GİRİTLİLERDE NAZAR VE NAZARLIKLA İLGİLİ İNANIŞLAR Yrd.Doç.Dr.Refiye Okuşluk Şenesen
Gönderilme zamanı: 06 Eki 2019, 22:46
GİRİTLİLERDE NAZAR VE NAZARLIKLA İLGİLİ İNANIŞLAR
Nazardan korunmak için nazar boncuğu takılır.
Sık sık kurşun döktürülür.Dökülen kurşun kimin nazarı değmişse kurşun onun siluetinin şeklini alır.Bu kişinin nazarı da bu şekilde kişinin üstünden kalkmış olur.
Girit göçmenleri arasında,nazarı geçirmek üzere okunan bazı dualar vardır.Bunlar şöyledir:
GİRİTÇE:
‘’Ayi jane zesane çe tesane zese çe halinosa olla çiziş ta sornimena ton afi çeti loş çe tratoskorpşo çe ti skulopetra to miço roğalizeç çeto polipozusaç apokato to plakaç çe namidekseplakasi paranavji oilos triya kodaroksila napsaş iğra tirokaci çojeros toskapeti nasikosune ta mora peyza nafane çe napşuna çeta ehni naksetinaksune napa navoşçisune.’’
TÜRKÇESİ:
Bütün dünyanın hayvanları,yılan,örümcek,çıyan,akrep,böcek ve bütün sürüngenler sabaha kadar taşın altında incinmeden muhafaza edilsinler.Ta ki güneş üç boy yükselip ihtiyar adam çapasını alıp işine koyulana kadar,daha sonra da bütün hayvanlar serbest kalsınlar ve onlar da karınlarını doyursunlar.’’(K.15)
GİRİTÇE:
‘’Egoivala dişeramu oseaus toselimadum najidepsun…(İsim söylenir)Nafiji aptaşerredum aptamolyedum iklavura inonora ikotspola napasobatojalun eçanafay eçanafay eçanapşi eçanamatarasi tonamo tonametrista çeedra skadrosprejalin eçapegrain petinos vediya izoni.’’
TÜRKÇESİ:
‘’Ben elimi koydum,Allahtan isteğimi okuyorum…’nın elinden,ayağından,hastalıklar,nazarlar gitsin.Denize gitsin sayılamayan kumu oturup saysınlar.Horoz ötsün,hastalıklar uzaklaşsın,denizin öbür tarafına gitsin,orada horoz ötmeyen,ezan okunmayan yere gitsin.Geçmiş olsun’’.Bu dua ele makas alınarak okunmaktadır.En son olarak da ihlas suresi okunur.(K.35,K.54,K.64,K.83,K.84).
Süt veren bazı annelere nazar değdiğinde göğüsleri şişmektedir.Bu durumda bir dua okunur.Duanın Türkçesi şudur:’’Üç bacı bıçaklarını almış,ot çıkarmaya gitmişler.Otu toplayıp yiyecekler,süsleneceklermiş.Yola giderken bir ihtiyar gelmiş,o ihtiyarın saçı topuzmuş.Eğer beni kınadıysanız sütleriniz kan olsun,kınamadıysanız bal olsun demiş.’’ (K.22)
İnsanlar esnerse nazar değdiğine inanılır.Üç İhlas suresi ve bir Fatiha okunarak geçtiğine inanılır.
Soğan,sarımsak,üzerlik otu bir tavada çevrilerek,nazardan korunmak için kullanılır.Nazar değen kişinin üzeri okunur. (K.11)
Yola taş dizilir ve üzerine arpa serpilir.O taşı tekme ile dağıtan kişinin nazarı değdiğine inanılır.Nazarın da bu şekilde geçeceğine inanılır. (K.6).
Kibar birine nazar değince o kişi eline uzun kapı anahtarı alır ve ‘’Dağlara !’’ der.Bu şekilde nazarın geçeceğine inanılır. (K.17).
Nazar değen çocuk Salı gününden dua okumaya çıkarılır.Yedi kadın çocuğun başını okurlar.Eve gelince çocuğun kirli çamaşırları soyulup dama atılır ve çamaşır bir gece damda kalır.Sonra da oradan alınıp yıkanır ve böylece nazarın geçeceğine inanılır. (K.64).
Nazara ve kötü hastalıklara karşı dua okunmaktadır ve böylece şifa bulunacağına inanılmaktadır.Göz ağrısına,kötü yaralara dua okuyarak şifa bulunur.Nazar değmesin diye çocukların cebine mavi boncuk,şap;evlere iğde dalı,nal asılır.Sebzelere nazar değmesin diye köpek başı,kafatası gibi şeyler bahçenin bir kenarına,ağaca asılır.Nazarı değen adam görünce elinin tersiyle terslenir.Bunun yapılma sebebi ‘’Nazarı kırmak’’isteğidir.Bu terslemeye ‘’fulu’’ denmektedir. (K.62).
Mavi boncuk takılır,tütsü yakılır,Tuz,kekik bir arada yakılır,üzerine üç ihlas ve bir Fatiha suresi okunur.Dumanı nazarı değen kişiye doğru tutulur. (K.29).
Dokuz defa ‘’Bismillahirahmanirrahim’’ denir.Ardından Rabbena ve Rabbenağfirli duaları okunur ya da yedi kez Felak ve Nas sureleri okunur (K.5).
