Giritli Ali Aziz Efendi
İLK DEFA 1852 YILINDA YAYINLANAN MUHAYYELAT, YAZILI TÜRK ANLATISININ İLK ÖRNEKLERİNDENDİR. YAYINLANDIĞI DÖNEMDE OLAĞANÜSTÜ BİR İLGİYLE KARŞILANMIŞTIR. GİRİTLİ AZİZ EFENDİ'NİN BERLİN BÜYÜK ELÇİSİYKEN ALAMNYA'DA YAZDIĞI BU KİTAP; GELENEĞİN MODERNİZE EDİLEREK, SÖZLÜ KÜLTÜRÜN YAZILI KÜLTÜRE BAŞARILI BİR ŞEKİLDE AKTARILDIĞINI GÖSTEREN ÇOK ÖNEMLİ BİR YAPITTIR...
Osmanlı devlet adamlarından, bürokrat Giritli Ali Aziz Efendi’nin hayatını sizler için derledik… Giritli Ali Aziz Efendi kimdir, hangi dönem yaşadı, hangi görevlerde bulundu, edebi kişiliği nedir, hangi eserleri verdi, mezarı nerede? İşte cevabı:Giritli Ali Aziz Efendi, 1749 yılında Girit - Kandiye’de doğdu. Girit Defterdar-ı Tarihçisi Mehmed Efendi'nin oğludur. Tahsilini Girit’te yapan Aziz Ali Efendi, babasından kalan serveti bitirdikten sonra İstanbul’a gelerek Hassa silahşorları arasına katıldı. İstanbul'da Hemşerisi Yusuf Ağa'nın himayesine giren ve Hassa Silahşorları arasına katılan Aziz Ali Efendi hâcegân-ı Divan-ı Hümâyun arasına katılarak yüksek bir mevki elde etmeyi başardı.BERLİN BÜYÜKELİÇİLİĞİNE ATANDIDaha sonra hemşerisi Yusuf Ağa'nın sayesinde Sakız Adası’na vergi tahsildarı olarak tayin edildi. Bu görevinde de başarılı bulunan Aziz Ali Efendi, Belgrad’a gönderildi ve bazı gayri menkullerin satışı için resmi bir görev aldı. Bu görevindeki başarısı üzerine III. Selim zamanında Mir-i manlık görevi ile 1796'de Prusya gönderildi. Ali Aziz Efendi, 1797 yılında Berlin büyük elçiliğine getirildi. Bu görevle 4 Haziran 1797 tarihinden ölümüne kadar Berlin’de devam ettirerek Padişah III. Selim adına Osmanlı Devleti’ni temsil etti. Bu yıllardaki gözlemlerini bir sefaretname haline getiren Ali Aziz Efendi en popüler eseri olan Muheyyalat adlı eserini bitirdikten bir yıl sonra 29 Ekim 1798'de Berlin’de vefat etti. Berlin’deki Müslüman mezarlığına defnedildi.FARSÇA 40 BİN BEYTİ EZBERE BİLİYORDUGiritli Ali Aziz Efendi öldükten sonra yerine oğlu Selüver Efendi Berlin Elçisi olmuş, yanlarında götürdükleri yakın akrabalarının büyük bir kısmı daha sonraları da Osmanlı hariciyesinde görev almıştır. Arapça ve Farsçayı tahsil hayatında öğrenen Aziz Efendi , Girit’te Rumca ve Berlin’de de Almanca öğrenmiştir. Devrin kaynaklarının belirttiğine göre hafızası ve ezber kabiliyeti çok yüksek bir insan olduğu, Farsçayı çok iyi bildiği ve hafızasında Farsça 40.000 beyit bulunduğu nakledilmektedir. Aziz Al Efendi’nin tasavvuf, hurufilik, hikmet felekiyat ilimleri ile ilgili olduğu, cifr, simya, remil, sihir ve tılsımla ilgilendiği, hurufiliğe meyyal bir yazar olduğu eserlerinden de anlaşılmaktadırESERLERİMuhayyelat: Tam adı "Muhayyelât-ı ledünni-i ilahi-i Giridî Ali Aziz Efendi" olan ve Muhayyelat veya "Muhayyelat-ı Aziz Efendi" adı ile bilinen eseri en ünlü eseridir. Muhayyelat eski harflerle dahi tam beş kez basılmıştır. Bu eser Aziz Efendi’nin Tabiat üstü kuvvetler, hurufilik, mistik alem, ve gerçek hayattan aldığı yaşantılarla iç içe olan hikaye içinde hikaye sistemi ile yazılan farklı bir eserdir. Eserin 1797'de tamamlandığı sanılmaktadır. Muhayyelat gerçek hayata dair yansımalarla birlikte efsanelerin, çeşitli ifritlerin, dervişlerin, aşıkların ve çeşitli mistik inançların iç içe geçtiği fantastik ve gerçekçi öykülerin bir arada olduğu geleneksel hikâye ile çağdaş hikayelerin bir arada bulunduğu, hikmet ve tasavvuf kültürü ile masal tekniği ve hikayeciliğinin harmanlandığı farklı bir eserdir. Muhayyelat Türk Edebiyatında çağdaş öykücülüğe geçişin ilk örneği, ilk basamağı olarak kabul edilen bir eser olmaktadır.Eser: "Birinci, İkinci, Üçüncü Hayal" başlıkları altında üç bölüm halindedir. Daha çok Doğu hikaye geleneğinin , Sinbadname, 1001 gece masallarının yapısal özelliklerini gösterir. Hikayelerdeki asıl kahramanlar iç içe geçmiş hikayeler içinde geçen kitap bitinceye kadar da değişmeyen kahramanlar olarak kalırlar ve iç içe anlatılan hikayelerle konu bütünlüğünü sağlar. Muhayyelat E. J. W. Gibb tarafından İngilizceye çevrilmiş (1884), eserin eski harflerle yapılmış beş adet baskısından sonra günümüz diline de çevrilmiş latin harfleri ile ilk kez Muhayyelât-ı Aziz Efendi adıyla Ahmet Kabaklı tarafından yayımlanmıştır (İstanbul 1973)Ahmet Mithat Efendi'nin "Çengi" adlı romanında Muhayyelatın derin tesirleri vardır. Muallim Naci'nin "Naci" takma adını kullanmasına da Muhayyelat da yer alan "Kıssa-ı Naci" hikâyesidir. Muhayyelat hakkında E. J. W. Gibb Ahmet Kabaklı, Recep Duymaz, Muhayyelat Üzerine Bir İnceleme Avusturyalı Türkolog Andreas Tietze çalışmalar yayınlamışlardır. Kaynak: Giritli Ali Aziz Efendi kimdir, mezarı nerede? 2. Vâridât. Vâridât-ı İlâhiyye adıyla da anılan eser bazı tasavvufî söz ve kavramların mahiyetini “Vâride” başlıklı küçük bölümlerde izah etmektedir. Yazma bir nüshası Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kütüphanesi’ndedir.3. Divan. Çoğu tasavvufla ilgili şiirlerinden meydana gelen küçük bir yazma divandır. Yazma divançe Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan ve Şeyhülislam Ahmed Muhtar Molla Bey’in oğlu Ali Haydar eliyle 1302’de rik‘a hattıyla istinsah edilmiş bir nüshasında bir tevhid, bir na‘t ve otuz bir gazel mevcuttur. Türkçe ve Farsça şiirleri de bulunmaktadır.4. Sefaretname . Eser Aziz Ali Efendi’nin Belgrad, Prusya ve Berlin’de geçen yıllarını anlatan küçük bir eseridir.
Gazeteilksayfa.com Kaynak: Giritli Ali Aziz Efendi kimdir, mezarı nerede?
http://www.gazeteilksayfa.com/giritli-a ... 46083h.htm
Giritli Ali Aziz Efendi
- eyuphuseyin
- Site Admin
- Mesajlar: 6926
- Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
- Konum: İstanbul
- Teşekkür etti: 1098 kez
- Teşekkür edildi: 27 kez
- İletişim:
Giritli Ali Aziz Efendi
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.
Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.
Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için
- eyuphuseyin
- Site Admin
- Mesajlar: 6926
- Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
- Konum: İstanbul
- Teşekkür etti: 1098 kez
- Teşekkür edildi: 27 kez
- İletişim:
Re: Giritli Ali Aziz Efendi
Giritli Ali Aziz Efendi Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Giritli Ali Aziz Efendi (d. Kandiye, Girit – ö. 2 Ekim 1798, Berlin), Muhayyelât adı altında topladığı öyküleri ile tanınan Osmanlı yazar ve devlet adamı.
Girit defterdan Tahmisçi Mehmed Efen-di’nin oğluydu. Babasının ölümünden sonra İstanbul’a gitti. Hassa silahşörleri arasına girerek buraya yerleşti. Once Valide Kethüdası Yusuf Ağa’ya intisab ederek Sakız Adası muhassıllığına atandı. Devlet hizmetlerindeki başansı nedeniyle de memur olarak Belgrad’a gönderildi. Burada iki yıl kaldıktan sonra istanbul’a döndü. İstanbul’ daki memuriyetinin derecesi kesin olarak bilinmemekle birlikte Varidat adlı yapıtının bir nüshasında hâcegân-ı divan-ı hümayun rütbesinde görevlendirildiği belirtilmektedir. 1796’da mir-i miranlık payesi verilerek Berlin sefaretine atandı ve orada öldü. Muhayyelât’in (1852) imzasız önsözünde Berlin’de bazı bilginlerle sohbetlere giriştiğini, onların astronomi ve doğabilimlerine ilişkin sorulannı cevaplandırdığını ve bu cevaplan bir risalede topladığını belirtir. Ama böyle bir risale henüz ele geçmemiştir.
Aziz Ali Efendi simya, cifr (gaipten haber verme), remil (nokta ve çizgilerle gaipten haber verme), sihir, tılsım, zayiçe gibi konularda bilgiliydi. Şiirlerinde tasavvufa yatkındı. 1796’da yazdığı Muhayyelât, “Hayal” adını verdiği üç büyük öykü grubundan oluşur. Önsözünde bu öykülerin Süryanice, İbranice ve öbür dillerden çevrilen öykülerden oluşan Hülasatü’l-Hayal adlı bir kitaptan yalın bir dille derlendiği belirtilir. I. Hayal’de Asıl ve Nesil adlı iki şehzadenin olağanüstü yaratıklar arasında geçen serüvenleri, II. Hayal’de Atina’da, Lebib adında bir bezirgânın oğlu olan Cevad’ın serüvenleri anlatılır. III. Hayal ise, Şeyh İzzeddin adında büyük bir mutasavvıfın kişiliği çevresinde geçer. Öyküler değişik mekân ve zamanda geçmesine karşın, 18. yüzyıl İstanbul’unu yansıtır. Aziz Efendi’nin ayrıca, yaşamının bazı dönemlerini anlatan Vâridât adlı öğretici bir risalesi ve bir Divançe’ si vardır.
kaynak:nkfu
https://aslennereli.com/tag/efendi/
Giritli Ali Aziz Efendi (d. Kandiye, Girit – ö. 2 Ekim 1798, Berlin), Muhayyelât adı altında topladığı öyküleri ile tanınan Osmanlı yazar ve devlet adamı.
Girit defterdan Tahmisçi Mehmed Efen-di’nin oğluydu. Babasının ölümünden sonra İstanbul’a gitti. Hassa silahşörleri arasına girerek buraya yerleşti. Once Valide Kethüdası Yusuf Ağa’ya intisab ederek Sakız Adası muhassıllığına atandı. Devlet hizmetlerindeki başansı nedeniyle de memur olarak Belgrad’a gönderildi. Burada iki yıl kaldıktan sonra istanbul’a döndü. İstanbul’ daki memuriyetinin derecesi kesin olarak bilinmemekle birlikte Varidat adlı yapıtının bir nüshasında hâcegân-ı divan-ı hümayun rütbesinde görevlendirildiği belirtilmektedir. 1796’da mir-i miranlık payesi verilerek Berlin sefaretine atandı ve orada öldü. Muhayyelât’in (1852) imzasız önsözünde Berlin’de bazı bilginlerle sohbetlere giriştiğini, onların astronomi ve doğabilimlerine ilişkin sorulannı cevaplandırdığını ve bu cevaplan bir risalede topladığını belirtir. Ama böyle bir risale henüz ele geçmemiştir.
Aziz Ali Efendi simya, cifr (gaipten haber verme), remil (nokta ve çizgilerle gaipten haber verme), sihir, tılsım, zayiçe gibi konularda bilgiliydi. Şiirlerinde tasavvufa yatkındı. 1796’da yazdığı Muhayyelât, “Hayal” adını verdiği üç büyük öykü grubundan oluşur. Önsözünde bu öykülerin Süryanice, İbranice ve öbür dillerden çevrilen öykülerden oluşan Hülasatü’l-Hayal adlı bir kitaptan yalın bir dille derlendiği belirtilir. I. Hayal’de Asıl ve Nesil adlı iki şehzadenin olağanüstü yaratıklar arasında geçen serüvenleri, II. Hayal’de Atina’da, Lebib adında bir bezirgânın oğlu olan Cevad’ın serüvenleri anlatılır. III. Hayal ise, Şeyh İzzeddin adında büyük bir mutasavvıfın kişiliği çevresinde geçer. Öyküler değişik mekân ve zamanda geçmesine karşın, 18. yüzyıl İstanbul’unu yansıtır. Aziz Efendi’nin ayrıca, yaşamının bazı dönemlerini anlatan Vâridât adlı öğretici bir risalesi ve bir Divançe’ si vardır.
kaynak:nkfu
https://aslennereli.com/tag/efendi/
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.
Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.
Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için
Kimler çevrimiçi
Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 3 misafir