Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri

Girit ile ilgili Raporlar ve İnfo Grafikler Bildiriler
Cevapla
Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 16 Haz 2019, 09:52

Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri

Stavrinidis Nicolas, Mefafrasiz Turkinon İston'kon Eggrafan, (AMoronton is tin İstorin ts Kritis), Vikelen Dimotiki Vivliothiki İrakliu (Girit Tarihinde Türk Dönemine İlişkin Belgelerin Çevirisi), & 1, (1657-1672), 224463 sayfa, 1975 (ikinci baskı 1986); c. 11, (1672-1694), 480 sayfa, 1976 (ikinci baskı 1986); e. 111, (1694-1715), 479 sayfa, 1978 (ikinci baskı 1987); c. IV, (1715-1752), 490 sayfa, 1984; €. V, (1752-1765), 2/1 sayfa, 1985, Ilerakleton-Crete,
Nuri ADIYEKE"*
smanlı tarihi dar bir çerçevede adeta sadece Türk tarihinin bir parçası gibi
görülmektedir. Türk tarihçilerinin Osmanlı tarihini bir ecdad mirası gibi
sahiplenmeleri, hatta kimi zaman bu konuda başka ulusları aşağılayan bir tavır takınmaları, Vürkiye dışındaki toplumlarda Osmanlı tarihine karşı farklı algılan- maları kişkırttı.
XIX. yüzyıl milliyetçiliği çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bağımsızlık savaşı veten Balkan ulusları da ulusal devletlerini kurduktan sonra kendi tarihlerine yönelirken benzeri bir karşı tavır sergilediler. Onlara göre de kendi uluslarının tarihi içindeki Osmanlı dönemi bir “sömürge dönemi” idi. Bu çerçevede de kendileri için Osmanlı devri ya kahrolası bir dönem oldu veya görmezlikten gelindi. Balkanlarda bir çok genel uluslar tarihi yazılırken uzunca ottaçağlar anlatılmakta, ardından Osmanlı dönemi birkaç satırla geçiştirilmekte daha sonra da uzun uzun bağımsızlık savaşları ve milli devletlerinin tarihi anlatılmaktadır.
Dünya tarihçiliğindeki gelişmeler çerçevesinde Balkanlarda da veni bir tarihçi tpi gelişti. Kendi uluslarının tarihi içindeki Osmanlı dönemini de kendi tarihlerinin bir parçası olarak gören yeni bir nesil ortaya çıktı.! Özellikle Maria Todorova, Hlizabeth Zachariadou ve Evangelia Balta kendi tarihlerinin bir dönemi ile, Osmanlı tarihinin kesiştiğini o dönem ve coğrafyanın kendi tarihlerinin bir parçası olduğunu yaptıkları
“ Mersin Üniversitesi, Ken Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. Yunanca çevirileri yapan, A, Nükhet Adiyeke'ye ve yardımlarından dokeyı KHlias Kolovos'a teşekkür ederim.
73 # Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri ADIYEKE
çalışmalarla ortaya koydular. Todoro- va'nın “Osmanlı mirası”na ait kuramsal WEAANA ve düşünsel yaklaşımlarının yani sıra Bal- KESE EY ta'nın Yunanistan'ın Osmanlı dönemine ait, Osmanlı arşivlerinden belgelere dayalı 2 RR çalışmaları önemli boşluklar doldurdu. ii ee a yan Özellikle Balta, olgusal çalışmalarıyla çepe Pre EE GEBE GERDAN TE ear Balkanlardaki Osmanlı çalışmaları çer
MEFTA©$PAZLEJ
çevesinde önemli bir misyon üstlendi.
EM Bu konuda diğer Balkan ülkeleri tarih-
çilerine de önemli görevler düşmektedir.
Tabiatıyla bundan önce bu ptoblematiğe
ma un bir ideoloji sorunu değil bir bilim sorunu TARA mez olarak bakılması gerekmektedir.
Yunanistan özelinde bakıldığında,
Bl Yunanistan ile Türkiye arasındaki iliş-
sö ron kar ra kiler ister ideolojik olsun isterse epis-
tomolojik olsun, sorunlar diğer Balkan
ülkelerinden çok daha farklıdır. Türkiye
ile Yunanistan'daki etnik biri birinin içe-
risine girmesi, iki toplumun da bağımsızlık savaşlarını birbirlerine karşı vermeleri gibi
tarihsel olaylar iki ülkenin tarihini de yoğun olarak iç içe sokmuştur. Bu kimi zaman
olumsuz birtakım olayları doğurmuş, kimi zaman da çok ilginç güzellikleri yaratmıştır. Bu güzelliklerin birisi de Nikos Stavrinidis ve onun eserleridir.
Nikos Stavrinidis Girit'te bulunan şeriye sicillerini incelemiş, defterlerdeki kayıtları kimi zaman özetleyerek kimi zaman aynen Yunanca'ya çevirmiştir. 1975 ila 1985 yılları arasında 5 büyük cilt halinde Girit'te (Jraklton-Kandiye'de) bastırılan bu kitap daha önce Türk tarihçilerine duyurulmuştu. Eser, 1987 yılında Tarh ve Toplum dergisinde okuyucuya tanıtıldı (1Hkşigil, 1987: 9-12). Ne var ki bu tanıtımda Stavrinidis ve sicillerin hikayesi hakkında geniş bilgiler olmasına rağmen kitabın kendisi hakkında oldukça az bilgi vetilmişti. Bu noktadan hareketle bu kitap hakkında bir kez daha bilgi vermeyi uygun bulduk.
• Aslında Nedkoff gibi önceki neslin de olaya bu açıdan bakabilen tarihçileri vardı.
• Kimi zaman da farklı hatalı bilgiler 'Türk okuyucusuna aktarıldı, Örneğin; A. Ekrem Erkal, siciller hakkında bilgi verirken Stavrinidis'in kitabının ilk cildini atlayarak, sicilleri 1672 tarihinden başlatmak tadır (s. 30). (Halbuki İkinci cilt bu tarihten başlamaktadır. Keza kitabın basım tarihini de 1985-1988 olarak göstermektedir (s. 29). Bu tarihler, yukarıda da görüleceği gibi ilk baskıların ve ikinci baskıların karışık tarihleridir.
4 İÜ hebikeç / 17 * 2004
Kitabın hazırlayıcısı, Nikos Stavrinidis'in yaşamı ilginçtir. Stavrinidis XIX. Yüzyılın sonunda İzmir Karaburun'da doğmuştur. Kuşçubaşı, onun İzmir İdadisi”ni bitirdiğini söylese de (Kuşçubaşı, 1964: 230), İzmir Fransız-Rum Okulu'nu ve ardından İngiliz Baxtet Okulu'nu bitirdiği bilgisi (Lkşigil, 1987: 9) daha doğru olsa gerek. Lin azından kendisinin İngilizce ve Fransızca bilgisi bizi böyle düşünmeye sevk etmiştir. Hvangelia Balta'nın bildirdiğine göre Stavrinidis, bir çok dili biliyordu (2003: 20). Kendisi Türkçe eğitimini Osmanlıca yazısı ile yaptığı için de Osmanlıca bilgisi bir hayli iyi idi. Hıfzı Topuz, onun katıksız bir Osmanlı Türkçe'si ile konuştuğunu anlatır? (Topuz, 2001: 95). Stavrinidis, 1922 yılında önce Atina'ya ardından da Girive gitmiş ve adada yerleşmiştir. Kısa bir süre çevirmenlik yapmışsa da 30'lu yılların başlarından itibaren Girit'teki Türk arşivlerini tanımış ve hayatını bu arşivlere vakfetmiştir (LEkşigil, 1987: 9-10). 92 yaşında öldüğü zamana değin sicillerle çalışmasına devam etmiştir (Balta, 2003: 19).
İkinci Dünya Savaşı'na değin Giritteki Osmanlı arşivi bir ölçüde toparlansa da bu savaşta Giritin bombardıman edilmesi bu arşivlere çok büyük zarar vermiştir. Stav- rinidis”i savaş sonrası daha yoğun bir çalışma beklemektedir. Stavrinidis'in çalışmaları sirasında yanındaki arkadaşi da onunla aynı kültür ortamında yetişen, Galatasaray Lisesi mezunu olan Yorgos İkonomidis'ir. Stavrinidis ile İkonomidis, Girit'teki Os- manli Arşivleri üzetinde çalışmalara başlarlar (Ekşigil, 1987: 10, 11; Kuşçubaşı, 1964; 230). Fakat bir süre sonra Stavrinidis
7
arşivlerde tek başına kalmıştır. Bunun yanı sira Stavrinidis sadece şeriye sicillerini çevirmekle kalmaz bu sicilleri esas alarak Osmanlı dönemi Giritine ait önemli makaleler de yazar. Ne var ki bu makaleler Yunanistan'daki dergilerde yayınlanmış ve Yunanca yazılmıştır. Stavrinidis, adada Girit tarihi ile ilgili entelektüel bir ortam da yaratmıştı (Balta 2003: 19). Bundan da öte, Stavrinidis, bil- diğimiz anlamda bir Ottomanist değil idi.
Adı geçen arşivlerin Girivte kalması ayrı bir inceleme konusudur. Daha önceleri “1924 mübadelesi esnasında Türkler adadan ayrılırken bu arşivleri de almaya çalışırlar fakat başaramazlar” diye bilinse de (1kşigil, 1987: 10) bu arşivlerin Türkiye'ye geldiği kısa bir süre önce öğrenildi.” Artik yeni merak konusu da bu arşivlerin nasıl olup da bir kısmının Girit'te kalıp bir kısmının İstanbul'a gelmesi olmuştur.
TI. Dünya Savaşı öncesinde Stavrinidis'in 225 cilt olarak saptadığı sicillerden, savaş sonrasında 162 tanesi kalabilmiştir. (Stavrinidis, 1975: XTIT). Sicil sayısını Zachari-
• Stavrinidis, (hifi Topuz'a eski yazılı bir defter uzatır. Mf Topuz'un kendisinin eski yazıyı bilmediğini
söylemesi üzerine Stavrinidis'in verdiği vanıt çok ilginçtir. “Ah, siz cahiller dedi. Ben Osmanlıyım, Osmanlı. Siz sonradan yetiştiniz. Ama şimdi siz Türk oldunuz ben Yunanlı.” $, 95.
• Balsa, Theocharis Detorakis'in Stavrinidis hakkında 1982 ve 1989 yılında iki tane yazı yayımladığını bildirmektedir. (Balta, s. 19 dipnot 15, 8, 20 dipnot 18)
• Bu arşivlerin Türkiye'ye geliş öyküsü ve genel tanıtımı için Ayşe Nükhet Adıyeke, “Mübadeleye Dair Gizli Kalmış Bir Arşiv”, Topal Tarih, Nisan 2000, C. XII, Sayı 76, ss. 17-20, g Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri ADIYERKE
adou, 164 (s. 25), Molly Greene ise 166 olarak bildirmektedir (Greene, 2001). Şu anda Kandiye'de Vikeleia Kütüphanesi, Türk Arşivlerinde! (Turkiko Arhives Iraklio, TAH.) bulunan bu Şeriye Sicilleri içinden bir kısmı, Stavrinidis tarafından incelenmiş, Yunanca'ya çevrilmiş ve basitçe kataloglanmıştır.
Stavtinidis, 1657 ila 1765 yılları arasını kapsayan 29 cilt sicili inceleyebilmiştir.* İko- nomidis ile kısa süren birlikte çalışmanın ötesinde bir tek ömre de ancak bu sığabilirdi. Kitabın 1. cildinde 1657-1672, Ni. cildinde 1072-1694, TI. cildinde 1694-1715, IV, cildinde 1715-1752, V. cildinde 1752-1765 tarihleri arasındaki belgeler bulunmaktadır. Kitap, siciller esas alınarak düzenlenmemiş, kronoloji esas alınarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla kitabın bir cildinde bir çok ayrı sicilin kaydı mevcut olduğu gibi, aynı sicile ait farklı tarihlerdeki kayıtlar, farklı ciltlerde yazılmıştır. Örneğin 3 numaralı kadı sici- W kayıtları, farklı tarihleri itibarıyla I.,11.,IV. ve V. ciltte bulunmaktadır. Ciltlere göre aktarılan siciller şöyledir:
I. ciltte; 1,2 ve 3 numaralı,
LL. ciltte;2,3,4,5, 6,7, 8 numaralı,
TM. cilite;2,8,9,10,11,12,13 ve 1d numaralı,
IV ciltte; 1, 2,3, 4, 6, 14, 15, 16, 17, 18,19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27,42 nu- maralı,
VW. cihte;3,7,9,13, 17,18, 19, 26, 27 ve 28 numaralı sicillerin kayıtları mevcuttur. Böylece Vden 28'e kadar sıralı defterler ve 42 numaralı defter taranarak 29 cilt defter seçkiler halinde Yunanca'ya çevrilmiştir.
Kitapta her belgeye den başlavarak numara verilmiştir. Belge numaraları mü- teakip ciltlerde biri birini takip ederek 2840'da sona ermektedir. 1. Ciltte son belge numarası 332, Il. ciltte 1152, HI. ciltte 1892, TV. ciltte 2489'dur. Her cildin sonunda dizinler mevcuttur. Dizinlerde kışı isimleri ve yer isimlerinin yanısıra kimi kavramlar da bulunmaktadır.
Kitap oldukça sistemli bir kataloplama şeklinde düzenlenmiştir. Her bir kayıt üst ortada numaralandırılmakta onun altında büyük harflerle belgenin özeti verilmektedir. Bir veya birkaç kelimelik başlık özetleri olduğu gibi kimi zaman beş satıra kadar çıkan özet başlıkları olabilmektedir (c. 1: 56). Bunun altında sol başta belgenin alındığı sicilin ve sayfanın numarasi yazılmaktadır. Aynı hiza sağ başta ise belgenin hicri ve miladi
“ Zachariadou, Hot Benlisoy ile söyleşisinde kadı sicili olduğunu belirtmeden “168 ciltlik Kandiye arşi- vönden söz etmektedir. (Benlisoy, & 36)
” Bu arşivde, kadı sicillerinden başka, XIX. yüzyila ait 195 tane vakıf defteri, XX, yüzyil başlarına ait 40 tane nüfus defteri ve çok sayıda farklı defterler mevcuttur, (Zachartadou, 8. 25)
• Bu defterler 1909 yılına kadar tarihlenmektedir. (Zacharadou, $. 25)
“ Bu defterin tamamı, Elizabeth Zachariadou başkanlığında bir komisyon tarafından tamamen Yunanca'ya çevrilmiştir. Kitap yayınlanma aşamasındadır,
76 İİ hebikeç / 17 * 2004
Girit'te Hıristiyanlar
Bir köy beledize heyeti ve köy bekçileri (Girit, Mâzisi, Hâk, İstikbal, Konstantiniyye, Matbaa-i Ebüzziyya, 1328 (1912): 49)
tarihleri belirtilmektedir. Bunların altında ise belge kimi zaman tamamen Yunanca'ya çevrilmekte kimi zaman ise genişçe özetlenmektedir. Nikah kaydı gibi bazı kayıtlarda birkaç kaydın tek numara altında verildiği de olmuştur. Kimi zaman kişiler veya her- hangi bir olay hakkında ayrıca dipnotlarda bilgi de verilmiştir. Bu dipnotlarda kimi zaman Türkçe açıklamalar yapılmıştır.
Stavrinidis'in her iki dile de hakim olması, bu tür çalışmalarda büyük bit sorun olan özel isimlerin okunmasında büyük bir kolaylığı doğurmuştur. Kişi isimleri ister Müslüman olsun ister Hıristiyan olsun tereddütsüzce okunabilmiştir. Hele Müslüman isimlerinin bazen Türk harfleriyle bazen Yunan harfleriyle yazılması gerçekten hoş bir farklılıktır. Yer isimlerinde kimi zaman farklı yazımlar görülebilmektedir.
Zamanın rutubeti hele 11. Dünya Savaşı'nın siciller üzerindeki tahribau sonucunda bazi sicil sayfalari kullanılamaz hale gelmiştir. Bu çerçevede kimi zaman siciller hiç incelenememiş!9, kimi zaman da bilgi (ragmanları sunabilmek için parçalı kelimeler şeklinde okumalar yapılmıştır." £ Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri ADIYEKE
Stavrinidis”in temel amacı Girit'teki Osmanlı dönemine ait Rum cemaati ile ilgili belgeleri çevirmek olduğu için adadaki Müslüman cemaate ait hükümler ve kayıtlar bu kitapta yer almamaktadır. Dolayısıyla bu kitap sicillerin tüm kayitlatını kapsamamakta, Girit'teki Rum cemaatine ait kayıtları içermektedir.
Sicil kayıtlarını 3 başlık altında incelemek mümkündür. Birinci grupta resmi ya- zışmalar ve belgeler bulunmaktadır. Bunlar, merkezden gelen fermanlar, hükümler, vergi düzenlemeleri ve kayıtları, ümar tevcih ve düzenlemeleri, mukataa kayıtları, metropolitliklerle ilgili yazılar, manastır vakıfları, tereke paylaşımı, cemaatle yönetim arasındaki ilişkiler gibi kayıtlardır. İkinci grup kayıtlar, cemaatin iç işleyişi ile ilgili ka- yıtlardır. Cemaat içi evlilik kayıtları, cemaatin kendi içindeki hukuksal davalar, mülkiyet kayıtları, alım satım kayıtları, ferağ ve intikal hükümleri, vasi tayini, vekil tayini gibi kayıtlardır."? Üçüncü olarak Rum cemaati ile Müslüman cemaat arasındaki ilişkilerle ilgili kayıtlardır. İhtidalar, cemaatler arası evlilikler, cemaatler arası davalar, mal satışları, ücari sözleşmeler vs. Bu kayıtların arasında çok ilginçleri de bulunmaktadır. Örneğin 30 Mart 1658 tarihli bir kayıt “nevmüslimlerin sünnet olmaları için buyruldu-yu şe- rifidir.” (c. 1: 65)
Stavrinidis'in aktardığı sicillerde Giritteki Osmanlı yönetimine ait farklı veriler bulunabilmektedir. 1670-71 sayımları ile ilgili bir takım defterler kataloga alınmıştır. Bazı nahiyelere bağlı köylerin isimleri Yunan ve Latin harfleri ile hane sayıları ve gelirleri ile kaydedilmiştir. Stavrinidis'in kitabının 2. cildinde olan kayıtlara göre bu listeler şöyledir:
Nahiye-i Pediye der liva-i Kandiye 83 köy ss. 114-117
Nahiye-i Menafoca der liva-i Kandiye 89 köy ss. 118-122
Nahiye-i Kenuryo der liva-i Kandiye 61 köy ss. 122-124
Nahiye-i Piryotica der liva-i Kandiye 24 köy ss. 125-126
Nahiye-i Maleviz der liva-i Kandiye 28 köy ss. 126-127
Nahiye-i Temenes der liva-i Kandiye 26 köy ss. 127-128
Nahiye-i Milopotama der liva-i Resmo 66 köy ss. 129-131
Nahiye-i Estiye der liva-i Hod 45 köy ss. 131-133
Okunamayacak durumda olup tamamen tahrip olmuş sayfa örnekleri için; c. MI, « 372'de verilen örnek fotoğral,
“ Örnek; c Il, s. 17-19, 46; İİİ, s. 308.371; İs 32,36...
2 Cemaat içi hukuksal sorunların cemaatin kendi hukuk ve sistemi ile çözümlendiği düşünülse de özellikle Giritte pek de öyle olmadığı görülmüştür. Ayşe Nükhet Adıyeke, “NVTİL. yüzyil Girit (Resmo; Kadı Sicillerinde Zımmi Davalar”, Pax Ottomana Siwdies In Memoriam Prot, Dr. Nejat Göyünç, (dit Kemal Çiçeki, Sota & Yeni Türkiye, Haarlem & Ankara, 2001, ss, 77-95; Nuri Adıyeke, “Girit Nikah Defterleri ve Giritteki Evlilikler”, Kebikeç, (İnsan Bilimleri İçin Kaynak Dergisi), sayı 13, 2002, ss. 39-47,
78 İĞ hebikeç / 17 * 2004
Nahiye-i Meranblo der liva-i İstiye 16 köy ss. 133-134 Nahiye-i Yerepetre der liva-i İstiye 7417 köy ss. 134-135 Nahiye-i Laşid der liva-i İstiye 13 köy ss. 135-136 Nahiye-i Rizu der liva-i İstiye 44 köy ss. 130-137
Tarih belirtilmemekle birlikte Stavrinidis'in 1670 Kasım'ı ile 1671 Ağustos'u ara- sina yazdığı Girit Kanunnamesi de oldukça önemlidir. “Kanunname-i Cedid-O Neo Köne” (c. 1: 307-311)
Stavrinidis'in yayınladığı belgeler kronolojik açıdan ve coğrafi açıdan çok önemlidir. XVİL yüzyil ortasından XVI. yüzyil ortalarına ulaşan belgelerin, Osmanlı tarihinin “karanlık dönemi” içinde olması kitabın önemini arttırmaktadır. Coğrafi açıdan ise farklı özellikler vardır. Öncelikle Girit gibi Akdeniz ticareti açısından çok önemli bir adanın belgeleri, ticaret tarihi çalışanlarına bir çok veriler sunmaktadır. Örneğin: Ada- nın zeytin üretimi, zeytin yan ürünleri ve ticareti vs. Ne yazık ki bu belgeler Osmanlı tarihi ile ilgili genel özellikleri yakalama açısından pek de verimli değillerdir. Kişisel görüşümüz, Osmanlı yönetimi Girit'i aldiktan sonra Osmanlı genel sisteminin dışında bir örgütlenmeyi adada oluşturmuştur. Bu anlamda Girit'te gördüğümüz uygulamaların bir kısmi, adaya göre yapılanmalardır. Belgelere bu gözle bakarsak, Girit'e özgü bu uygulama biçim ve oluşumları da buradaki belgelerle izah edilebilir. Mülkiyet tasarruf biçimleri, etnik yapı özellikleri, belge özellikleri vs.
Yunanistan'da Girit adası ile ilgili yukarıdaki çerçeveler etrafında yapılan çalış- malarda bu kitap çok yoğun olarak kullanılmaktadır. Avrupa'da yapılan kimi yüksek lisans çalışmalarında bu eser temel kaynak olarak esas alınıp sicillerin kendisi görül- meden de çalışmalar yapılmıştır."? Stavrinidis'in eğitimi ve çalışma ciddiyeti göz önüne alındığında bu eserin doğrudan kaynak olarak kullanılmasında bir sorun olmadığı da ortaya çikar.
Sonuç olarak, Stavrinidis'in bu çalışması sadece Osmanlı dönemi Girit-Rum ce- maati için değil tüm ilgili dönem açısından tüm Girit için, hatta Akdeniz ticareti için çok önemlidir. Ne var ki bu vesile ile eksik kalan bir noktayı da gündeme getirmemiz gerekir. Girit'e ait sicil koleksiyonu tam olarak çıkarılmamıştır. Yakın zamanlarda Türkiyede bulunan Girit sicillerinin bir katalogunun olmasına karşın"! bildiğimiz
© Örneğin Maria Tsicaloudaki, Le Marohe de Candie, 1669-1765: Corporations et Rögfementation des Prix, Üniversit de Paris | Panthöon-Sorbonne, Paris, 1990. XVTL yüzyilin son çeyreğinden XVİİL yüz yılın son çeyreğine, yaklaşık bir asırlık dönem için Girit'teki ticari havatı, loncaları, ticari yaşamdaki
etnik farklılaşmaları inceleyen “İsicaloudaki, tezinde temel malzeme olarak Stavrinidis'in kitabını kullanmıştır. 'Isicaloudaki
Ayşe Nükhet Adıyeke-Nuri Adıyeke, “Newly Discovered In Turkish Archives: Kadi Repisters And Other Documents On Crete”, TURCICA, Revcu ltades Turgues, Tome 32, 2000, pp. 447-463
79 £ Stavrinidis ve Girit'teki Osmanlı Kadı Sicilleri ADIYEKE
kadarıyla, Giritte (Iraklion Vikelea Kütüphanesi) olan sicillerin tam katalogu henüz yapılmamıştır. Temennimiz bu katalogun bir an önce hazırlanmasıdır. Böylelikle Stav- rinidis'in başlattığı iş bir adım daha ileriye taşınmış olacaktır.
Kaynaklar
Adıyeke, Ayşe Nükhet (2000), “Mübadeleye Dair Gizli Kalmış Bir Arşiv”, Top/umsa! Tarih, Nisan 2000, C. XIII, Sayı 76, ss. 17-20.
Adiyeke, Ayşe Nükhet (2001), “XVTT. yüzyıl Girit (Resmo) Kadı Sicillerinde Zım- mi Davaları”, Pax Ortomana Studies In Memortam Prof: Dr. Nejat Göyünç, (Edit: Kemal Çiçek), Sota & Yeni Türkiye, Haarlem & Ankara, ss. 77-95.
Adiyeke, Ayşe Nükhet-Adıyeke, Nuri (2000), “Newly Discovered In Turkish Arc- hives: Kadi Registers And Other Documents On Crete”, TURCICA, Reven Eiuder Turgues, Tome 32, 2000, pp. 447-463.
Adiyeke, Nuri (2002), “Girit Nikah Defterleri ve Girivteki Evlilikler”, Kebikeç (İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi), sayı 13, ss. 39-47.
Balta, Evangelia (2003), “Ottoman Archives in Greece”, Balkanlarve İtaha'da Şehir ve Manastır Arşivlerindeki Türleçe Belgeler Semineri, (16-17 Kasım 2000), Vürk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, ss. 15-24,
Benlisoy, Foti (2003), “Elizabeth Zachariadou İle Söyleşi- Yunanistan'da Osmanlı Tarihçiliği”, Top/umsal Tarih, sayı 117, Eylül, ss. 34-37.
Ekşigil, Adnan (1987), “Girit Kadı Defterleri”, Tarih ve Toplum, c. 8, sayi 43, ss. 9-12.
Erkal, Ali Ekrem (1998), “Ustazade Yunus Bey'in Girit Fethi Tarihi”, Tan ve Toplum, sayı 175, ss. 25-32.
Greene, Molly (2001), “Description of the Sijill Collection in Herakleton (Candia) Crete”, Oyadi Court Records Workshop, Harvard University, May 18-20.
Kuşcubaşı, Eşref Sencer (1964), “Oğlum Bunları Bileceksin”, Tarih Konuşuyor, c. İ, sayı: 3, ss. 229-234.
Topuz, Hıfzı (2001), Eski Dostlar, Remzi Ktabevi, İstanbul.
'Isicaloudaki, Maria (1990), Le Marche de Candie, 1669-1765: Corporations et Regfemen- tation des Prix, (M. A), Universite de Paris 1 Panth&on-Sorbonne, Paris.
Zachariadou, Elizabeth A. (2003), “L'he Turkish Archive of the Vikelata Muni- cipality Library of Heraklion (Kandiye)”, Balkanlar ve İtaha'da Şehir ve Manastır Ar- givlerindeki Türkpe Belgeler Semineri, (16-17 Kasım 2000), “Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, ss. 25-29.
Özet: Girit adası XVİİ. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı yönetimine geç- miş ve XIX. yüzyilin sonlarına kadar, Osmanlı yönetiminde kalmıştır. Adada yaşayan
s0 İĞ kebikeç / 17 * 2004
Müslümanlar ise 1925 nüfus mübdelesine değin Girit'te yaşamaya devam etmişlerdir. Osmanlı yönetimi sirasında Adada hukuksal işlemler kadılar tarafından yapılmıştır. Bir kısmının Kandiye Türk Arşivi'nde bulunduğu bu defterlerin bazıları, Nikos Stav- rinidis tarafından Yunanca yayımlanmıştır. Bu defterler, adada Osmanlı yönetiminin anlaşılabilmesi çok önemlidir.
Abstract: Crete came under the Ottoman administration in the middles of the seventeenth century and went on under the Ottoman control until the late nineteenth centuty. Those Muslims, who lived in the island, continued to live in Crete unül the population exchange in 1925. During the Ottoman administratlon, legal affairs were adıministered by kadis. Some of the registers, some of which are in Kandiye Furkish Archive, are published in Greek by Nikos Stavrinidis. These registers are very impor- tant to undertstand the Ottoman administratlon in the island.
Anahtar Kelimeler: Girit, Girit Kadı Sicilleri, Nikos Stavrinidis, Türk Arşivi, Vikelea Kütüphanesi.
Keywords: Crete, Crete Court Registers, Nikos Stavrinidis, Turkish Archive, Vikelca library.
81
Bir yayıncının portresi:
Tüccarzâde İbrahim Hilmi Çığıraçan
Başak Ocak
MÜTEFERİKA
Bu kitabı satın almak için hemen tuklayın!..
www.sanatkitabevi.com.tr
82
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 8 misafir