CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Girit ile ilgili Tezler
Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:00

CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK-YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ



Hazırlayan: Mehmet KİRACI
Danışman:Yrd. Doç. Dr. Hamdi ALASLAN





Lisansüstü Eğitim,Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağ
Tarihi Bilim Dalı için Öngördüğü YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak hazırlanmıştır.





Edirne
Trakya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Mayıs 2006
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:01

TC.
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE


TARİH ANABİLİM DALI




CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ






Bu çalışma, 04.09.2006 tarihinde aşağıdaki Jüri tarafından Oybirliği/ Oyçokluğu ile
kabul edilmiştir.








Başkan Yrd. Doç. Dr. Hamdi ALASLAN
Danışman



















Üye Yrd. Doç. Dr. Bülent ATALAY



















Üye Yrd. Doç. Özcan AYGÜN

Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:02


ÖNSÖZ


1923 tarihinde Lozan’la bir devlet tarihe karışırken yeni bir devletin temelleri atıldı. Fakat Osmanlıdan gelen ve Cumhuriyete uzanan dönemde bazı meseleler yeni devlete miras kaldı. Bu miraslardan ilki yaklaşık iki asırdır devam eden göçtür. Göç , yeni kurulan devletin ilk ve büyük sorunudur. Ayrıca, bu sorun Türk ve Yunan devletlerinin bu tarihlerde tek ortak noktasıdır.

Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemde artık “Osmanlı Anadolu’su” yoktu. Çünkü 1912-1922 yılları arasında Trakya ve Anadolu nüfusunun yüzde 20’si yok olmuştu. Ülke içindeki azınlıkların çoğunluğu ya savaş sırasında veya mübadele değişiminde yurtdışına göç etmişlerdi. Ülke toprakları çeşitli azınlıklardan değil, tek bir milletten oluşmuştu. Bu önemli ayrım Osmanlı Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki farklardan biriydi. Bu oluşum yeni devletin yönetimi ve karakterini belirleyen önemli bir etkendir.

Lozan’da imzalanan sözleşmeyle 1,5 milyon üzerinde Rum ve 500 bine yakın Türk karşılıklı yer değiştirdi.Şüphesiz istatistik çalışmasıyla uğraşanlar bu güçlüğü bilir. “Belirli bir nüfus sayısı doğru olsun olmasın bir kitap-kaynak, içinde geçtikten sonra mutlak gerçek olarak kabul edilir.” Özellikle hareketli nüfus yapısı gösteren göç olaylarında oturuşmuş, durumdaki gibi nüfus sayımı sonucu belirlemek güçtür. Bu nedenle bu çalışmada her ne kadar fazla istatistik kullanılmış ise de bu, çalışmanın doğasında olduğu içindir. Fakat bu çalışmanın genel amacı, bu istatistikleri belirtmenin yanında bu göçün ortaya çıkardığı durumu ve sonucu incelerken yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslaşma sürecinde mübadele göçünün etkisini incelemektir.

Türkiye Osmanlı’dan Cumhuriyete bir “göç hikayeleri toplumudur.” Çalışmaya başlarken bu kadar büyük kitlelerin yer değiştirmesinin tarihsel ve sosyal incelemelerinin olabileceği düşünülmüştür. Fakat dönemin basınında geniş yer tutmuş bir olayın - olay bu yönüyle bir tez konusu oluşturmuştur -araştırmalarda ve anılarda pek yer bulamamış ve incelenmemiş olması da gerçekten çok ilginçtir. Oysa mübadele ve öncesindeki göç hareketleri etkisini şu andaki toplum içinde halâ barındırır.

Konuyla ilgili Türkiye’de olayın tarihine yakın zamanlarda yapılmış olan çalışma sayısı o kadar az ki belki de uzun bir süre bu konuda inceleme yapılamamasının nedeni bu olsa gerek. Olayın ardından yapılan ilk çalışma tespitlerimize göre, 1932
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:04

tarihinde anonim olarak yayınlanmış “İskân Tarihçesi” adlı bir kaynaktır. 151 sayfadan oluşan bu eser daha fazla antlaşma maddeleri, kanunlar ve talimatnamelerden oluşmaktadır. İkinci kaynak ise 1937 yılında yayınlanmış 306 sayfadan oluşan, bu göçün yapılışına nezaret eden Muhtelit Mübadele Komisyonu ikinci delegesi Mehmet Esat Atuner’in “Muhtelit Mübadele Komisyonu Kararları” adıyla hazırladığı eseridir.

Bu kaynakların dışında yine olayın yaşandığı döneme pek uzak olmayan 1940’lı yıllarda Mihri Belli tarafından Missouri Üniversitesi’nde yapılmış, daha fazla Milletler Cemiyeti belgelerine dayanan “Türkiye ve Yunanistan arasında gerçekleşen Zorunlu Nüfus Mübadelesine Ekonomik Bir Bakış” adıyla yapılan Yüksek Lisans Tezidir.

Yine Temel Sıvacı tarafından Le Land Stanford Junior Üniversitesinde “Yunan Türk Nüfus Değişimi” adıyla 1949 yılında yapılan Yüksek Lisans Tezi dışında pek kaynak adına rastlanamadı. Başka bir çalışmada mübadele konusunu dolaylı olarak inceleyen Cevat Geray tarafından 1962 tarihinde hazırlanan Cumhuriyet döneminde yapılan göçlerin incelendiği “Göçler ve Göçmenlerin İskanı” adıyla hazırlanmış bir kaynaktır.

Uzun bir aradan sonra mübadele göçüyle ilgili bizzat bu konunun adını kullanarak ilk defa dikkat çeken kişi, 1985 yılında H. Mahmut Şakiroğlu’dur. “Lozan Konferansı Sırasında Kabul Edilen Türk-Yunan Ahali Değişimine Ait Tarihi Notlar” adlı makalesinden sonra 1988 yılında kendisi bir mübadil olan Ömer Dürrü Tesal tarafından bir anı düzeyinde “Türk-Yunan İlişkilerinin Geçmişinden Bir Örnek: Azınlıkların Mübadelesi” konulu makaledir. Bu tarih aralıklarında makale düzeyinde de olsa,
yapılan bu göç hareketine değinen hususi bir kaynağa rastlanamamıştır. (Milli Kütüphane tarafından hazırlanan “1923-1999 Cumhuriyet Makaleler Bibliyografyası” CD’sinden ve yararlanılan eserlerin kaynakçasından yapılan taramaya göre) 1990 yılından sonra ise giderek artan bir ilgi sonucunda birçok kaynak değerinde eserler yazılmış hatta vakıflaşma yoluna da gidilmiştir. (24 Nisan 2001 de kurulan Lozan Mübadilleri Vakfı, LMV)



Konunun her iki ülke açısından araştırılması mukayese edilecek olursa ilginç bir sonuçla karşılaşılır. Çünkü Yunanistan’da belki de savaşın getirdiği acının sonucuyla olacak -bu da ayrı bir araştırma konusudur- birçok araştırmalar yapılmış ve yayınlanmıştır. Bu amaç için 1930’lu yıllarda Küçük Asya Araştırma Merkezi (KAAM)

Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:05

adıyla bir araştırma birimi kurulmuş ve bu tarihten başlanarak Anadolu’dan göç eden Rumların anlatılarına dayanan 100 ü aşkın araştırmacının çalıştığı ekip tarafından 300 bin yazılı sayfayı aşan 1375 beldeyi kapsayan bir sözel tarih arşivi oluşturulmuştur. Bu veriler bile bu konunun ne denli geniş bir alanı kapsadığını göstermektedir. Ayrıca, yaklaşık iki asırdır yoğun olarak göç almış bir ülkede göçleri inceleyen bir “Göç Enstitüsü” ne duyulan ihtiyacı da belirtmektedir.

Çalışma sırasında; kısmen arşiv belgeleri, açıklanan belgeler, dönemin meclis tutanakları, kısmen günlük basın, -özellikle bu konuda yazılmış bir tez; Cahide Zengin- ayrıca kendileri de mübadil göçmeni olan kişilere ait az sayıdaki belgeler, Osmanlıdan günümüze göç ve iskan sorununu işleyen kitap, makale, tezlere ulaşılmaya ve bunlardan yararlanılmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmamıza bir çok kişinin katkısı olmuştur. Öncelikle tez danışmanım ve bu çalışmaya sadece belirlenen zamanla değil her daim yardımını esirgemeyen Sayın Yrd. Doç. Dr. Hamdi ALASLAN’ a, tezimizin hazırlanmasına ilgisini esirgemeyen, konuyla ilgili bilgileri paylaşan ve zama zaman değişik kaynaklara yönelten, Sayın Yrd. Doç. Dr. Bülent ATALAY’ a, tezimizi gözden geçirerek sabırlı çalışmasıyla yardımcı olan Sayın Yrd.Doç. Dr Özcan AYGÜN’ e , uzun bir aradan sonra, tekrar başladığım ve severek çalıştığım bu konuyu almamda yardımcı olan, Sayın Prof. Dr. İlker ALP’e , en içten dileklerimle teşekkür ederim. Bu çalışmanın kaynaklarına Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Beyazıt Devlet Kütüphanesi , Trakya Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Edirne İl Halk Kütüphanesi ve Edirne Köy Hizmetleri Arşivi ‘İl Özel İdaresi’ , (Bu arşiv; Edirne’nin Rumeli’den yapılan göçlerin giriş kapısı olması vesilesiyle, 1924 mübadele ile
başlayan göç sürecinin, –gerçi bu kayıtların hemen hemen hepsi Cumhuriyet Arşivine gönderilmiştir- 1930, özellikle 1970, 1989 yılları gibi göçlerin en yoğun olduğu yıllara ait kaynaklar yönünden bir hayli zengindir)‘nden ulaşılmıştır. Çalışmamız sırasında bize yardımcı oldular. Ayrıca buradaki görevlilere de teşekkür ederim.





EDİRNE Eylül 2006

Mehmet KİRACI
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

eyuphuseyin konulu mesaj eyuphuseyin tarafından 06 Ara 2019, 21:07 tarihinde silindi.
Mesajı görüntüleyin.

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:08




IV


Tezin Adı: Cumhuriyet Döneminin İlk Göçü: Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi Yazarın Adı: Mehmet KİRACI

ÖZET



Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki ve daha sonra İmparatorluğun diğer bölgelerindeki toprak kayıpları ile başlayan göç, XIX Yüzyıl boyunca devam etti ve korkunç bir hal aldı. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından gerçekleşen Kurtuluş Savaşı sonucunda, bu ülkede yüzyıllardır Türklerle barış içinde yaşayan Rumlar, Yunan ordusunun ardından Anadolu’yu terk ettiler. Yaklaşık bir milyon kişi Yunanistan’a göç etti. Ancak bu durum Yunan Hükümeti için ekonomik ve politik sorunlara neden oldu. Aynı zamanda, Yunan Hükümeti Türkiye’den gelen göçmenlere yerleşim alanı açabilmek amacıyla Yunanistan’da yaşayan yaklaşık yarım milyon Türk’ü ülkeyi terk etmeye zorladı.
Türkiye’de kalan Rumlar da Yunanistan’a göç etmek istediler. Konuyla alakalı kişilerin hakları ve mübadele, Lozan Barış Konferansı boyunca tartışıldı ve sonucunda antlaşma 30 Ocak 1923 ‘de imzalandı. Politik ve hukuki bakış açısıyla, problem çözülmüş gibi görünüyordu.
İstanbul’un merkezinde yaşayan Rumlar ve Yunanistan’ın Batı Trakya bölgesinde yaşayan Türkler bu mübadelenin dışında bırakılmışlardır. Türk Hükümeti hazırlıkları tamamlamak için bir Bakan atadı ve aynı zamanda kanunları ve düzenlemeleri hazırladı.
Yunanistan’dan gelen göçmenlerin yiyecek ve sağlık sorunlarına çözüm bulmak için Kızılay ile koordinasyon kuruldu. Daha sonra, bu göçmenler Türkiye’den ayrılan Rumların boşalttığı evlere yerleştirildiler. Hükümet onlara toprak, tarım aletleri ve ekipmanlar verdi. Mübadele sırasında İstanbul’da yaşayan Rumlar büyük bir soruna neden oldular. Bu sorun, İstanbul’a 1918 den sonra gelmiş ve ayrılmak istemeyen Rumlardı ve 1930’ a kadar devam etmiştir.



Anahtar Kelimeler: Göç, Mübadele, Cumhuriyet, Türk-Yunan
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:09

Tittle:Republic Period’s First Immigration: Turkish- Grek People’s Exchange Writer Name: Mehmet KİRACI

ABSTRACT

The immigration, which occurred when Ottoman Empire started loosing land in Europe and spread towards the Ottoman Empire, continued throughout the 19th Century, and went on till the beginning of 20th Century. And it became disastrous by the end of the two Balkan Wars. Because of the results of Independence War after the 1st World War, Greeks, who had been living in this country for many centuries with Turks peacefully, left Turkey following the Greek Army. About a million of them went back to Greece. But it caused economical and political problems for the Greek Government. At the same time, Greek Government forced about half a million Turks, living in Greece, to leave the country, to make settlement for emigrates coming from Turkey. The Greeks who remained in Turkey also wanted to immigrate to Greece. The rights of the people concerned and the mutual exchange were discussed during the Lausanne Peace Conference and finally the convention was signed on the 30th of January 1923. From the political and juridical point of view, the problem seemed to be solved. The Greeks living in the center of Istanbul and the Turks living in Greece in Western Thracia were left out from this exchange. The Turkish Government appointed a minister to carry out the preliminary preparation and at the same time prepared laws and the regulations.
Cooperation was undertaken with the Turkish Red Crescent organization to find a solution to the feeding and health problems of all the immigrants coming from Greece. Later these immigrants were settled in the houses abandoned by the Greeks who had left Turkey. The government gave them land, agriculture tools and equipment. At the time of the exchange the Greeks who lived in central Istanbul caused a big problem. It was with those Greeks who wanted to stay in Turkey, having moved to Istanbul after 1918 and this problem went on till 1930.


Key Words: Migration, Exchange, Republic, Turkish-Greek
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:10

KISALTMALAR













AAMD. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi



A.Ü. Ankara Üniversitesi



İ.Ü . İstanbul Üniversitesi



BKK. Bakanlar Kurulu Kararları



Bkz.(bkz) Bakınız



Çev. Çeviren



TTK. Türk Tarih Kurumu



ty. Tarih yok



BCA. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi



Yay.Haz.(yay.haz.) Yayına Hazırlayan
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK GÖÇÜ: TÜRK- YUNAN NÜFUS MÜBADELESİ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 06 Ara 2019, 21:11

İÇİNDEKİLER


ÖZET..................................................................................................................................I

ÖNSÖZ............................................................................................................................III

KISALTMALAR ............................................................................................................VI GİRİŞ................................................................................................................................1


BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE İLE YUNANİSTAN ARASINDAKİ NÜFUS MÜBADELESİNDE İLK

ÖRNEKLER VE TÜRKİYE’ NİN HAZIRLIĞI


A. MİLLİ MÜCADELE ÖNCESİNDE VE SONRASINDA NÜFUS

MÜBADELESİ MESELESİ


1.Bulgaristan ve Yunanistan Devletleri ile Yapılan Nüfus Mübadeleleri ............7


a) Bulgaristan’la yapılan Nüfus Mübadelesi.....................................................8


b) Yunanistan’la Yapılması Düşünülen Nüfus Mübadelesi...............................9


2.Lozan Antlaşması’nda Mübadele Meselesi’nin Görüşülmesi ve Sözleşmenin

imzalanması......................................................................................................11


a) Türk ve Yunan Temsilci Heyetlerinin Mübadele Meselesi Hakkındaki

Görüşleri....................................................................................................15

b) Mübadele Meselesinin Karara Bağlanması................................................19
3.Nüfus Mübadele’sinin Hukuksal Yönleri ........................................................21
4.Mübadele Meselesinin TBMM’ de Görüşülmesi.............................................22
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Cevapla

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 11 misafir