Çukurova Bölgesi
Girit Göçmenleri
Halk Kültürü Araştırması
Yrd.Doç.Dr.Refiye Okuşluk ŞENESEN
Nazardan korunmak için nazar boncuğu takılır.
Sık sık kurşun döktürülür.Dökülen kurşun kimin nazarı değmişse kurşun onun siluetinin şeklini alır.Bu kişinin nazarı da bu şekilde kişinin üstünden kalkmış olur.
Girit göçmenleri arasında,nazarı geçirmek üzere okunan bazı dualar vardır.Bunlar şöyledir:
GİRİTÇE:
‘’Ayi jane zesane çe tesane zese çe halinosa olla çiziş ta sornimena ton afi çeti loş çe tratoskorpşo çe ti skulopetra to miço roğalizeç çeto polipozusaç apokato to plakaç çe namidekseplakasi paranavji oilos triya kodaroksila napsaş iğra tirokaci çojeros toskapeti nasikosune ta mora peyza nafane çe napşuna çeta ehni naksetinaksune napa navoşçisune.’’
TÜRKÇESİ:
Bütün dünyanın hayvanları,yılan,örümcek,çıyan,akrep,böcek ve bütün sürüngenler sabaha kadar taşın altında incinmeden muhafaza edilsinler.Ta ki güneş üç boy yükselip ihtiyar adam çapasını alıp işine koyulana kadar,daha sonra da bütün hayvanlar serbest kalsınlar ve onlar da karınlarını doyursunlar.’’(K.15)
GİRİTÇE:
‘’Egoivala dişeramu oseaus toselimadum najidepsun…(İsim söylenir)Nafiji aptaşerredum aptamolyedum iklavura inonora ikotspola napasobatojalun eçanafay eçanafay eçanapşi eçanamatarasi tonamo tonametrista çeedra skadrosprejalin eçapegrain petinos vediya izoni.’’
TÜRKÇESİ:
‘’Ben elimi koydum,Allahtan isteğimi okuyorum…’nın elinden,ayağından,hastalıklar,nazarlar gitsin.Denize gitsin sayılamayan kumu oturup saysınlar.Horoz ötsün,hastalıklar uzaklaşsın,denizin öbür tarafına gitsin,orada horoz ötmeyen,ezan okunmayan yere gitsin.Geçmiş olsun’’.Bu dua ele makas alınarak okunmaktadır.En son olarak da ihlas suresi okunur.(K.35,K.54,K.64,K.83,K.84).
Süt veren bazı annelere nazar değdiğinde göğüsleri şişmektedir.Bu durumda bir dua okunur.Duanın Türkçesi şudur:’’Üç bacı bıçaklarını almış,ot çıkarmaya gitmişler.Otu toplayıp yiyecekler,süsleneceklermiş.Yola giderken bir ihtiyar gelmiş,o ihtiyarın saçı topuzmuş.Eğer beni kınadıysanız sütleriniz kan olsun,kınamadıysanız bal olsun demiş.’’ (K.22)
İnsanlar esnerse nazar değdiğine inanılır.Üç İhlas suresi ve bir Fatiha okunarak geçtiğine inanılır.
Soğan,sarımsak,üzerlik otu bir tavada çevrilerek,nazardan korunmak için kullanılır.Nazar değen kişinin üzeri okunur. (K.11)
Yola taş dizilir ve üzerine arpa serpilir.O taşı tekme ile dağıtan kişinin nazarı değdiğine inanılır.Nazarın da bu şekilde geçeceğine inanılır. (K.6).
Kibar birine nazar değince o kişi eline uzun kapı anahtarı alır ve ‘’Dağlara !’’ der.Bu şekilde nazarın geçeceğine inanılır. (K.17).
Nazar değen çocuk Salı gününden dua okumaya çıkarılır.Yedi kadın çocuğun başını okurlar.Eve gelince çocuğun kirli çamaşırları soyulup dama atılır ve çamaşır bir gece damda kalır.Sonra da oradan alınıp yıkanır ve böylece nazarın geçeceğine inanılır. (K.64).
Nazara ve kötü hastalıklara karşı dua okunmaktadır ve böylece şifa bulunacağına inanılmaktadır.Göz ağrısına,kötü yaralara dua okuyarak şifa bulunur.Nazar değmesin diye çocukların cebine mavi boncuk,şap;evlere iğde dalı,nal asılır.Sebzelere nazar değmesin diye köpek başı,kafatası gibi şeyler bahçenin bir kenarına,ağaca asılır.Nazarı değen adam görünce elinin tersiyle terslenir.Bunun yapılma sebebi ‘’Nazarı kırmak’’isteğidir.Bu terslemeye ‘’fulu’’ denmektedir. (K.62).
Mavi boncuk takılır,tütsü yakılır,Tuz,kekik bir arada yakılır,üzerine üç ihlas ve bir Fatiha suresi okunur.Dumanı nazarı değen kişiye doğru tutulur. (K.29).
Dokuz defa ‘’Bismillahirahmanirrahim’’ denir.Ardından Rabbena ve Rabbenağfirli duaları okunur ya da yedi kez Felak ve Nas sureleri okunur (K.5).
Çukurova Bölgesi
Girit Göçmenleri
Halk Kültürü Araştırması
Yrd.Doç.Dr.Refiye Okuşluk ŞENESEN