Oh ton Pasri iyinike adherfiya rivayeti
Po to rahmeti tu theu epano tu na pefti
Farziyo peninda tesera edhinamen adherfiya
Su to ‘pa Turkos apanothiyo p una kseris vevyia
Allah dürüstlük ve iyiliklerden
İyi huylar, iyi işler, iyi adetler ondandır
Peygamberlere inandım ve senin tarafına
Tümüne iman ettim, onların istekleri uyarınca
Bu sonlu hayatımda sana dua ederim ya Rabbim
Oh pasri kardeş oldular rivayete göre
Allahın rahmeti üzerlerine olsun
Elli dört farzı verirdik kardeşlerle
Yukarıda Türk olarak söyledim
Doğruyu bilesin diyorum.

An thelete oh tin fothiya na vrite ğlitomara,
To salavati ferte to me aşk’ me tromara
Eğer kurtuluşun için ateşi istiyorsanız,
Aşk ve korku ile salavatı getirin.

Ke ton Adami o Theos ton ehi yaradisi.
Me ton Ademi to Dunya aftos ton ehi stolisi
Ve ademi de onu da Allah yaratmıştı
Ve Dünyayı da Ademle o süslemişti.

Ke temenna tu kamane setzde ke ton timusan.
O thyos kerim tu kame ke afti ton akluthusan.
Ve ona temenna ve secde yapıyorlar ve onurlandırıyorlardı
Allah kerim yapıyor ve onlar takip ediyorlardı

Stu Adem to metopo evale tu Mustafa to nuri,
( Nur takısı sıra ile değerlilere verilir Ademin yerinde Mustafaya nur koydu.)
Tanrı onu yaptı diğerleri de onu takip etti.
Allah kerim ona yaptı diğerleri de takip etti

Ksistera T’ağapimenu mu tope iyine to nuri
Kı’ afto to nuri’ apomine sto metopo t’ademi
Sonra da sevdiğine söyledi ve nur oldu
Ademin cephesine Mustafanın nurunu koydu.
GİRİT VE GİRİTLİ TÜRKLER KİTABI
Prof.Dr. Hakkı BİLGEHAN
Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınları