ULUS İNŞASINDA ZORUNLU GÖÇ UNSURU: TEK PARTİ DÖNEMİ (1923-1945) İSKAN KANUNLARI Hayriye YÜKSEL

[eyuphuseyin]

Madde 18. İskanda Hükümetçe verilen talimata göre yapı yapılması

için malzeme veya para verilebilir. Yapı yapmakta kendileri de çalışabilirler. İskan için devlet ormanlarından parasız kereste vermek ve bu yapıları
yapmada asker,. Devlet memur ve müstahdemlerini ve vasıtalarını kullanmak caizdir.


Madde 19. Yeniden kurulan veya canlandırılan köylere, orta malı olarak mevcut nüfusun ortak ihtiyacına yetişen mektep, cami, köy odası, karakol, Pazar, harman ve mezarlık yerleri, otlak, suvat, orman kanunu hükümleri içinde baltalık ve başka ortak ihtiyaçlara lazım yerler parasız bırakılır.
Mektep odası, çeşme, su yolları, kuyu, sarnıç ve sulama tertibatı da hükümetçe yapılabilir veya tamir edilebilir. Bu işlerde buraya yerleştirenleri işletmeğe hükümet salahiyetlidir.


Madde 20. 1 numaralı mıntıkalara iskan edilenlere, değir peşin

verilmek üzere iskan derecesinin iki katı, 1914 veya daha önceki yılların tapu

ve yoksa vergi kıymetleri üzeriden, toprak verilir.

Vergi veya tapu kıymeti olmayanları, emsaline bakılara, o yerin idare

heyetinin takdir edeceği kıymet üzerinden vermek caizdir.


Madde 21. İskan edilen muhacir, mülteci, göçebe ve naklolunan

çiftçilere ve sanatkarla aşağıda yazılı topraklardan dağıtılır.



A: Menşei ve nevi ne olursa olsun bütün milli topraklardan;



B: Şehirlerin, kasabaların, köylerin sınırları içinde bulunan mera



bataklık ve fundalık gibi orta malı olup hükümetçe ihtiyaçtan fazla görülen topaklardan;

C: Şehirlerin, kasabaların, köylerin sınırları dışında kalan ve orman



olmayan baş yerlerden;



Ç: Devletçe görülecek lüzum ve zaruret üzerine bazı ormanlarda,



İcra Vekilleri Heyeti kararı ile, muvafık görülen yerlerden;







146













D: Hükümetçe satın alınacak veya istimlak olunacak çiftlikler ve



topraklardan;


Madde 22. Muhacirlerin, mültecilerin, göçebelerin ve naklolunanların yerleştirilmelerine ayılan veya bunlara verilen yapılar ve topraklar kimin işgali altında olursa olusun vali veya kaymakamın yazılı emirle zabıtaca boşaltılır ve kendilerine teslim olunur. bunlara vuku bulacak tecavüzlerde de vali ve kaymakamlar zabıta marifeti ile tahliyeye salahiyetlidirler.


Madde 23. Bu kanun hükümlerine göre muhacirlere, mülteciler, göçebeler, naklolunanlara ve yerlilere dağıtılan yapı ve toprakların temlikine vali ve kaymakamlar salahiyetlidirler. Dağıtış defter veya kararların altı vali veya kaymakamlarca tasdik edilmesi, temliktir. Tasdikli defterlerdeki veya kararlardaki miktarlar muteberdir.


Madde 24. Muhacirleri ve mültecileri ve naklolanları kendilerine ev yapıncaya veya hükümetçe yaptırılıncaya kadar yerleşecekleri yerde veya civarda mevcut hükümete veya halka ait münasip binalarda barındırma ve bu binaları vali veya kaymakamın yazıl emriyle zabıtaca hemen boşaltmak caizdir. Ancak bu boşatmanın ev ve bina sahiplerinin yaşamlarını ve barınmalarını imkansız kılacak yolda olmaması ve bir yıldan fazla sürmemesi şarttır.Bu yolda binası boşaltılanlara hükümetçe münasip kira verilir. Muhacirlerin, mültecilerin ve naklolunanların geçtikleri yerlerde muvakkat konaklamak üzere bir haftana fazla bir müddet için bina boşaltılmasına izin verilemez. Bu maddenin hükümlerini tatbik için Dahiliye Vekilliğince talimat yapılır.


Madde 25. Muhacirlerin, mültecilerin, naklolunanların ve göçebelerin yurtlandırıldıklarından başlayarak iki yıl içinde, görülecek hakiki lüzum üzerine, aynı mıntıkalarda iskan yerlerini değiştirmeğe ve düzenlemeğe Dahiliye Vekili salahiyetlidir.







147













Fasıl IV


Madde 26. 3 numaralı mıntıkalardan mecburi nakledilenler menkul mallarının birlikte görülebilirler. Bunların bıraktıkları gayri menkullerin mülkiyeti tam olarak devlete geçer. Tasarruf vesikasına bağlı olanların, sahiplerine 1914 veya daha önceki yıllar vergi, yoksa tapu değerlerinin dört katı üzerinden tapu ve vergi değerleri olmayanların emsalinin vergi veya tapu değerlerine akarak o yerin idare heyetince takdir edilecek değer üzerinden birer “istihkak mazbatası” verilir.


Madde27. Bu kanun hükümlerine göre hükümetçe naklettirilenler

veya isteklerini ile göç edenler bir yıl içinde eski yerlerindeki menkul ve gayri menkul mallarını tasfiye etmeğe mecburdurlar. Bu müddet içinde tasfiye etmeyenlerin menkul ve gayrimenkul malları devletçe tasfiye olunur. Unlardan isteyenler 26 ncı maddeye göre gayri menkullerine karşılık hükümetten istihkak mazbatası alabilirler. Bu takdirde mu gayri menkullerin mülkiyeti tam olarak devlete geçer.


Madde 28. istihkak mazbataları önce sahiplerine gittikleri yerde iskan için verilen menkul ve gayrimenkul mallara mahsup edilir. Bakiyeleri yerleştikleri vilayet içinde hazinenin mülk ve toprak artırmalarında nakil olarak kabul olunur. Şu kadar var ki bir aileye istihkam mazbatası karşılığı olarak iskan haddinin iki katından fazla toprak verilemez.
İstihkak mazbataları, sahiplerinin adlarına yazılı olup, ancak noterlikler

vasıtasıyla başkalarına ciro edilebilir.

Bunların mirasçılarına intikali umumi hükümlere bağlıdır.


Madde 29. A: Hükümetçe iskan edilen muhacirler, mülteciler, göçebeler ve 1 numaralı mıntıkada hükümetçe yerleştirilen kimseler yerleştirildikleri yerde en an yıl oturmağı mecburdurlar. Bunlar Dahiliye vekilliğinin ini olmadıkça başka yerlerde yut tutamazlar.Başka yerlere izinsiz gidip yurt tutanlar ve tutmak isteyenler yerleştirildikleri yere döndürülürler.

[eyuphuseyin]

B: 1 ve 3 numaralı mıntıkalardan 2 numaralı mıntıkaya naklolunan



ve 2 numaralı mıntıkada 9,10 ve11 ‘inci maddelere göre bir yeden başka yere nakledilenler on yıl sonra dahi, İcra Vekilleri Heyeti kararı olmadıkça, başka yerlere gidip yurt tutamazlar.


Madde 30. 1 ve 2 numaralı mıntıkalara yerleşenlere borçlu ve borçsuz iskan yolu ile verilen gayri menkuller on yıl müddetle hiç suretle satılama, bağışlamaz, terhin edilemez, haciz olunamaz. Tapularına o yolda kayıt düşülür.
Hükümetin izni ile Ziraat Bankası’na terhin caizdir.


Fasıl V


Madde 31. Bu kanunun hükümlerine göre alınan muhacirlerle dışarıdan gelen mülteci ve aşiret fertlerinin birlikte getirdikleri aşağıda gösterilen kendi eşyaları, malları ve hayvanları gümrük resmile, bir defaya mahsus olmak üzere sair bütün teklif ve resimlerden muaftır.

1. Bir aile için:



A: Zat ve ev eşyası kamilen



B:

Meslek ve meşgale eşyası aşağıdaki kayitlerle:

Çiftçi ise: Çift hayvanları, arabaları, araba ve koşum takımları,



çiftçiliğe mahsus her türlü alet ve edevat ve makineleri, damızlık hayvanları, tohumluk ve yiyecek zahireleri ve aşlıkları kamilen ve ödene beri beledikleri büyük ve küçük hayvanlarla zirai mahsullerinden değeri altı bin liraya kadar olan miktarı.
Sanatkarlar ise: Hür türlü sanat alet ve edevatı ve makineleri, söküp getirecekleri fabrikaları, alet ve edevatı kamilen ve fabrikalar masnuatından ve iptidai maddelerinden değeri altı bin liraya kadar olan miktarları (trikotaj fabrikası makineleri ve kauçuk sanatları mamulatından dolan ayakkabıları hariçtir. Ancak zata mahsus ve kullanılmış küçük trikotaj makineleri muafiyetten istifade eder.)







149













2.

Bir cemaat için (bir köy ve mahalle veya cemaate ait kullanılmış eşya):

A: Bütün mektep eşyası



B: Bütün cami eşyası



C: Vakıflara ait eşya ve mahsuller;



Ç: Köy ve mahalle odası eşyası, hatıralar ve cemaate yadigar



eşya; D:



Köyün ve mahallenin harman, ortak makinesi ve traktör gibi

ortak zirai makine ve aletleri, köy değirmeni ve un fabrikası gibi müşterek sanat fabrika ve makineleri,


Madde 32. Muhacirler ve mülteciler 31’nci madde haricinde menkul ve gayrimenkul malların bedeli veya ellerinde bulunan nakitleri karşılığı Türkiye’de yapacakları sanat veya ticaret veya ziraat eşyası getirebilirler. Bu yolda getirilecek eşya gümrük ve sair resimlere tabidir. Ancak bu eşyanın şeker, benzin, petrol, koza, ipek ve ipeklilerden ve Türkiye’de inhisara bağlı maddelerle trikotaj makineleri ve kauçuk sanayii mahsullerinden olan ayakkabılardan olmaması şarttır.


Madde 33 Hükümetçe memleket iktisadiyatını korumak üzere alınan

ve alınacak olan tedbirler 31’inci ve 32’inci maddelere göre hariçten getirebilecek eşya hakkında tatbik edilemez.


Madde 34 31 ve 32’inci maddelerdeki muafiyetleri kazanabilmek,

Türk vatandaşlığına girmek için beyanname verip karşılığında bir kağıt almağa ve getirilen malaların,muhacirlerin ve mültecilerin kendi malları olmasına vabestedir.
Sınırlarda elli kapılardan başka yollardan girmeğe mecbur kalmış olan muhacirler ve mülteciler getirecekleri mallar için bir beyanname verirler; aksi sabit oluncaya kadar bu beyannameler muafiyet için muteber olur. Kapılardan gelecek muhacirlerin ve mültecilerin nizamnamesinde şekil ve







150






mahiyetleri gösterilecek bir vesika göstermeleri veyahut yalnız veya toplu bir beyanname vermeleri kafidir.
Türk vatandaşlığına girmekten vazgeçen veya giremeyen veya getirdikleri malların kendi malları olmadığı anlaşılanlardan 31’inci maddeye göre affedilmiş olan teklif ve resimler tam olarak hasıl olunur. 32’inci maddeye göre geçirilmiş eşya için bu teklif ve resimler iki kat alınır.
Muhacirlere ve mültecilere ait olmadığı halde bu kanunun

hükümlerinden istifade edilerek geçirilecek gerek eşya ve hayvanlar ve gerek sahipleri 1918 numaralı kaçakçılık kanunu hükümlerine tabi tutulur.


Madde 35 Muhacirlerin ve mültecilerin gümrüksüz olarak

sokacakları malların değeri gümrükten geçtiği yerin piyasasındaki toptan fiyata göre tayin olunur.
2. Vergi ve resim muafiyeti





Madde 36 A: Hariçten gelecek muhacirlerle mültecilere



pasaport vize ve eşya vesikası pulsuz, parasız verilir.



B: Muhacirlerin, mültecilerin verecekleri veya kendilerine verilecek



beyanname, vesika ve sair evrak her türlü damga ve pul resminden muaftır.


Madde 37. Muhacirler, mülteciler, 12’inci maddeye göre 1 numaralı mıntıkada iskan edilenler, bir yerde yurtlandırılan göçebeler ve mıntıkadan öteki mıntıkaya Hükümetçe naklolunup iskan edilenler aşağıdaki
muafiyetlerden istifade ederler



1. Vergi muafiyeti:



A: 1 numaralı mıntıkaya iskan edilenler yerleştirildikleri yıl



sonundan başlayarak üç yıl toprak, yapı, kazanç ve yol vergilerinden muaf tutulurlar. Yeni yapılar Bina Vergisi Kanunu muafiyetlerine tabidir.

B: Bu kanun hükümlerine göre Hükümetçe temlik edilen toprak ve



yalılardan bu temlik dolayısıyla veraset ve İntikal Vergisi ve ferağ harcı ve resmi alınmaz.

[eyuphuseyin]

C: Noterlerce yapılacak borçlanma senetleri ve pula ve harç ve



ücrete tabi değildir.



2. Tapu Muafiyeti:



Bu kanuna göre gerek parasız ve gerek borçlu ve gerek peşin paralı olarak verilen bütün yapı ve topraklar harçsız, pulsuz tapuya bağlanarak senedi verilir. Temlik ve tefiz, kıymet takdiri, borçlanma ve ipotek konup kaldırma muameleleri hiçbir harca, masrafa ve pula tabi tutulamaz.

3. Askerlik Muafiyeti:





Madde 38. A: Muhacirlerin askerlik çağlarının başlangıcı



geldikleri yıla nüfus kütüklerine geçen yaşlarına ve bu esasa göre hesap olunur. Nüfus doğum kağıtlarında doğumlarının ay ve günü yazılı olmayanların doğum günleri yılın temmuzunun binci günü sayılır.

B: Geldikleri yıl ikinci kanunun birinde 22 yaşını bitirmiş olanlar



muvazzaf hizmete tabi tutulmayıp yaşıtları efrat arasına ihtiyata geçirilirler. Bu gibilerin, her ne sebeple olursa olsun, nüfus kütüğüne yazılmalarının gecikmiş olması, geldikleri zaman ve yaşıtlarına göre aşlayacak olan askerlik çağlarının geciktiremez.Bunlar, nüfus kütüğüne yazıldıkları tarihten
başlayarak iki yıl geçmedikçe talim manevra ve baka iş için silah altına çağrılmazlar.
Geldikleri yıl ikinci kanunun birinde 22 yaşını bitirmemiş olanlar muvazzaf hizmetini yapmağa mecbur tutulurlar. Ancak bunlardan geldikleri tarihte (16-22 dahil) yaşında olupta Hükümetçe iskan edilenlerin ve Hükümetin gösterdiği yerde yurt tutanların muvazzaflık hizmetleri, nüfus kütüğüne kaydolundukları tarihten başlayarak, iki yıl geciktirilirler. Bu hizmetleri, en yakın piyade kıtalarında yaptırılmak üzere altı aya indirilir. Hükümetçe iskan edilmeyenler veya hükümetin gösterdiği yerde yurt tutmak istemeyenler yalnız iki yıllık geciktirme hakkında istifade ederler.

C: Memleketlerindeki tahsilleri ihtiyat zabiti yetişecek derecede



olupta, geldikleri tarihte, 22 yaşını bitirmemiş bulunanlardan ihtiyat zabiti olmak isteyenler ve geldikleri tarihte, 22 yaşını bitirmemiş ve memleketlerinde







152






askerlik etmemmiş olanlar iki yıl geciktirme hizmetinden sonra 1076 numaralı kanun hükümlerine tabi tutulurlar.

Ç: Muhacirler arasında önce tabi oldukları hükümet ordusunda



ihtiyat veya muvazzaf zabit olanlardan lazım olan evsafı taşıyanlalar, staja tabi tutularak, ihtiyat zabitliğine geçirilirler.

D: Umumi seferberlikte muafiyet yoktur. Ancak nüfus kütüğüne



kaydolundukları tarihten başlayarak üç geçmemiş olanların silah altına alınmaları üç ayın sonuna bırakılır.

E: Bir yıl içinde nüfus kütüğüne kayıtlarını yaptırmayanlar



yukarıdaki muafiyetten istifade edemezler.



F: Eski memleketlerinde askerlik ettiklerini veya bunun yerine



bedel verdiklerinin tevsik enler tekrar muvazzaf hizmete tabi tutulmayıp

yaşıtları yerli efrat ile ihtiyata geçirilirler.



G: Türkiye içinde bir iskan mıntıkasından diğer bir iskan



mıntıkasına hükümetçe naklolunarak yerleştirilen vatandaşlardan muvazzaf hizmete tabi olupta bunu henüz yapmamış olanların bu hizmetleri, yerleşecekleri yere vardıkları tarihten başlayarak, iki yıl geciktirilir ve en yakın piyade kıtalarında yaptırılmak üzere altı aya indirilir.

H: Kanunen muhacir tanınmayan mülteciler ve ecnebililerden Türk



vatandaşlığına girenler, vatandaşlığa alındıkları tarihte hangi yaşta iseler o yaştaki yerli efrat gibi askerliklerini yaparlar.


Fasıl VI


Madde 39.1: 1 ve 2 numaralı mıntıkalarda 12 ve 13’üncü maddelere mutabık olarak hükümetçe iskan edilmiş veya edilecek muhacirlere, mültecilere göçebelere ve naklolunanlara 885 numaralı kanun hükümlerine göre verilmiş veya bu kanun hükümlerine göre verilecek olan iskan haddi dahilindeki mütedavil sermaye, sanat ve ziraat alet ve edevatı, hayvanlar, koşum ve araba takımları, tohumluklar ve 1 numaralı mıntıkalardakilere iskan haddi içinde verilmiş veya verilecek toprak ve yapılar parasızdır. Bunlardan







153






önce borçlanmış olanlardan tahsil edilmeyen taksitler tahsil olunmaz ve tahsil edilenler de geri verilmez.

II: 2 numaralı mıntıkada 885 numaralı kanun hükümlerine göre



iskan edilmiş veya bu kanun hükümlerine göre iskan edilecek muhacirlere, mültecilere, göçebelere ve naklolunanlara verilmiş veya verilecek yapılar ve topraklar borçlanmağa tabidir.
Borçlanma: İskanın sekizinci yılının eylülünden başlamak ve yirmi yılda ve kırk müsavi taksitte ödenmek üzere yapılır. Borç yirmi sekizinci yıl sonunda tamamen tahsil edilmiş olur.
Peşin verenlerin borçlarının yarısı affolunur.

Bu kanundan önce iskan edilmiş olan muhacirlere, mültecilere, nakledilenlere ve göçebelere borçla iskan haddi içinde verilmiş olan topraklar ve yapıların bedeli iskan edildikleri tarihten sonra sekizinci yılın eylülünden başlamak üzere yirmi yılda kırk müsavi taksitte tahsil olunur.


Madde 40. İskan ameliyat ve inşaatı için, her yılın tahakkuk edecek miktarı o yıl bütçesinden verilmek üzere, gelecek yıllara sari taahhütler yapmağa hükümet salahiyetlidir.


Madde 41. Her yıl, Dahiliye Vekaleti bütçesine ayrı bir fasıl halinde,

bu kanunda yazılan işleri görmeğe kafi miktarda tahsisat konulur.


Fasıl VII


Madde 42. Dahiliye Vekilliğinde Vekilin veya tevkil edeceği zatın reisliği altında Dahiliye, Milli Müdafaa, Hariciye,Maliye, Maarif, İktisat, Ziraat, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekilliklerince ve Ziraat Bankasınca seçilecek zatlardan ve vukuf ve ihtisaslarından istifade edilmek üzere Dahiliye Vekaletince hariçten alınacak en çok üç zattan müteşekkil merkezi iskan komisyonu bulunur.
Merkezi iskan komisyonu başlıca Türkiye’ye gelecek muhacirlerin veya

Türkiye’de naklolunacak vatandaşların iktisadi, içtimai, sıhhi vasıflara ve

[eyuphuseyin]

şartlara gere mürettep yerlerini tetkik etmek, 1 ve 2 numaralı iskan mıntıkaları ve programları hakkında tetkiklerde bulunmak, iskana yarayacak toprak ve yapıları araştırıp bulmak, muhacirlerin sevk şartlarını mütalaa eylemek, iskan tahsisatının sarf yerleri hakkında mütalaada bulunmak, hariçten ve dahilden yeni yurtlarına yerleşecek olanların sevkleri ve müstahsil hale girinceye kadar bakımları ile alakadar olan devlet daireleri şubelerinin muzaheretlerini ve çalışma birliğini yapmağa yarayan tedbirleri düşünmek gibi vazifelerle mükelleftir. Kararı istişari mahiyeti haizdir.
Merkez iskan komisyonunun çalışma tarzsı Dahiliye Vekaletince tanzim ve İcra Vekilleri Heyeti tarafından tasdik edilecek bir talimatname ile tespit olunur.




Fasıl VIII


Madde 43. Muhacirlere, mültecilere, göçebelere ve naklolunanlara, yerleşecekleri kazaya eriştikleri günden başlayarak en çok üç ay içinde istihkakları olan eldeki yapıların veya yerlerin ve toprakların tam olarak dağıtılıp teslim ve tevzi defterlerinin tapuya tevdi edilmiş ve tapuca da tescilleri yapılarak tapuları kendilerine verilmiş olması mecburidir. Çok miktarda birden toplu muhacir gelen kazalarda Dahiliye Vekili bu müddeti altı ay daha uzatabilir.
Tahsisat verilen yerlerde istihsal vasıtaların veya bedellerinin tam olarak veya tahsisat miktarına göre kısmen üç ay içinde verilmiş bulunması mecburidir.
Zaruri hallerde idarei hususiyelerden, belediyelerden, köy

sandıklarından ve imeci suretiyle halktan yardımlar temin olunabilir.

Bütün hükümet memurları her şeyden önce bu madde hükümlerini

yapmağa mecburdurlar.


Madde 44. Muhacirlerin, mültecilerin, göçebelerin ve naklolunanların

iskan edilmesinden, istihkaklarının eksiksiz olarak vaktinde dağıtılıp teslim







155






olunmasından ve müstahsil hale getirilmesinden vali ve kaymakamlar mesuldürler.
Vilayet ve kazada iskan teşkilatı varsa, bunlar vali ve kaymakamın emrinde bu işleri görürler. İskan teşkilatı olmayan veya olupta yetmeyen yerlerde vali ve kaymakamlar kendi vilayet ve kazaları devlet, idarei hussiye ve belediye memurlarından münasip gördüklerini muhacirleri,mültecileri, göçebeleri ve naklolunanları yerleştirmek, bunara verilecek yerleri ölçmek ve dağıtmak ve inşaata bakmak gibi muhacir ve iskan ve nakil işlerine memur etmeğe salahiyetidirler. Bu memurlar her şeyden önce bu işleri yapmağa mecburdurlar.


Madde 45. Valiler, kaymakamlar bu kanun hükümlerini, İcra Vekilleri Heyetince veya Dahiliye Vekilliğince verilecek talimat ve emirleri dikkat ve ehemmiyetle tatbik ve takip etmeğe, nahiye müdürleri, emniyet memurları ve jandarma bu emir ve talimatlara istinaden vali ve kaymakamlarca verilecek emirleri dikkat ve ehemmiyetle ve azami süratle yapmağa mecburdurlar.
Yapmayan veya yapamayan veya yaptıramayan veya bunda

dikkatsizlik ve gevşeklik gösterenler vazifeden çıkarılırlar.


Madde 46. 43,44 ve 45’inci maddelerdeki mecburiyetleri yapmayan, bu maddelere muhalif hareket eden e iskan işlerinde gevşeklik gösteren memurlar hakkında kaymakamlar onbeş günlüğe ve aliler bir aylığa kadar para cezası kesmeğe salahiyetlidirler.


Madde 47. Umumi müfettişlik teşkilatı olan mıntıkalarda umumi

müfettişler muhacirlerin, mültecilerin, naklolunanların ve göçebelerin

muayyen müddetlerde iskan ettirilip müstahsil hale gelmelerinden birince derecede mesuldürler.


Fasıl IX







156






Madde 48. 18 Teşrinievvel 1912 tarihinden bu kanunun neşri tarihine kadar Trakya da iskan edilip tapusu verilmiş olan gayrimenkul sahiplerinden boş kalmış yerlere yeniden Hükümetçe iskan edilmiş olanların namına tapu senedi verilir ve bunların eski kayıtları terkin olunur.
Bu gayrimenkulların sahipleri zuhur eder ve başka bir yere iskan

edilmediği de anlaşılırsa kendilerine yeni muhacir gibi toprak ve yapı verilir.


Madde 49. Bu kanunun icra sureti nizamname ve talimatnamelerle

tayin olunur. Muhacirlerin, mültecilerin ve bu kanun hükümlerine göre 1 veya

2 numaralı mıntıkalardan naklolunup yerleştirilenlerin bu kanundaki muafiyetlerden istifade etmek üzere ne yolda hareket edecekleri bu nizamnamelerde gösterilir.


Madde 50. 31 Mayıs 1926 tarih ve 885 numaralı, 3-IV-1933 tarih ve 2263 numaralı, mahalli iskanlarının bilamezuniyet tebdil eden muhacir ve mültecilerle aşair hakkında 28 ikinciteşrin 1341 tarih ve 675 numaralı kanunlar, 22-III-1934 tarih ve 2396 numaralı muhacir ve mültecilerin gümrük muafiyeti hakkındaki kanunun muvakkat maddesinden maadaki maddeleri, 2 Haziran 1929 tarih ve 1507 numaralı askerlik mükellefiyeti kanununun muaddel ikinci maddesinin bu kanunun 38’inci maddesine mugayir hükümleri ve bu kanuna muvafık olmayan bütün hükümleri kaldırılmıştır.


Madde 51. Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.


Madde 52. Bu kanunun hükümlerine icraya İcra Vekilleri Heyeti

memurdur.

[eyuphuseyin]

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NCA DERSİM’DEN SÜRÜLECEKLER LİSTESİNE

ALINAN AĞALAR İLE BU AĞALARIN SÜRÜLECEKLERİ YERLER


Kırklareli’ne; Laçin Aşireti reisleri Hekimoğlu Yusuf, İbrahim, Hüseyin,Havlo, Mogomutlu Rıza, Haydar, Hasan, Topal Yusuf


Lüleburgaz’a; Aşağı Karaballı Aşireti reisleri Kangozade Mehmet, Ali oğulları Veysi, Murtazazade İsmail Ağa, Mikailzade Koçağa ve oğulları Hızır ve Süleyman, Yaşil Ağa, Temur Ağa oğulları Yusuf, Hasan, Adil Koç Ağa’nın kardeşleri Yeys, Seyit Han İbrahim, Hüseyn, Sabri Cemil


Bandırma’ya; Yukarı Karaballı Aşireti reisi Hüseyin Ağa oğlu Mehmet Kırklareli’ne; İksor Aşireti Reisleri Şadilli seyit Rıza ve Topal Hamdi Manisa’ya; Ferhat Uşağı Aşireti reisleri Kahramanzade Diyap Ağa oğulları

Vali, Süleyman,Hüseyin Mahmut, Çemşit-Zenci (oğlu Doğan),



Kahramanzade Seyit Han, Havişelli Küçük Ağa oğlu Mahmut, Ani Hatun oğlu İsmail, İncik Ağa


Tekirdağ’a Gilabi Aşireti’nden İbrahimzade Hüseyin, Gona Hasan Ağa Gelap ve Haydar Ağalar,Kolik Aşireti(nden) Muhtar Ağa ve Süleyman Efendi, Koçgiri Aşireti(nden) Alişan Bey, Haydar Bey, Sadoğlu Paşa Ağa, Hasan ağa, Süleyman Ağa, Zeynel Ağa, Ağa oğlu Memil Ağa, Kırganlı Aşireti’nden Şad Oğlu Süleyman ve Memeli Ağa


Bergama’ya Aşağı Abbas Uşağı aşireti(nden) Zeynozade Mustafa Meçi oğulları İbrahim Ağa, torunu Ahmet, Zeynel Ağa’nın yeğeni Mustafa, oğulları Yusuf Ali, Hüseyin, Ebubekir Beyler, Küçük Ağa’nın oğulları İsmail, Alişan, eski milletvekili Miço Mustafa, Koç Ağa







158








Hayrabolu’ya; Bozunkanlu Keçel Uşağı aşireti(nden) Munzur Ağa, Pir oğlu, Yusuf Efendi, Ali Şevki Efendi, Muzurzade Nuri, Liko, Seyid, Mahli, Şah Cihan, Pir Hasan Ağa, Veli Ağa, Kahramanzade Mehmet Ağa, Hayır olu Eyup Ağa


