MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 15:46

T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ
TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ
BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ ANABİLİMDALI

MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ELİF YILMAZ
İSTANBUL 2010

TEZ DANIŞMANI: PROF.DR. HAMZA KANDUR

İSTANBUL 2010

İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER I
ÖNSÖZ IV
ÖZET V
ABSTRACT. VI
KISALTMALAR VII

I. BÖLÜM 1

GİRİŞ 1
II. BÖLÜM 4
KURUM ANALİZİ 4
2.1 YETİMLERİN SOSYAL HAKLARI VE BU HAKLARIN KORUNMASI 4
2.1.1 Tereke 4
2.1.2 Vasilik 5
2.1.3 Rüşd. 6
2.2 EYTAM İDARESİ VE SANDIKLARI 7
2.2.1 Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam 7
2.2.2 Emval-i Eytam Nezareti'nin Teşkili ve Müdüriyete Tahvili 8
2.2.3 Merkez, Taşra ve Gayrimüslim Emval-i Eytamının Islahı 9
2.2.4 Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam'ın Kurulması 10
2.3 GİRİT 13
2.3.1 Hanya 15
2.3.2 Girit Eytam İdaresi 16
III .BÖLÜM. 18
OSMANLI BANKASI ARŞİV VE ARAŞTIRMA MERKEZİ VE MERKEZE KAZANDIRILAN GİRİT BELGELERİ 18
3.1 OSMANLI BANKASI VE TARİHÇESİ 18
3.2 OSMANLI BANKASI ARŞİV VE ARAŞTIRMA MERKEZİ 21
3.2.1 OBAAM’ın Arşiv Departmanı 22
3.2.2 OBAAM’ın Arşiv Departmanında Belge İşleme Süreci 22
3.2.2.1 Sağlama 22
3.2.2.2 Tanımlama ve tasnif 23
3.2.2.2.1 Plan, Proje, Kroki, Harita, Atlas ve Albümlerin Tasnifi 25
3.2.2.2.1.1 Plan, Proje ve Krokilerin Tasnifi: 26
3.2.2.2.1.2 Fotoğrafların tasnifi 26
3.2.2.3 Tarama 26
3.2.2.4 Belgenin Görüntüsünün ve Tanımlama Bilgisinin Kataloğa Aktarılması (Kontrol). 27
3.2.2.5 Kataloga Aktarılan Belgenin Arşive İndirilmesi 27
3.2.2.6 Yararlandırma 27
3.2.2.7 Arşiv Fonlarının Web Üzerinden Kullanıma Açılması 28
3.2.2.8 Arşiv ve Arşivlik Malzemenin Korunması 28
3.3 MÜBADELE SIRASINDA TÜRKİYE’YE GÖNDERİLEN ARŞİV MALZEMESİ 30
3.4 OBAAM’DAKİ GİRİT, HANYA EYTAM İDARESİ BELGELERİ 32
IV. BÖLÜM 33
ARŞİVSEL TANIMLAMA 33
4.1 PROVENANS PRENSİBİ 36
4.2 ORİJİNAL DÜZEN PRENSİBİ ( ASLİ DÜZENE SAYGI İLKESİ ) 37
4.3 ARŞİVSEL TANIMLAMANIN SEVİYELERİ 38
4.4 ARŞİV MALZEMESİNİN TANIMLANMASINDA KULLANILAN STANDARTLAR 40
4.4.1 MARC (AMC) Machine-Readable Cataloguing (Archives and Manuscripts Control) 40
4.4.2. ISAD (G) (General International Standard of Archival Description) 42
4.4.3 MAD (Manual Of Archival Description) 43
4.4.3.1 MAD de Tanımlama Düzeyleri 44
4.4.3.1.1 Düzey 0: Depo Arşiv / Repository 44
4.4.3.1.2 Düzey 1: Yonetim Grubu / Management Group: 44
4.4.3.1.3 Düzey 2: Grup-Fon / Group 44
4.4.3.1.4 Düzey 2.5 : Alt Grup / Subgroup 45
4.4.3.1.5 Düzey 3: Sınıf-Seri / Class 45
4.4.3.1.6 Düzey 4: Dosya Seviyesi 45
4.4.3.1.7 Düzey 5: Belge / Piece 46
4.4.3.2 Çoklu Duzey Kuralı (Multi-Level Rule) 46
4.4.3.2 1 Makro tanımlama 46
4.4.3.2.2 Mikro tanımlama 47
4.4.3.3 Seviyelerin birlikte kullanımı 47
4.4.3.4 MAD Veri Elemanları 47
4.4.3.4.1 Arşivsel Tanımlama Alanı 47
4.4.3.4.2 Yönetimsel Bilgi Tanımlama Alanı 50
4.4.3.5 Veri Elemanları Tablosu ile İlgili Genel Kurallar 52
KAYNAKÇA 53
SONUÇ 56
EKLER 57
EK 1: HANYA EYTAM BELGELERİ KATALOĞU 58
MAD’E GÖRE TASNİF EDİLEN GİRİT, HANYA EYTAM NEZARETİ BELGELERİ 59
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerinin Tanımlanmasında Kullanılan MAD’in Arşivsel Tanımlama Seviyeleri 59
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerinin Tanımlanmasında Kullanılan MAD’in Veri Alanları 59
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerine verilen referans numarasının açıklaması 59
EK 2: KİŞİ İSİMLERİ LİSTESİ 329
KİŞİ İSİMLERİ LİSTESİ 330
EK 3: YER VE MEKAN İSİMLERİ LİSTESİ 351
YER VE MEKAN İSİMLERİ LİSTESİ 352
EK 4 : KURUM ADLARI LİSTESİ 354
ÖZGEÇMİŞİM 357
ÖNSÖZ

Bu çalışma, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’ndeki Girit Evrakları içerisinde bulunan Girit, Hanya Eytam Nezareti belgelerinin uluslararası standart belge tanımlama sistemlerinden olan Manual of Archival Description’a (MAD) göre tanımlanmasını amaçlamıştır.
Tez Girit’in başşehri olan Hanya’daki eytamın durumu hakkında fikir sahibi olmamıza yardımcı olacaktır. Girit’ten mübadele sonucu ülkemize gelen bu belgeler dönemin sosyal tarihine ışık tutabilecek niteliktedir..
Tez çalışması Girit’teki göçmenlerin yetimlerinin haklarına ve sosyal yaşamdaki durumlarına ışık tutacağını, eytam konusunda çalışmak isteyenlere katkı sağlayacağını, bundan sonraki katalog çalışmalarına da fikir verebilir.
Tez konumu belirlememde yardımcı olan ve paylaştığı düşünceleriyle tezimi geliştirmemi sağlayan, yoğun iş temposu ve ders yükü arasında tez danışmanlığımı kabul eden Prof. Dr. Hamza Kandur’a teşekkür ederim.
Tez konumu belirlediğimde belgelerini ve kayıtlarını kullanabilmem için izin veren, eytam konusunda kaynak bulmakta zorlandığımda bana gerekli bilgiyi ve belgeyi sağlayarak tez çalışmamı kolaylaştıran Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nin Bilimsel Yöneticisi Dr. Lorans Izabel Tanatar Baruh’a teşekkürü bir borç bilirim.
Benimle MAD hakkında bilgilerini paylaşıp hayatımı kolaylaştıran, desteklerini esirgemeden tezimi bitirmeme yardımcı olan Dr. Burçak Şentürk’e de teşekkür etmek isterim.
Son olarak Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi çalışanlarından Ceren Çıkın, Özge Öner, Hilal Aktaş Şentürk ve Ümit Servi’ye çalışmamda maddi ve manevi desteklerinden ötürü müteşekkirim.
Elif YILMAZ

ÖZET

Bu çalışmada Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi koleksiyonu dâhilindeki, Hanya’da mevcut bulunan eytama ait belgelerin, standart bir sistem olan Manual of Archival Description sistemine (MAD) göre tanımlanması amaçlanmıştır.
Belgelerin içeriğinin anlaşılması için belgelerde konu edilen vesayet, tereke ve rüşd kavramları açıklanmıştır. Eytamın haklarının savunulması ve korunması için kurulan Eytam Nezareti ve Eytam Sandıkları hakkında da bilgiler verilmiştir.
Söz konusu belgelerin muhafaza edildiği yer olan Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nde belgelerin işlenme süreci incelenmiş, ulaşılan sonuçlar belgelerin hangi aşamalardan geçtiğini ortaya koymuştur.
Kataloglama kısmının anlaşılabilmesi için MAD sisteminin nasıl bir sistem olduğundan, seviyelerinden ve veri alanlarından da bahsedilmiş ve son bölümde kataloğa yer verilmiştir.
Bu tezin amacı, mübadele sonucunda Girit’ten, Atina’da bulunan Karma Mübadele Komisyonu kararı ile Selanik’e, oradan Selanik Tali Komisyonu Türk azası Kerim Tevfik Bey tarafından deniz yoluyla İstanbul’a getirilen Girit, Hanya Eytam Nezareti belgelerinin içeriğinin anlaşılır kılınması ve araştırmacıların bu belgelere erişim sürecinin kolaylaştırılmasıdır.

ABSTRACT

By this thesis, it is aimed to have the documents subsit in Hanya that belong to the collection of Ottoman Bank Archive and Research Centre (OBARC) catalogued in accordance to a standart system; it is the system of Manual of Archival Description (MAD).
To make the contents of these documents comprehensible, the notions of vesayet, tereke ve rüşd that entreated in the documents are explained. Also there is information on The Orphanage Ministry founded for claiming the Ottoman Orphanage’s rights and Orphan Funds.
The process of operating the documents in OBARC where the said documents are conserved is researched and drawed conclusions are presenting the phases the documents

KISALTMALAR

A.g.e : Adı geçen eser

çev. : Çeviren

ISAD (G) : General International Standard of Archival Description

LC : Library of Congress

MAD : Manual of Archival Descrıption

MARC : Machine-Readable Cataloguing

OBAAM : Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi

OBARC : Ottoman Bank Archive and Research Centre

v.b. : ve benzeri

I. BÖLÜM GİRİŞ
Girit ismi birçok görüntüyü akla getirir: Gezilecek tarihi yerler, gürültü ve trafiğin yoğun olduğu ticaret kentleri, kırsal alanları kaplayan milyonlarca zeytin ağacı, tırmanılacak dağlar.. Ancak Girit bir turizm merkezi olmasının yanı sıra tarihi açıdan da oldukça önemlidir.1
Girit, doğu Akdeniz’de, Afrika kıyılarının 200 km. kuzeyinde ve İsrail’e kısa bir gemi yolculuğu uzaklıkta bulunmaktadır. Kuzeyde Mısır, batıda Roma ve doğuda Mezopotamya ile Arabistan’ın ticaret yollarının kesişiminde yer alan stratejik konumu sayesinde yıllar boyunca ticari ve politik değeri yüksek bir ada olmuştur.
Konumu sayesinde Akdeniz trafiğini denetleyebilecek bir noktada olan Girit Adası, bu özelliği sayesinde, tarihin eski devirlerinden beri, önemli bir yerleşim merkezidir. Dorlar, Atinalılar, Helenler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Venedikliler ve Osmanlılar burada hüküm sürmüştür.
Girit Adasındaki Osmanlı İmpatarorluğu hakimiyeti 1669-1898 yılları arasında gerçekleşmiştir. 1898’de Avrupa güçleri imparatorluk içinde Girit’e özerklik vermeye karar vermişlerdir. Ancak uzun bir süre geçmeden 1913’de Enosis gerçekleşmiş ve ada Yunanistan ile birleşmiştir.2
Ada, Birinci Dünya Savaşı’ndan zarar görmeden kurtulmuş olsa da 1920’li yıllarda büyük değişimler geçirir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla, Yunanistan ve Türkiye arasında 1923-1927 yıllarında mübadele başlar. Mübadele ile beraber binlerce Türk adadan ayrılmak zorunda kalır ve Anadolu’daki birçok Yunan mülteci onların yerine geçer.3
Lozan Antlaşması’nın Türkiye ile Yunanistan arasında İstanbul’da yaşayan Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türkler dışında kalan bölgelerindeki Türk ve Rum halklarının karşılıklı yer değiştirmelerine ilişkin mübadele protokolü 30 Ocak 1925 yılında imzalanmıştır.

1 Berlitz, Cep Rehberi Girit, Dost Kitapevi Yayınları, Ankara 2004, s.7
2 A.g.e., s.9.
3 A.g.e., s.20-21.

Türkiye’ye gelen göçmenlerin yerleştirilmeleri ve sorunlarına ilişkin bir çok çalışma yapılmış, ancak bu çalışmalar sonucunda çok önemli bir arşiv gözden kaçmıştır. Bu arşiv Karma Komisyonun Yunanistan’da tasfiye çalışmaları sırasında topladığı Müslüman cemaatine ait resmi kayıtlardan oluşmaktadır.4
Atina’da bulunan Karma Mübadele Komisyonu, kendisine bağlı komisyonlar aracılığıyla Yunanistan’da mübadele kapsamına giren tüm yerleşim birimlerinde Türklere ait tüm resmi kayıtları, belgeleri ve defterleri toplayarak inceledi ve tasfiye işlemlerinde bunları esas aldı. Girit Adası’na ait olan belgeler ise Kandiye Tali komisyonunda toplanmıştı. Tali komisyonlar bu kayıtların tümünü Selanik’e gönderdiler. Söz konusu arşiv; daha sonra Selanik’ten İstanbul’a deniz yolu ile getirilerek Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün İstanbul temsilciliğine teslim edildi.5
1980 yılına kadar unutulan Girit Belgeleri çeşitli kere el değiştirmiş en son OBAAM tarafından 2005 yılında arşive kazandırılmıştır. Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nin arşiv ve kütüphanesindeki 1718-1928 yılları arasını kapsayan bu belgeler, Girit Adası’ndaki iç içe yaşayan Müslüman ve Hristiyan iki ayrı milletin ortak yaşantısını; sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan görmemizi sağlar.
Girit Adası’nda Müslüman olan Osmanlılar ile Hristiyan olan Rumlar arasındaki ilişkinin boyutunu bu belgelere bakarak görülebilir. Birbirleri ile evlenebilen, ticaret yapabilen, ticarette ortak olabilen ve birbirlerinin davalarına şahit olarak katılabilen (sayılabilen) bu iki cemaatin üyelerinin çok farklı boyutta yaşamadıklarına dair kayıtlara ulaşılabilir.6
Girit Arşivi, 2005 yılında Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’ne satın alma yoluyla kazandırılmıştır. Belgeler arşive geldiğinde fiziksel olarak yıpranmış, tasnifsiz ve karmaşık durumda idi. Yıllarca bir depoda kapalı kaldıkları için bazıları nem ve rutubetten çürüme noktasına gelmiş, bazıları ise böcekler yüzünden delik deşik olmuştu. Belgeler önce ilaçlanıp, tasnif için kutulara yerleştirdiler. Anadili Rumca olan Girit Belgeleri Boğaziçi ve Bilgi Üniversitelerinden gelen Rum asıllı yüksek lisans ve doktora öğrencileri tarafından İngilizce’ye, Osmanlıca olanlar ise yine Boğaziçi Üniversitesinde Tarih doktorası yapan öğrencilerce Türkçe’ye tercüme edildiler.

4 Nükhet Adıyeke, Toplumsal Tarih, sayı 76, “Mübadeleye Dair Gizli Kalmış Bir Arşiv”, 2000., s. 17
5 Adıyeke, a.g.e.,17-20
6 Mollye Greene, A Shared World : Christians and Muslims in the Early Modern Mediterranean, Princeton University Press, 2000, s. 104

Bu tez çalışması kapsamında tasnif edilen belgelerin basit kayıtları ilk önce Excel programına kaydedildiler. Girit evraklarından, Hanya Eytam Nezareti belgelerinin MAD’e göre katalogunu yapılmadan önce Eytam Sandıklarından ve MAD sisteminden bahsedilmelidir. Bu çalışmada ana kaynak olan Michael Cook ve Margaret Procter’in hazırlamış oldukları “Manual of Archival Descrıption Second Edition’dan çokça yararlanıldı.
Tezin “Eytam Kavramı ve İdaresi” isimli ikinci bölümünde “Eytam” kavramından ve eytama dair bilinmesi gereken “Tereke”, “Vasilik” ve “Rüşd” kavramlarını açıklamaya çalışıldı. Eytam Sandıklarının tarihçesi ile ilgili bilgiler yine bu bölümde verilmiştir.
Üçüncü bölümde Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nin belge kazandırma politikası ve bünyesindeki belgeleri işleyiş biçimi anlatılıp, Girit belgelerinin Girit’ten Selanik’e oradan İstanbul’a nasıl getirildiği incelenmiştir..
Dördüncü bölümde ise Arşivsel tanımlama standartları incelenmiştir. Bu tanımlama standartlarından en çok kullanılan MARC, ISAD (G) ve MAD hakkında bilgi verilmiştir.
Girit Adası’nda bulunan Eytam belgelerinin tanımlanması ise çalışmaya ek olarak (EK1) verilmiştir. Bu kısımda belgeler tanımlanırken hangi seviyelerin ve veri alanlarının kullanıldığı incelenmiştir.
Kişi bazında arama yapmayı sağlamak için EK2’de kişi listesi yapılmıştr. Eytam İdare ise münasebette bulunan kişilerin isimleri tek tek belirlenmiştir. Belirlenen isimlerin karşısına kayıt numarası yazılarak arama işleminin kolaylaştırılması amaçlanmıştır.
EK3’te ise yer ve mekan isimlerine göre liste çalışması yapılmıştır. Girit Adası’nın Hanya Şehri’nde bulunan yer ve mekan adları saptanmış, bu isimlerin karşısına ait oldukları kayıt numaraları yazılarak aramanın basite indirgenmesi amaçlanmıştır.
Ek4’te kurum Hanya Eytm İdaresi’nin münaset içinde bulunduğu kurum listesi yine kayıt numaralarına göre düzenlenmiştir.

II. BÖLÜM KURUM ANALİZİ
2.1 YETİMLERİN SOSYAL HAKLARI VE BU HAKLARIN KORUNMASI
Eytam; yetim kelimesinin çoğulu olup, yalnız kalma anlamına gelmektedir. Yetim; sadece babasını kaybeden buluğ yaşındaki çocuğa değil, akli yeteneklerini kazanıp kendisini idare edecek düzeye gelmemiş, zayıf insan anlamına da gelmektedir.
Yetim hakkı ebeveynlerden birinin ölmesi ile başlayan ve rüşdünü ispat edene kadar olan süreyi kapsar. Bundan dolayı tereke (miras), vasilik (yada vesayet) ve rüşd gibi konuların incelenmesi gerekir.
2.1.1 Tereke

Tereke; ölen bir kişinin bıraktığı mal veya eşyanın tamamını ifade eder. 7 İslam hukukuna göre terekenin mirasçılar arasındaki taksimi yapılmadan önce ölen kişinin cenaze masraflarının yapılması, başkalarına olan şahsi borçlarının ödenmesi, vesayeti varsa yerine getirilmesi gerekmektedir. Vasiyet yerine getirildikten sonra mirasçıların hisseleri şer’i miras usullerine göre kendilerine teslim edilmektedir. İslam hukukuna göre bu işlemler yerine getirildikten sonra mirasçının terekeleri, mahalli mahkemelerce görevlendirilen memurlar tarafından yazılır. Tereke olarak kalan mallardan satışı yapılacak olanların kaydı tutulmaktadır.8
Osmanlı Devleti’nde tereke işlemlerine daha önce İstanbul’da kadılığa bağlı olarak ve İstanbul, Kahire, Şam, Bağdat ve Selanik gibi büyük şehirlerde kurulan Bâb Mahkemeleri bakmaktaydı. 1851’de Eytam Nazırlığı kurulduktan sonra yetim işleriyle ilgili şikayetlerin de artmasıyla 1852’de kurulan “Kısmet-i Belediye Mahkemesi” İstanbul ve Bilad-ı Selase’de (Eyüp, Üsküdar ve Galata) bulunan esnaf terekeleri işlerine ve yetim mallarına bakmaktaydı.9
Yetim mallarının değerlendirilmesi ve zarar görmemesi için en kısa zamanda taliplilere verilmesi, eğer talipli yoksa sarraflar kumpanyasına yada paranın boş durması

7 Hamza Aktan, “İslam Ale Hukuku” Sosyal Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi II, s. 427.
8 Veli İnanç, Eytam İdaresi-Sandıkları ve Marmaris Örneği, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Danışman: Mehmet Çanlı, Muğla 2002, s. 5
9 Veli İnanç, a.g.e., s. 6

yerine evrak-ı nakdiye veya tahvile çevrilmesi gerekmekteydi. Mal nakit değil mücevherat ise bunların kıymet takdiri Nezaret tarafından görevlendirilen bilirkişiler tarafından yapılmaktaydı. Bu mallar sandığa rehn olarak bırakılarak karşılığında vasisine para verilmekteydi. Yetim rüşdünü ispat ettiğinde hesabı en kısa zamanda yapılarak kendisine teslim edilecektir. 10
2.1.2 Vasilik

Vesayet haklarını kullanmaya ehliyeti bulunmayan ya da noksan olan kişilerin mallarını koruma, işletme ve tasarruf etme hakkının başka bir kimseye tanınmasıdır. Vesayet sıfatını taşıyan, yani şahsın mallarında veya çocuklarının işlerinde tasarruf etmek üzere görevlendirilen ve bu işler için hukuken temsil etkisine sahip olan kişiye de vasi denir.11
İslam hukukunda vasilik ailede baba olan kişinin ölümü veya ehliyetsiz bulunduğu durumlarda, evini ve işini idare etmekten tamamen yoksun olduğu, onların hak ve hukuklarını koruyacak akıl ve fikre sahip bulunmadığı hallerde başvurulan bir hukuki müessese olarak görülür.12
İslam hukukuna göre baba çocuklarına vesayet yoluyla vasi tayin edebilmektedir. Vasiyet yoluyla vasi atanmayan yetimlere mahalli mahkemenin kadısı veya naibi tarafından vasi tayin edilir. Kadı veya naib vasiye istediği zaman kontrol etme ve istediği zaman azl etme yetkisine sahiptir. Gerektiğinde ise vasinin tasarruflarını gözetmek için bir görevli tayin edilir bu görevliye “Nazır” adı verilir.
Vasi olacak kişinin vasilik görevini yerine getirebilecek fikri ve ahlaki vasıflara sahip olması, hür akıllı buluğa ermiş, reşit, emin, aynı dinden, vesayet işlerine vakit ayırabilecek ve vasisi olduğu kişi ile sıkı münasebette bulunabilecek biri olması gerekmekteydi.
Vasi yetimin menkul ve gayr-ı menkul malını muhafaza etmek ve onun yararına işletmekle yükümlüdür.13 Yetimim faydası için onun malı ile ticaret yapabilmekte, kendi malı ile birleştirip ortaklara çalışabilmekte, şirket kurabilmektedir. Vasi, yetimin kendi malını koruyabilecek, iyi şekilde kullanabilecek duruma geldiğini anlayınca malı

10 Veli İnanç, a.g.e., s. 8
11 A.g.e., s. 13
12 İsmail Özmen, Vesayet Hukuku Davaları, Adalet Yayınları, Ankara 1996, s.4-5.
13 Düstur Tertip I, C.IV, s.551, Madde 1.

yetime teslim eder. Vasi dilerse vasisi olduğu çocukların nafaka ve diğer harcamalarını bu çocukların mallarından karşılamak üzere hakimden harcama izni isteyebilirdi. Eğer yetim rüşd olmadan evlenirse vasi Eytam Sandığı’ndan çeyiz masrafı olarak yetim adına ayrı bir para da çekebilmekteydi.
2.1.3 Rüşd

Rüşd ise çocuğun kendi malı idare edebilmesi salahiyetine erişme yaşı ile ilgilidir. Eytam İdaresi’nin kurulması ile birlikte reşit olma yaşı yirmi olarak kabul edilmiştir. 14
Bir yetim yada çocuk bu yaştan önce rüştünü ispat etmek için mahkemeye başvurabilirdi. Bir yetimin rüştünü ispat edebilmesi için mahkemeye şahit göstermesi gerekmekteydi. Yetimin başvurusu Eytam Meclisi tarafından araştırılarak sonuca bağlanmakta idi.
Osmanlı toplumunda özellikle erkek yetimlerin rüşd ispat etme veya mallarını Eytam Sandığı’ndan teslim alma işlemleri zaman zaman gecikmelere sebep olmuştur. Osmanlı Devleti’nde askere alma ile rüşd ispatlama yaşı 20’dir. Bu yüzden erkek yetimlere malları asker dönüşü teslim edilmektedir. Bu yetimlerin hakları asker dönüşüne kadar vasileri tarafından korunmakta idi.

14 Veli İnanç, a.g.e., s. 19

2.2 EYTAM İDARESİ VE SANDIKLARI

19 Temmuz 1851 (19 Ramazan 1267) tarihinde askeri sınıfa ait olan yetim mal ve paralarının yazım ve taksimi Anadolu ve Rumeli Kadıaskerliği’ne, paraların işletilmesi Emval-ı Eytam Nezareti’ne ait olmak üzere iki iş birbirinden ayrıldı. Emval-i Eytam Nezareti’nin tesisinden maksat iyi bir idare kurmaktı. Bu da yeterli sayıda memur ve masraf demekti. Fakat finansman problemini çözecek mali kaynak yoktu. 25 Ekim 1852 (11 Muharrem 1269) tarihinde Emval-i Eytam Nezareti, Şeyhülislamlık bünyesine alındı ve emval-i eytam nazırı unvanı yerine de emval-i eytam müdürü ( Müdir-i emval-i eytam) denmesi kararlaştırıldı.
Eytam İdaresi ve Sandıkları 31 Aralık 1851’de Şeyhülislamlığa bağlı olarak kurulmuştur. 1874’te de son teşkilat yapısı oluşturulmuştur. Bu tarihte oluşturulmaya çalışan yapıya göre, İstanbul’da yetim işleriyle ilgili yine Şeyhülislamlık makamına bağlı olmak üzere “Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam” kurulmuştur.15 Bu meclis; bir reis, bir müdür, katip ve askeri memurlar ile iki nizami azadan oluşturulmuştur. Meclisin başkan ve üyelerinin maaşları kaza kadılarının maaş tahsisatından verilmiştir.16
2.2.1 Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam

Osmanlı Devleti'nde kassamlık, askeri ve beledi olarak ikiye ayrılırdı. Askeri sınıfın tereke taksimine kadıaskerler adına "askeri kassamları", reayanınkine ise vilayet ve sancak kadıları adına "beledi kassamları" bakardı. Anadolu'da bulunan ve askeri sınıfa ait olan terekeler Anadolu, Rumeli'dekiler ise Rumeli kadıaskerine aitti, İstanbul'da askeri zümrenin tereke muameleleri, "Rumeli Kadıaskerliği Kısmet-i Askeriyye Mahkemesi", askeri sınıf dışındaki halkın terekeleri ise "İstanbul Kısmet-i Belediyye Mahkemesi" ve Bilad-ı Selase kadılıklarının kısmet mahkemeleri tarafından görülürdü. Ayrıca varissiz mallara ve Yeniçeri Ocağı mensuplarıyla bu ocağın kaldırılmasıyla yerine tesis edilen Asakir-i Mansure'nin terekelerine Beytülmal Kassamlığı, vakıfların bünyesinde olan terekelere de evkaf-ı hümayun müfettişleri nezaret ederdi.17

15 Düstur Tertip I, C.III, s.89.
16 Bilgin Aydın, İlhami Yurdakul, İsmail Kurt . Bab-ı Meşihat Şeyhülislamlık Arşivi Defter Kataloğu, sf. 224-225,
İsam Yayınları.
17 İlhami Yurdakul, Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilatı'nda Reform, İletişim Yayınları, İstanbul 2008, sf.178
Kadıaskerlik ve kadılıklar tereke yazım işinden sonra yetim mallarının denetimine ve muhasebe kayıtlarının teftişine de nezaret ediyorlardı. Yani sadece tereke dökümü ve taksimini yapmakla iş bitmiyordu. Bedesten ve benzeri yerlerde muhafaza edilen yetim malları faizle işletilerek yetimlerin hem geçimleri sağlanır hem de paraları değerlendirilirdi.
2.2.2 Emval-i Eytam Nezareti'nin Teşkili ve Müdüriyete Tahvili

Rumeli Kadıaskerliği Kısmet-i Askeriyye Mahkemesi ile diğer mahkemelerin yetim malları üzerindeki denetimleri ve yetim paralarının faizle işletilmesi sırasındaki yolsuzlukların önlenmesi; bu mal ve paraların muhafazasına, paralarının usulüne uygun olarak işletilmesine ve muhasebelerinin düzenli olarak görülmesi gerekiyordu.18
Sadaret, Bab-ı Fetva ve Maliye Nezareti arasında bir dizi yazışma yapıldıktan sonra usulsüzlüklere son vermek için 21 Ağustos 1850 (12 Şevval 1266) tarihinde emval-i eytam muhasebe hesaplarının incelenmesi kararlaştırılarak kadıaskerlik payeli Meclis-i Vala üyesi Nakibüleşraf Tahsin Beyefendi bu işle görevlendirildi. Maiyetine de Maliye Nezareti'nden iki muhasip katip verilerek eytam muhasebelerinin teftişine başlandı.
Emval-i eytamın muhasebelerinin ücretsiz olarak görülmeye başlanması nedeniyle Rumeli Kadıaskerliği'nin kısmet muhasebe harçlarından almakta olduğu geliri kesildi. Bundan yaklaşık altı ay sonra Rumeli Kadıaskeri Hamdullah Efendi, kadıaskerliğin diğer gelirlerinin giderleri karşılayamadığını belirtti. Bunun üzerine 11 Şubat 1851 (9 Rebiülahir 1267) tarihinde hem bu sorunun giderilmesine karar verildi. Tahsin Beyefendi'nin muhasebe kayıtları üzerinde yaptığı inceleme sonunda yetim mal ve paralarının iyi bir şekilde idare edilebilmesi için hazırladığı layiha Meclis-i Vala'da müzakere edilerek 18 Temmuz 1851 (19 Ramazan 1267) tarihinde padişah tarafından onaylandı.
Bu düzenlemeyle kassam katiplerinin usulsüzlüklerinin önlenmesi, tereke işinin ve eytam parasının büyüklüğü nedeniyle emval-i eytam nazırının maiyetine bir muavin ve katip atanması, nazırın şeyhülislamın nezaretinde olması ve ayda bir kere yetim mal ve paraları hakkında şeyhülislama rapor verilmesi hükme bağlandı. Ayrıca askeri sınıfa ait terekelerin yazım ve taksim muameleleri yapılarak yetim paralarının Emval-i Eytam

18 İlhami Yurdakul, a.g.e., s. 179.

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 15:53

Nezareti'ne teslim edilmesi, bu mal ve paraların idare ve işletilmesinin nezaretin sorumluluğu altında olması, harç hasılatından kadıaskerlere hisse tahsisi ve Tahsin Beyefendi'nin teşkil edilecek Emval-i Eytam Nezareti'ne nazır atanması kararlaştırıldı. Böylece askeri sınıfa ait olan yetim mal ve paralarının yazım ve taksimi Anadolu ve Rumeli Kadıaskerliği'ne, paraların faizle işletilmesi de Emval-i Eytam Nezareti'ne ait olmak üzere iki iş birbirinden ayrıldı.
Alınan kararlardan biri de Meclis-i Vala'da bir komisyon kurularak konunun ayrıntılarının müzakere edilmesiydi. Bu karar üzerine Tahsin Beyefendi ile kadıaskerlik payeli diğer üyelerden oluşan bir komisyon kuruldu.
Bu düzenlemeye kadar büyük terekelere nazır tayini mutat ise de küçüklerde bu usul uygulanmadığı için varis ve yetimler zarara uğramaktaydı. Bu nedenle tereke yazımına gönderilecek katip, muhzır ve diğer memurların yanında Emval-i Eytam Nezareti tarafından da yetimi bulunan tüm terekelere hususi bir memur gönderilmesi, satılacak eşya için karşılıklı defter tutulması, terekenin layık olduğu kıymette satılması ve rüşvetçiliğe dikkat olunması istendi. 19
Emval-i Eytam eskisi gibi Bedesten'de muhafaza edilerek eytam sandıklarında toplanan paralar nezaret tarafından rehin veya kefil karşılığında % 15 oranıyla yani kisesi (500 kuruş) altı kuruş on para faizle işletilecekti. Faizle işletilecek para ve buna karşılık alınacak rehin veya kefilin işlemleri Eytam Nezareti, muameleye dair hüccetin tanzimi de kassam-ı askeri tarafından yapılacaktı. Paranın işletilmesindeki diğer taraflar ise emval-i eytamın vasisi ve katibi ile borç talep eden özel veya tüzel kişiydi.
Bir yetim rüştünü ispat ettiğinde nezaret tarafından muhasebesi görülerek malı borç verildiği yerden alınıp nakden ve tamamen teslim olunacak ve eskisi gibi kisede beş kuruş muhasebe harcı alınacaktı.
2.2.3 Merkez, Taşra ve Gayrimüslim Emval-i Eytamının Islahı

Askeri emval-i eytamla ilgili düzenleme yapılmıştı; fakat merkez ve taşradaki yetim mal ve paralarıyla ilgili yolsuzluklar ve bunlarla ilgili şikayetler düzenlemelerden sonra da devam etmekteydi.
5 Ekim 1854 (12 Muharrem 1271) tarihinde yapılan bir düzenlemeyle Üsküdar, Galata ve Eyüp mahkemelerinde yazılan terekelerin kassam defteriyle beraber emval-i

19 İlhami Yurdakul, a.g.e., sf.179-182

eytam müdürüne teslimi ve her mahkeme için ayrı defter tutulup bedestenlerde sandık içinde muhafazası kararlaştırıldı. Haftada ikişer gün müdürün odasında vasiler ve müdür gözetiminde Bilad-ı Selase katiplerinin bağlı bulundukları kadılığın muhasebelerini görülüp neticesi üç ayda bir şeyhülislama sunulacaktı. Yazılan borç (idane) hüccetleri ve muhasebe defterlerinden Üsküdar'a ait olanlar, burasının Anadolu kadıaskerlerinin arpalığı olması nedeniyle, Anadolu kadıaskeri, Galata ve Eyüp'e ait olanlar da ilgili kadılar tarafından imzalanıp mühürlenecek, böylece emval-i eytamın iyi bir şekilde muhafazası, idaresi ve faizle işletilmesi sağlanacaktı.
2.2.4 Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam'ın Kurulması

1851 yılında Emval-i Eytam Nezareti'nin kuruluşuyla başlayan ve taşrada eytam müdürlüklerinin tesisiyle devam eden süreç sonunda, 1874 yılında şeyhülislam nezaretinde yetim mallarıyla ilgilenecek bir meclis kuruldu. Meclisin başkan ve üyelerinin maaşları kaza kadılarının maaş tahsisatından verilecekti. Meclisin tam adı ‘Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam’dı.
3 Ekim 1874 (21 Şaban 1291)'te Meclis içtüzüğü hazırlandı. Buna göre Meclis'in yazı işleri başkatip tarafından yürütülerek merkez ve taşra emval-i eytam muhasebeleri görülecekti. Diğer kurumlarla yapılacak yazışmalarda şeyhülislamın onayı gerekecek, Meclis kararları ittifak veya çoğunluk kararıyla alınacak ve bu düzenlemenin tadili şeyhülislamın yetkisinde olacaktı. Bu arada Meclis bünyesinde ilmiye sınıfının dul ve yetimlerine maaş tahsisi amacıyla ‘Muhtacin-i Eramil ve Eytam-ı ilmiyye Sandığı’ tesis edildi.
3 Ekim 1874’te (21 Şaban 1291) Meclis içtüzüğü hazırlandı. Buna göre Meclis’in yazı işleri başkatip tarafından yürütülerek merkez ve taşra emval-i eytam muhasebeleri Meclis tarafından görülecekti. Diğer kurumlarla yapılacak yazışmalarda şeyhülislamın onayı gerekecek, meclis kararları ittifak veya çoğunlukla alınacak ve bu düzenlemenin tadili şeyhülislam yetkisinde olacaktı. Bu arada meclis bünyesinde ilmiye sınıfının dul ve yetimlerine maaş tahsisi amacıyla “Muhtacin-i Eramil ve Eytam-ı İlmiyye Sandığı” tesis edildi ve 2 Ekim 1874 (21 Şaban 1291) tarihinde içtüzüğü hazırlandı. Sandığın semayesi, ilmiyede yeni tayin ve zamlardan birer aylık kesilerek oluşturulacaktı. Sandığın idaresi ve sermayesinin muhafazası “Meclis-i İdare-i Emval-i Eytam” tarafından yürütülecekti Her ay sandık için tahsis edilen para “Maaş-ı İlmiyye Kitabeti” tarafından gerekli muameleleri yapılarak şeyhülislam meclise gönderilecekti.

1906 yılında yapılan değişiklikle daimi üye sayısı altıya çıkarılmıştır. Eytam Müdürü ve katip tabi üyedir. İstanbul Eytam Müdürü, Şeyhülislamlık tarafından ilmiyye sınıfından seçilerek padişah onayı ile atanırdı. Diğer eytam müdürleri ve meclisleri, İstanbul Eytam Müdürlüğü’ne bağlıdır. Daha sonra 1914 yılında tapılan değişiklikle İstanbul Eytam Müdürü fermanla atanmaya ve azledilmeye başlanmıştır. Müdür azl edildiğinde veya görevi başında olmadığında vekalet etmek üzere bir yardımcı atanmaktadır.20
Eytam İdaresi’nin adı kuruluşundan1914 yılına kadar “Eytam Müdüriyeti” veya “Eytam İdaresi” şeklinde zikr edilirken, 1914 yılında çıkarılan bir ek nizamname ile adı “Dersaadet Emval-i Eytam ve Beytü’l Mal Müdüriyeti” şeklinde değiştirilmiştir. Aynı şekilde Eytam Sandıklarının adı da 1914 yılında “Eytam İdanat Sandığı” şeklinde değiştirilmiş olup her türlü idane işlemi bu sandık adına yapılmıştır.
Osmanlı Cemiyeti’nde yetimlere ait malların hukuki açıdan vakıf malları gibi özel korumaya alınmış ve buna uygun düzenlemeler yapılmıştır.21 Buna göre yetim çocukların mallarının vasileri tarafından para vakıflarına benzer şekilde işletildiği ve asl-i mal muhafaza edilerek elde edilen gelirin yetimlerin ihtiyaçların temini için sarf edildiği, rüşt yaşları geldiğinde ise mallarının kendilerine teslim edildiği görülmektedir.
Ancak yetimlerle ilgili düzenlemelerin bu kadarla kalmadığı anlaşılmaktadır. Özellikle savaş meydanlarında şehit düşen askerlerin geride bıraktığı çocukları için bu amaçla bir takım fonlar oluşturulduğu ve bunların gelirleri ile de yetim kalan çocukların ihtiyaçlarının karşılandığı görülmektedir.22
Tanzimat Döneminde bu nevi fonların idaresi için bir “Terekat Müdürlüğü” kurulduğu, daha sonra bir elden idaresini sağlamak amacıyla bunun nakit para vakıflarının idaresi ile birleştirilerek Evkaf Nezareti’ne bağlı “Terekat ve Nukûd-u Mevkufe Kalemi” ne dönüştürüldüğü görülmektedir.23 Bu kalemde biriken paralar daha sonra Evkaf Bankası’nın sermayesini teşkil etmiştir.
Nizamnamelerden anlaşılan kadarı ile Eytam Nezareti’nin görevleri şunlardır;

20 Düstur Tertip II, C.VII, s.758
21 Dr. Tahsin Özcan, Osmanlı Devleti Para Vakıfları, s. 86-87.
22 Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları I, s. 311 v.d.; “Kavanin-i Yeniçeriyân-i Dergâh-ı Âli”, s. 193, 254.
23 Öztürk, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, s. 140.

• Tereke yazımına giden mahkeme memurlarıyla birlikte bir memurunu göndererek tereke yazımına ayrı bir defter tutmak,
• Terekelerden yetimin hissesine düşen mal ve eşyaların fiyat tespitini ve kontrolünü yapmak,
• Yetim hissesine düşen eşyaların satılıp satılmadığına dair belge vermek,

• Yetimin malından borç verilecek miktarın karşılığı, rehin alınacak malın kıymet ve taktirini yapmak ve kıymetini belirten bir ilmuhaberi vasiye vermektir.
Nezaret bu malları bilirkişilere tespit ettirmekteydi. Bilirkişilerin herhangi bir yolsuzluğu sebebiyet vermemesi için birbirine kefalet senedi ile kefil ve mesul tutulmaktaydı. Bilirkişi olan esnafın kefalet senedi ise Nezarette
saklanmaktaydı.
Nezaret gerektiği takdirde yetim mallarının muhasebesini denetleyebiliyordu. Hatta birkaç ayda bir yetim işleri ve malları ile ilgili şeyhülislamlık makamına rapor verilirdi. Yetim, mahkeme huzurunda rüştünü ispat ederse Eytam Sandığı’nda bulunan malları Nezaretçe kendisine teslim edilirdi.
Düsturlara göre Eytam İdare Meclisi’nin görevleri aşağıdaki gibi özetlenmiştir.24
1. Sandıklara verilen yetim para ve mallarını muhafaza etmek,

2. Yetimlerin gayr-ı menkullerini idare etmek ve usulüne uygun olarak her türlü vergi, vesair masrafları yapmak,
3. Devletçe kendilerine tahsis edilen maaşı tahsis etmek,

4. Yetimlerin iaşelerine karşılık nafakalarını sağlamak,

5. Veli ve vasilerin hesaplarını kontrol etmek,

6. Tereke yazımı ve işlemlerini kontrol etmek ve mirasçı ile hazine hissesinin ödenmesinden sonra kayıp hisseleri muhafaza etmek,
7. Kesin ve kesin olmayan vade ile ödenecek parayı kabul etmek,

8. Merkez Meclisi’nin görevleri ise taşra eytam sandıklarının hesaplarını incelemek ve işlemlerine nezaret etmektir.

24 Düstur Tertip II, C.VII, s.758

2.3 GİRİT

Garp, Kretf, Creta, Crete, Akritiş, İkritiş adı verilen bu ada doğu Akdeniz'in, Kıbrıs'tan sonra, en büyük adası ve Ege denizinin kilidi durumunda olup, 8.618 kilometrekare büyüklüğündedir.25 Batıdan doğuya doğru aşağı yukarı. 260 km. bir uzunluğa ve 15 - 56 km. genişliğe sahip olan bu ada, Yunanistan ve Güney Anadolu sıra dağları arasında bir bağ meydana getirmektedir.
Girit Adası, 1669 senesinde Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiştir. Adanın Osmanlı hakimiyetine geçişi ile Venedik Cumhuriyeti'nin Doğu Akdeniz'de yüzyıllardır süregelen önemli rolü son bulmuştur. Ege Denizi'nde ve Mora'da Venedik hakimiyetinde kalan birkaç küçük ada ve kale de müteakip yıllarda Osmanlı Devleti tarafından alınmıştır. Bu tarihten itibaren ada halkına bir çok imtiyaz sağlanmıştır. 1868 yılında adada ciddi anlamda reformlar yapılmıştır. Osmanlı idaresinde Girit’in merkezi Kandiye iken Hanya’ya alınmıştır. Girit Adası, tarihin en eski devirlerinden beri önemli bir yerleşim merkezidir. Akdeniz’de çok önemli bir stratejik noktada olan Girit Adası, önce Roma daha sonra Bizans topraklarına katılmıştır. VII. yüzyıldan itibaren Akdeniz’de Arapların fetihçi bir güç olarak ortaya çıkması onları da bir müddet sonra Girit Adası’na yöneltti. 825-26 tarihi ile 960 tarihleri arasında Ada’da müslüman Araplar egemenlik kurdu. Daha sonra ada tekrar Bizans’ın eline geçti. IV. Haçlı Seferi Bizans Devleti için diğer birçok kayıpların yanı sıra Girit’in de elden çıkması sonucunu doğurdu. XII. yüzyıl başından itibaren adada Venedik egemenliği dönemi başladı. Venedikliler adada sıkı bir kontrol oluşturdular.
Anavatanlarından adaya önemli sayıda insan göç ettirdiler.
XIV. yüzyıldan itibaren Batı Anadolu Türk deniz beylerinin adaya yaptıkları akınlar ise yağma amacı taşıyordu. II.Mehmet’in İstanbul’u fethetmesinden sonra Ege adaları alınmış ve Osmanlı Sultanı’na Akdeniz kapıları açılmıştı.
XVI. Yüzyılın ikinci yarısından sonra Doğu Akdeniz’de bir iki nokta dışında tam bir Türk egemenliği kuruldu. 1644 yılında darüssade ağası Sümbül Ağa’nın Mısır’a giderken gemisinin Malta korsanlarına esir edilmesi ve Girit’e getirilmesi, Girit yönetimininde bunları kabul etmesi zaten gerginleşen Osmanlı –Venedik ilişkilerinin kopmasına yol açtı.1645 yazında donanma seferi tayin edildi. Aynı yıl Hanya şehri

Osmanlı topraklarına katıldı. 1647 yazında adanın merkezi olan Kandiye şehri de kuşatıldı, fakat alınamadı. Venedikliler Akdeniz’deki varlıklarını adeta Kandiye şehri ile eşdeğer sayıyorlardı. Venedikliler 1645 yılı sonbaharından itibaren on yıldan uzun bir süre Çanakkale Boğazı’nı ablukaya aldılar.1656 yılında Küprülü Mehmet Paşa zamanında bu abluka kaldırıldı. Köpülü Fazıl Ahmed Paşa’nın sadrazam olması (1661) ve onun Girit sorununa eğilmesi Girit’in fethi için yeni bir aşama oldu.1666 yılında sadrazam, Serdar-ı Ekrem ünvanıyla Girit Adası’nın tamamen feth edilmesine memur edildi. Aynı yıl yoğun bir saldırı başladı. Nihayet 6 Eylül 1669 tarihinde imzalanan anlaşma ile şehir teslim oldu. Bu suretle Osmanlı hakimiyeti altına giren Girit adası, merkezi Kandiye olmak üzere, imtiyazlı bir eyâlet şeklinde imparatorluğa bağlanarak, Kandiye, Hanya ve Resmo sancaklarına ayrıldı. Kandiye adanın merkezî olmaktan çıkarak, 1850 tarihinden itibaren, yerini Hanya şehrine terketmiştir.
Yunanistan’nın bağımsızlığını kazanma çabası içinde ilk düzenli isyan hareketleri Mora Yarımadsı’nda başladı.26 1821 yılında adalara sıçrayan isyanlar dizisine Girit de eklendi. Kısa süre içinde Kandiye ve Resmo’nun dışında adanın tümünde bu hareket etkisini göstermeye başladı. Osmanlı Sultanı, güçlü bir ordu ve donanmaya sahip olan Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’yı Yunan isyanını bastırmaya memur etti. 1830 yılında Yunanistan Bağımsız bir devlet olarak kurulduğu halde Girit Yunanistan’a bağlanmamış ve Osmanlı Yönetiminde bırakılmıştı. Bunun üzerine ada Rumları yeniden isyan ettiler ve Osmanlı Devleti isyanı bastırmak için Mehmed Ali Paşa’dan yeniden yardım istedi.
Girit on yıl kadar Mısır yönetiminde kaldıktan sonra, 15 Temmuz 1840’da imzalanan Londra Anlaşması ile yeniden Osmanlı Yönetimine verildi. Adanın Mısır yönetiminde olduğu sırada Mehmed Ali Paşa’nın muhafızı ünvanıyla görev yapan Mustafa Naili Paşa’ya kayd-ı hayat şartıyla Girit Valiliği verildi. 19. yüzyılda Yunan İsyanının başlamasıyla birlikte Osmanlı Devleti 1868, 1878 ve 1897 yıllarında adada reformlar yapılmıştır. Girit 1878 yılında büyük devletlerin de baskısıyla özerk bir yapıya kavuşmuştur. Balkan savaşları sonrasında da Londra ve Bükreş antlaşmalarıyla Girit Osmanlı İdaresinden tamamen çıkarak Yunanistan tarafından idare edilmeye başlanmıştır.27

26 Nüket Adıyeke, ‘Girit’in Mehmet Ali Paşa Yönetimindeki Durumuna Dair Bir Rapor’, Belgeler, Türk Tarih Belgeleri Dergisi, Türk Tarih Kurumu
Yayınları, 1993, C.XV, S. 19, s.293

2.3.1 Hanya

Hanya şehri Herakleion’un (Kandiye) 150km batısındadır. Hanya’nin tarih sahnesindeki ilk varlığı M.Ö. 3000’li yıllara dayanmaktadır. Minos döneminde Kydonia adı ile düzenli bir şehir olarak ortaya çıktığı tespit edilen şehrin bu dönemine ait arkeolojik kalıntılar, günümüzde Kastelli denilen kesimde yapılan kazılarla gün ışığına çıkarılmıştır.28
M.Ö. beşinci yüzyıl ile ikinci yüzyıl arasında Ege’de üstünlük sağlayan güçler tarafından sürekli olarak bir ticaret kolonisi olarak kullanılan Kydonia, Roma ve Bizans dönemlerinde ise diğer Girit şehirleri gibi askeri bir üst haline getirilmiştir. 823 yılında ise Arap korsanlar tarafından yağmalanan şehir, Arap ve ikinci Bizans dönemlerinden sonra diğer şehirler gibi Vedenik kontrolüne geçmiştir.
Venedik dönemi ile birlikte şehrin adı da değişmiştir. Bugünkü isminin de oluşumunu sağlayan bu isim Latin kökenli bir kelime olan La Conea idi. Bu ismin antik Grek dilinden türediği de iddia edilir. Venedik döneminde diğer bütün Girit Şehirleri gibi Katolik mezhebinin bütün özelliklerini yansıtan yapılar ile donatılan Hanya Osmanlılar’ın da adada ilk fethettikleri bölgelerin başında gelmekteydi.
Venedik döneminden günümüze ulaşan eserlerin başında ise önemli bir kısmı halen ayakta duran müstahkem surlar, Kastelli denilen iç kale, eski liman, bugün arkeoloji müzesi olarak kullanılan San Francisco Kilisesi, San Rocco Kilisesi ile halen ayakta olan tersanededir.
Venedik ile Katolik kimliğine bürünen şehir, Osmanlı döneminde yeni bir renk daha kazanmış ve diğer Girit şehirlerinde olduğu gibi camiler ve dergahlar burada da kurulmuştur.
Bu camilerin belli başlıları Hünkari Yusuf Paşa, Musa Paşa, Küçük Hasan Paşa (Yalı), Ağa Camii, Mehmet Ağa Camii, olup dergahların başında da diğer şehirlerde olduğu gibi Bektaşi tekkeleri gelmektedir. Geçen yüzyılın sonunda kurulan Mevlevihane de buranın manevi dünyasında önemli bir yer işgal etmiştir.29

Söz konusu camilerin hepsi kısmen veya başka formlarda olsa bile varlıklarını sürdürmektedir. Bunların en büyüğü olan Hünkar Camii kiliseden çevrildiği için tekrar kiliseye dönüştürülmüştür. Bugün Ayios Nikolaos adını taşıyan kilisenin, belki de dünyanın hiçbir yerinde rastlanmayacak bir görünümü vardır. O da binanın sol tarafında bir çan kulesi, sağ tarafında ise iki şerefeli bir minaresinin olmasıdır. Bu ilginç binadan sonra en iyi durumda olan ise Ağa Camii’dir. O da günümüzde depo olarak kullanılıyor ve minaresinden, sebiline kadar her şeyi halen yerli yerinde durmaktadır. Deniz kenarındaki Küçük Hasan Paşa Camii ise, halen turizm bürosu olarak kullanılmaktadır. Venedikliler’in inşa ettiği San Francisco Kilisesi’nin camiye çevrilmesiyle kurulan Yusuf Paşa Camii ise Hanya’nın ilk camisidir. Hanya’yı ele geçiren Yusuf Paşa’nın adına cami yapılan bu bina günümüzde arkeoliji müzesi olarak kullanılmaktadır. Binada cami olduğunu hatırlatan tek bir işaret bulunmazken, bahçesindeki kümbet biçimli sebili halen bir dönemin anısı olarak ayakta durmaktadır. Musa Paşa ve Mehmet Ağa camileri ise tamamem harap bir vaziyette akibetlerinin ne olacağını beklemektedirler.
Camilerin yanısıra çarşı içerisinde halen boş bir vaziyette duran hamam, şehir meydanındaki yarısı yok olmuş bir meydan çeşmesi ile sokak aralarındaki birkaç ufak çeşme ve minare biçimindeki deniz feneri bir dönemin halen yaşayan tanıkları olmaya devam etmektedirler.30
2.3.2 Girit Eytam İdaresi

Eytam İdaresi’nin kurulmasından sonra Osmanlı Devleti içinde özerk bir yapıya sahip olan diğer vilayetlerde teşkilat yapısı ve görevleri bakımından biraz farklılık gösteren yetimlerde ilgili idarelerin kurulduğu görülmektedir. Girit Adası bunlardan biridir.31
Girit Adası’nın özerk bir yapıya kavuşturulmasından sonra adada, Eytam ve Evkaf İdaresi kurulmuştur. Bu idarenin amacı, diğer eytam idareleriyle ortak özellikleri taşısa da farklı yönleriyle de dikkat çekmektedir. Örneğin yetimlerin yanında kimsesiz çocukların, serseri gezenleri okula veya sanata göndererek terbiye etmek, sarhoş gezenleri kuvvet kullanarak hallerinden vazgeçirmek, bunların kazandığı paraları Eytam Sandığında korumak ıslahı mümkün olmayanları ise ailelerinin rızası alınarak denizci

30 Mehmet Ali Gökaçtı, a.g.e., s. 178.
31 H. 1296 Girit Vilayeti Evkaf ve Eytam Nizamnamesi, Düstur Tertip I, C.V, s. 795
asker olarak Bahriye’ye yazdırmak Eytam İdaresinin görevleri arasındadır. 32 Yine eşler arasındaki geçimsizlik, aileye ait problemlerde ortaya çıkan ihtilafların çözümünde meclis, ahlaksızlığın önüne geçmek amacıyla yardımcı olacak ve mümkün olduğu kadar zor kullanacaktır.33