Akhisar’a; Birmanlı Aşireti Reisi Hilorik Hüseyin Ağa, Baluşağı Aşireti Reisi Paşa Temur, Seycan, Eyup Ağa, Seyit Han, Hır oğlu, Eyüp Ağa, Asuranlı Aşireti Reisi İbrahim Ağa,. Yukarı Abbas Uşağı Aşireti Reisi Seyit Rıza Kırkavaklı Seyit Ali oğlu, Hüseyin, Seyid Ağa, Seyid Rıza’nın oğulları Baba, İbrahim, Seyid Hasan Hüseyin, Hamamlı Aşiret Reisi Süleyman Efendi


Bandırma’ya; Perihan Aşireti Reisi Hayıroğulları


Salihli’ye; Beyit Uşağı Aşireti Reisi Süleyman oğlu Zeynel, Sol Hasanlı Mahmut, Hasan, Hüseyin Ağa, Kerim oğlu Ali Molla Mehmetzade Dursun Efendi, İsmailzade Zeynel, Süleymanoğlu Halil, Zeynel’in kardeşi Hasan, aslanlı Uşağı Aşireti Reisi Pülümürlü Seyid, Hüseyin Ağa, Hafidi Ağa,. Gedikli Koçluca Kabile reisi Hasan Meko, Mest Uşağı Reisi Nur Ali


Kırklareli’ne; Bergevir ve Bazgar Aşiretleri Reisleri Topuzoğlu İbrahim, Süleyman ve Mahmut


Keşan’a; Topuz aşireti Reisleri Alişar Ağazade Veli Dolu, oğlu, Mahmat Ağa, Kara Ali oğlu Kego Ağa


Kozluca’ya; Koç Uşağı Aşireti Çemişkezek Reisleri Hezeride Kopu, Hezeride Dursun Ali, Abdükte Ahmet oğlu Ağa, Brade Hüseyin Ağa ve Hozat Reisleri







159






Balıkesir’in Balya İlçesine; Kör Seyid Han, Maksud oğlu İdare namı ile İbrahim, Timur oğlu Hüseyin, Kerim oğlu, Beko, Mahmut, Seyid Ali Ağa, İdare İbrahim oğlu Seyit Han


Turgutlu’ya; Maksut Uşağı aşireti Reisi Kasım oğlu Munzur Ağa, Aydın, Mustafa, Süleyman, Mahmut, Kahraman, Abbas Ağalar, Ferhat Uşağı Reisi Aydın oğlu Kahraman, Bazik uşağı Reisi Abdal Hıdır


Babaeski’ye; Rasik Uşağı Aşireti Reisi Oshihte Zeynel Ağa, Kamil Ağa’nın oğlu Halil İbrahim, Abbas oğlu, Abbas, Şam Uşağı Aşireti Reisleri Şeyh Hasan, Nuri Ağa, Karakaşta Süleyman Çavuş, Lilo Ağa, Ali İbrahim, Şeyh Cihan, Munzur oğlu İbiş


Uzunköprü’ye; Karsanlı Aşireti’nden Ali, Hasan, Murtaza Ağalar, Hakesli Keko, Yertal oğlu Ali Ağa, Mehmet Onbaşı, İlermanlı Musa Ağa, kardeşleri İbrahim ve Ali Ağalar


Bayındır’a; Selamlı Aşireti’nden Pülümür’de Dursun Ağa’nın oğulları Hasan, Musa Ağalar, Nazimiye ve çevre Sof mezrasından Rıza Efendi ile kardeşleri Fazlı, Resul, amcazadeleri Ali ve Süleyman, Ahmet Ağazade Resul Efendi


Uzunköprü’ye, Botanlı Aşireti’nden Ahmet, Orumlu Yusuf, Kelabi Aşo, torunu Mehmet Haydar ve Alişan Ağa


Babaeski’ye; Zerkanlı Aşireti’nden Pülümür’de Mustafa


Çorlu’ya; Çerikli Aşireti’nden Şeyh Hüzeyin Beyzade Mustafa ve Hasan Beyler


Keşan’a; Yusufanlı Aşireti’nden Hüseyin Mehmet ve Kamer Ağalar, Hüseyin Ağa’nın oğlu Keğo, Peşte Zano Ağa, Murtaza oğlu Mehmet, İzoli Aşireti’nden

[eyuphuseyin]

Gedikoğlu Mehmet, Yusuf, aziz, Pişitte Hakkı Efendi, Beyhanlı Aşireti’nden Mir Seyitli Hasan


Çorum’a; Kısmorlu Aşireti’nden Hasan Efendi, Sür Uşağı Aşireti’nden Hasan, Sürzade eyüp Ağa, Güllübizade Timur ağa, yeğenleri İsmail ve Hasan Ağalar, Haydarzade Haşo Müdür Ağa, Maykiritli Gebanlılar Reisi Hasan Ağa


Susurluk’a; Haydaranlı aşireti Reisleri Büşnekte Mehmet Ağa oğlu, Kamer, Hızır Hocan Köyünde Ali oğlu Hızır, Umum Reisleri Kelman Hüseyin, amcaoğulları Hüseyin, Musa, Süleyman, Ali, Süleyman Kabilesi Reisi Rostaklı Kamer Ağa


Keşan’a; Şeyh Mmehmetli-Modanlı aşireti Reisleri Hişto Köyünde Hızır Nur oğlu Ali, Bako, Nazimiye’nin Yukarı Harik’te Keko, Harikli Kihto oğulları Kamer, Hüseyin


Malkara’ya; Hormekli-Horik Aşireti Reisleri Mehmet efendi, Süleyman, Mustafa, Pertal-Battal Ağa, Giverikli Süleyman Ağa, Oğulları Bertal, Ali, Hasan, Süleyman Ağa’nın kardeşleri Beral Efendi, Hüseyin Hasan Süleyman ve Ali Ağalar


Bandırma’ya; Bemedanlı Aşireti Reisleri Kamer, Cebrail, Hasan ve Cibozer


Malkara’ya; Zerkanik Aşireti Reisi Timkin Ağa, Pilvenk Aşireti Perisleri Zilanlı Süleyman, kardeşi Hasan, Köş oğlu Hacı Mustafa, Halifanlı Reisi Seyid İbrahim oğlu Süleyman


Kula’ya; Beritanlı Aşireti Reisleri İbrahim, Zülfü Paşa, Ali Ağa, Seyhan Aşireti Reisleri Hüseyin Seyid Ağa, Ciki Ali Kiro


Alaşehir’e; Kodan Aşireti Reisleri Hasan efendi ve Dilo Kiro







161








Çorlu’ya; Balabanlı Aşireti Reisleri Halil Ağazade Paşo, Mehmet ve Kamer Ağalar


Alaşehir’e; Derviş Cemal Evladı aşiret Reisi Erzurumlu Şeyhozade, Ali Abbas evladı Aşireti Reisleri Kirtinli Ağazade ve Terlikuklu Ali Ağa


Bandırma’ya; Şadilli Aşireti Reisleri Oho Ağası Necip Ağazade Hasan Ağa, Umum Reis Mustafa Ağa, Mehmet Efendi, Adil Bey, Rıfat Hüseyin Ağa, Zülfiş, Mehmet Efendi oğulları Seyid ve Ali


Kırklareli’ne;Kaz Aşireti Reisi Osman Bey


Ödemiş’e; Garanson Aşireti’nden Hacı Didi Bey, Garabas Aşireti’nden Abdal Ağa, Sultan Munzur Aşireti’nden Seyid oğlu Süleyman, Seyid Emin, Baba Mansur Aşireti Reisleri Mazgirt’li Seyid ve Pülümür’lü Seyid İsmail, Avucan aşireti reisleri Kababallı Seyid Hıdır, Seyid İsmail


Saray’a; Kureyşan’lı Aşireti’nden ali Çavuş’un Hasan efendi, Seyit Mahmut Mahallaş Ağa, Derviş İbrahim, Zeynel Çavuşaro, Seydo Ali Ağa, Havr Köyünden Rehber, Köresipi Köyünden Keki Ali, Bert Törüşmekte Hasan Efendi, Tarla Köyünden Dibo Ağa, Kiği’nin Sitir Köyünden Casus İbrahim, Nazimiye’de Renen Köyünden Hamdiş, Gülik Köyünden Hasan, Şeyh Mahmut Çavuş, Zine Köyünden Aligah, Kalman Köyünden Süleyman, Çamuret Köyünden Zeynel Ağa, Kiği’nin Sis Köyünden İbrahim Ağa


Uzunköprü’ye; Şükranlı Aşireti Reisi Ali Ağa


Alaşehir’e; Şeyh Mehmet Dede Evladı Aşireti’nden Doğan Dede evladı, Pir Sultan Evladı Aşireti, Sebelanlı Aşireti Reisleri Mustafa ve Rıza Ağalar ile Hüsnü Bey a







162













Kırklareli’ne; Cibanlı ayireti’nden Şeyh Said’in kayınbiraderi Ahmet Bey


Bala’ya; Abdalalanlı Aşireti’nden Pülümürlü Nur oğlu Mustafa ve Tercan’da Laz Hüseyin Efendi


Balıkesir’e; Arilli Aşireti Reisleri Kirisli Yusuf Ağa, kardeşleri İsmail, Hüseyin, Ferhat, amcçazadeleri Alık-Muhik, Türk Mehmet Ağa torunu Hüseyin Ağa oğlu Yusuf Ağa, Mahdudan Kabilesi Reisi Ramazanlı Dursun Ağa, Şekolan Kabilesi Reisleri Hazmiyeli Hüseyin, Miro Ağa, Dirizli İsmail, Nazimiye’de Battal oğlu Musa, Keşkovaroda Keko, Ferhadan Reisi Diyikli Deli oğlu Hüseyin


Pınarhisar’a; Hiranlı Aşireti reisleri Mustafa, Mehmet ali, Hüseyin, Kiriniste Mustafa Ağalar, İbi Mahmut Köyünden M.Ali, Sindam Köyünde Ali Dest oğlu Mehmet Ağa, Polan Köyünde Hüseyin Efendi


Kula’ya; Bütikanlı Aşireti’nden Hüseyin Ağazade İbrahim, Zeynel ve Ali Ağalar


Uzunköprü’ye; Çambelli Aşireti’nden Hasa Ağa

Pınarhisar’a; Şadilli Aşireti’nden Mahmut ve Abdurrahman Beyler, Biles Aşireti’nden Milli Halil Bey, Veli Bey


Vize’ye; Kubanlı Aşireti’nden Muti, Mala Aşireti’nden Mola Ahmet, Yelçi Aşireti’nden İskender ağa


Akhisar’a; Şertlik Aşireti’nden Necip Efendi


Vize’ye, Kumsur Aşireti’nden Resul Ağa Puğ-Puhar Aşireti’nden Hasan Ağa


Akhisar’a; Az Aşireti’nden Mehmet Ağa, ;Atmalı Aşireti’nden Battal oğlu Mehmet Efendi

[eyuphuseyin]

Vize’ye; Hitsor Aşireti’nden Kahraman Bey, Eşref Aşireti’nden Mehmet Ağa, Hakun Aşiretinden Mehmet Ağa


Malkara’ya; Sinamilli Aşireti’nden Hacı Hasan Ağa


Malkara’ya; Malhas-Al Hasan Aşireti’nden İbil Ağa, Buyan Aşireti’nden İyores ve Hasan Ağalar (Bkz. Dersim ek s:1-14)
(71) Dersim, s: 15-19







164













ÖZET

(YÜKSEL, Hayriye, Ulus İnşasında Zorunlu Göç Unsuru: Tek Parti Dönemi (1923-1945) İskan Kanunları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.)


“Ulus İnşasında Zorunlu Göç Unsuru: Tek Parti Dönemi (1923-1945) İskan Kanunları” isimli tez çalışmasında, devlet inşasını tamamlamış Türkiye Cumhuriyeti’nin, ulus inşasının neden, nasıl, ne zaman, nerede ve kimler tarafından gerçekleştirildiği incelenmiştir.


Türkiye Cumhuriyeti’nde ulusun nasıl oluşturulduğu öncesinde Osmanlı İmparatorluğunda iskanın ne maksatla gerçekleştirildiğine değinmek gerekmiştir. Buna göre; Osmanlı İmparatorluğunda iskan, bir ulus inşa etmekten ya da etnik unsurları birbiri ile kaynaştırmaktan öte, toprağın verimli kılınmasına ve devlet için gelir kaynağı haline getirilmesine yönelik olarak bir “şenlendirme” eylemdir.


Türkiye Cumhuriyeti’nde ulus inşasının ilk aşaması olarak, devletin kurucu belgesi Lausanne Antlaşması temel alınmış ve antlaşma kapsamında imzalanan 1923 tarihli Türk-Yunan Halklarının Mübadelesi Protokolü ile hem Türkiye’nin hem de Yunanistan’ın homojen ulus yaratma amacını taşıdığı vurgulanmıştır. Her iki devlet için de “ulus” ta bulunması gereken yegane kriter aynı dinden olma ölçütü olmuştur. Türk-Yunan halklarının
mübadelesine ilişkin sözleşme ve protokol kapsamında aralarında ana dili Türkçe olan Hıristiyan Kapadokya Rumları ve ana dili Rumca olan Giritli Müslümanların da yer aldığı yaklaşık 2 milyon kişi zorunlu göçe maruz kalmıştır.


Ulus inşasının ikinci aşamasında 1934 tarihli İskan Kanunu incelenmiş. Kanuna göre; ulus olma kriterine aynı dinden olmanın yanı sıra aynı kültürden olan kriteri de eklenmiştir. Aynı kültürden olmanın en belirgin Türkçe konuşmak olmuş ve hakim kültür de Türk kültürü olarak tanımlanmıştır.







165








Türk kültüründen olmalarına rağmen zamanla bu özelliklerini kaybeden ve Kürtleştikleri iddia edilen kitlelerin, mevcut yönetimin idari alanda gerçekleştirdiği ıslahatlara karşı ayaklanması sonucunda yönetici elit, isyan bölgelerine yönelik olarak kalıcı önlemler alma arayışına girmiş ve 1934 tarihli İskan Kanunu’nu çıkarmıştır. Kanun uyarınca Türk kültürünün hakim olduğu halkın ülkenin Doğu bölgelerine, Türk kültürüne sahip olmayan halkın da ülkenin Batı bölgelerine zorunlu göçü öngörülmüştür.


Hem Türk ve Yunan halklarının mübadelesi hem de 1934 tarihli İskan Kanunu vasıtasıyla ulus inşa edilmeye çalışılmış, bu aşamada Müslüman ve Türk kültürüne mensup ulusun ortaya çıkarılmasında kullanılan araçlardan biri de zorunlu göç unsuru olmuştur.


Anahtar Sözcükler:

1. Zorunlu Göç

2. Nüfus Mübadelesi

3. İskan

4. Kürt

5. Ulus İnşası







166













ABSTRACT


(YÜKSEL, Hayriye, Forced Emigration Element In The Nation Building Process: Single Party Era (1923-1945) Law of Settlement, Master Thesis, Ankara, 2007.)


The dissertation named “Forced Emigration Element In The Nation Building Process: Single Party Era (1923-1945) Law of Settlement” analyses the question of “By whom, why, how, when and where the nation building has been realized in the Republic of Turkey which had already accomplished the state building process?”


Before analyzing how the nation was established in the Republic of Turkey it is necessary to deal with aim of the settlement project. In this regard, settlement aimed at efficient utilization of the land in order to use it as a source of income for the government rather than nation building or merging the ethnic elements with each other.


The Lausanne Treaty was the fundamental and initial phase of nation building in the Republic of Turkey and in this regard the 1923 Protocol on the Population Exchange of Turkish-Greek People emphasized that both Turkey and Greece had the objective of creating a homogeneous nation. The sole criteria for both nations were to have a common religion.


Through the execution of the treaty around 2 million people were exposed to forced emigration sending the Turkish speaking Christian Greeks of Kapadokia to Greece and Greek speaking Muslims of Crete to Turkey.


In the second phase of the nation building the Law of Settlement was analyzed. Through the settlement law to share the same culture was also included as criteria along with the common religion element.







167






As a result of reactive rebellions by masses that allegedly became gradually Kurdish by passage of time despite once they were from the Turkish culture, against the reforms of existing administration, the ruling elite enacted the Law of Settlement dated 1934 in search for a durable
precautions. This law foresaw the forced emigration of people who possess Turkish culture to the east part of the country and those who do not to the west part vice versa.


Through the population exchange of Turkish and Greek people as well as 1934 Law of Settlement nation building was aimed and forced emigration appeared as a tool to create a Muslim nation with Turkish culture.


Key Words:

1. Forced Emigration

2. Population Exchange

3. Settlement

4. Kurdish

5. Nation Building

[eyuphuseyin]

Forum içeriğimiz Girit ve Mübadele olmasına rağmen Yüksek lisans Tezi 2 ayrı konuyu işlemiştir.Yalnız 1.ci kısımı almamız değerli tez sahibine haksızlık olurdu.Ayrıca bilmediğimiz bir çok konuya da ışık tutan bir çalışma için emeğe saygı gereği her 2 bölümü de foruma ekledim.Tez yazarımızın emeğine sağlık,saygılarımla
Admin