32 Düstur Tertip I, C.V. s. 765 madde I.
33 Düstur Tertip I, C.V. s. 765 madde II.

III .BÖLÜM

OSMANLI BANKASI ARŞİV VE ARAŞTIRMA MERKEZİ VE MERKEZE KAZANDIRILAN GİRİT BELGELERİ
3.1 OSMANLI BANKASI VE TARİHÇESİ

Bank-ı Osmanî-i Şahane, uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğu'nun resmi bankası ve hazinedarı olarak görev yaptı. İmparatorluk genelinde birçok altyapı yatırımını destekleyen Banka, yaygın şube ağı sayesinde piyasa ile ilişkilerini artırarak ticari bankacılıkta kendisine önemli bir yer edindi. Aynı zamanda banknot emisyonu imtiyazına da sahip olan Bank-ı Osmanî-i Şahane; mevduat, emanet, kredi ve iskonto gibi hizmetleriyle günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi.34
Bank-ı Osmanî-i Şahane'nin kuruluşu, 4 Şubat 1863 günü imzalanan bir sözleşmeyle gerçekleştirildi. 1856'da İngiliz sermayesiyle kurulan Ottoman Bank'in İngiliz ortakları, şirkete yeni katılan Fransız ortaklar ve Osmanlı makamları tarafından imzalanan sözleşme, Kırım Savaşı'ndan beri süregelen mali krize son vermeye kararlı Sultan Abdülaziz tarafından kısa bir süre içinde onaylandı. Böylece Ottoman Bank'in mirasını devralan Bank-ı Osmanî-i Şahane, 1 Haziran 1863 tarihinden itibaren yeni kimliğiyle hizmet vermeye başladı.
Para sisteminin sağlıklı hale getirilmesi ve Bank-ı Osmanî-i Şahane'nin kurulması, Tanzimat'ın maliye alanındaki icraatlarının başında yer alıyordu. Banka, Osmanlı İmparatorluğu'na borç kaynağı yaratacak, borçlanmalarda aracı rolü üstlenecek ve devlet bankalarının en önemli imtiyazlarından biri olan para basma hakkını kullanacaktı. 17 Şubat 1875'te imzalanan yeni bir sözleşme ile Banka, imparatorluğun hazinedarı konumuna getirildi. Böylece, artan mali desteğine karşılık, bütçenin hazırlanmasında ve uygulamasında söz sahibi olarak, hazine işlemlerinde de tekel durumuna geldi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun mali krize girmesi sonucunda, Banka, bu duruma çare olarak görülen Düyun-ı Umumiye İdaresi'nin 1881'deki kuruluşunda aktif rol aldı. Devletin borçlanma yükünün önemli bir kısmını Düyun-ı Umumiye'nin devralmasıyla yeniden yapılanma sürecine giren Bank-ı Osmanî-i Şahane, ticaret ve yatırım

34Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/ob-tarih.html
bankacılığına yöneldi. O yıllarda, Müşterek-ül Menfa Tütün Rejisi (1884), Rumeli Demiryolları bağlantıları (1885), Beyrut Limanı Şirketi (1888), Selanik İstanbul Demiryolu bağlantısı, İzmir-Kasaba Demiryolu'nun uzatılması (1984), Ereğli Kömür Madenleri (1896), Beyrut-Şam-Havran Demiryolu ve uzantısı (1892-1900) ile Bağdat Demiryolu (1903) yatırımlarına iştirak etti. Altyapı girişimlerinin yanı sıra giderek genişleyen müşteri portföyüne de kavuşarak, bir ticari banka kimliğine bürünmeye başladı. Bu doğrultuda 1890 yılından başlayarak şube sayısını artırmaya önem veren Banka, 1910'dan sonra iyice çoğalan şubeleri sayesinde piyasa üzerindeki etkisini daha da güçlendirdi.
1. Dünya Savaşı, Bankanın faaliyetlerini oldukça etkiledi. Osmanlıların savaşa girmesiyle, Fransa ve İngiltere'nin gözünde Osmanlı hukukuna bağlı bir şirket olarak "düşman kuruluş" niteliği kazanan Banka, Osmanlı İmparatorluğu tarafından da İngiliz ve Fransız sermayesi sebebiyle aynı derecede güvenilmez kabul ediliyordu. Bu dönemde, Fransız ve İngiliz müdürlerin görevlerini bırakması ve para basma imtiyazından vazgeçilmesi şartıyla, Bankanın faaliyetlerine devam etmesine izin verildi.
Bank-ı Osmanî-i Şahane, savaştan sonra 10 Mart 1924 tarihinde imzalanan bir sözleşmeyle para basma imtiyazını Türkiye Cumhuriyeti'ne devrettiyse de, Merkez Bankası'nın kuruluşuna kadar hazine işlemlerini sürdürmeye ve Devlet Bankası statüsünü korumaya devam etti. Bu dönemde, yeni siyasal rejime uygun olarak "Osmanlı Bankası" adını aldı. 1933 yılının Haziran ayında imzalanan sözleşmeyle özel bir ticaret bankası olarak yapılanan Osmanlı Bankası, 1952'de imzalanan bir başka sözleşmeyle, 1990'lara dek süren yeni statüsüne kavuştu.35
1914 yılında, 37'si Anadolu'da, 11'i Suriye ve Filistin'de, 5'i Mısır'da, 3'ü İstanbul'da, 5'i Trakya'da, 6'sı Makedonya'da ve diğerleri Kıbrıs, Mezopotamya, Arabistan ve Arnavutluk'ta olmak üzere 80'i aşkın şubesi bulunan Osmanlı Bankası; gerek savaş boyunca, gerekse hemen sonrasında şubelerinin çoğunu kapatmak zorunda kaldı. Buna karşılık, 1920-1930 yılları arasında İngiliz sermayedarların isteği doğrultusunda, Ortadoğu'da hızlı bir şubeleşmeye gidildi. 1956 yılında Mısır şubelerinin millileştirilmesi ve el konulması sonucunda Ortadoğu'daki faaliyetlerinde önemli bir kayba uğradı. Aynı dönemde Kenya, Uganda, Tanzanya, Rodezya, Katar, Abudabi, Sudan ve Katar'da, İngiliz sermayedarlara bağlı olarak çalışmalarına devam etti. 1969

35 Edhem Eldem, A 135-Year-Old Treasure. Glimpses from the Past in the Ottoman Bank Archives, Istanbul, 1997 (akt: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/ob-tarih.html)
yılında ana sermayedar Grup Paribas'in isteği doğrultusunda; Avrupa, Ortadoğu ve Afrika'daki şubelerini Grindlays Bank'e devreden Osmanlı Bankası, bu tarihten itibaren yalnızca Türkiye sınırları içerisinde hizmet vermeye başladı. 1993'e gelindiğinde anonim şirket statüsüyle yeniden yapılanan Bankanın hisseleri, Haziran 1996'da Garanti Bankası'na ait Clover Investments tarafından satın alındı ve Banka, Doğuş Grubu'na katıldı. 31Ağustos 2001 tarihi itibarıyla Doğuş Grubu bünyesindeki Körfezbank ile birleşen Osmanlı Bankası, 21 Aralık 2001'de ana hissadarı Garanti Bankası'nın bünyesine dahil oldu.

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 16:00

3.2 OSMANLI BANKASI ARŞİV VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, Osmanlı Bankası tarafından, Tarih Vakfı'nın işbirliğiyle 1997 Mart ayında kuruldu. Merkezin kuruluşu ile birlikte Edhem Eldem tarafından yazılan “Bank-ı Osmanî-i Şahane. Açıklamalı arşiv envanteri, 1994” baz alınarak kataloglanan arşivler, fiziksel olarak tasnif edildikten sonra 1998 yılında dijitalize edilmeye başlandı. Dokuz ana bölümden oluşan Osmanlı Bankası Arşivleri Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan bir zaman dilimi içinde, toplumun ekonomik ve sosyal verilerini araştırmacılara açan ilk özel arşiv niteliğini taşımaktadır. 1999 sonundan itibaren Osmanlı Bankası'nın Karaköy'deki tarihi Genel Müdürlük binasında hizmet veren Merkez, bugüne kadar Osmanlı Bankası Arşivi'nin tasnif edilmesinin yanı sıra, sözlü tarih çalışmaları, yayın, sergi, belgesel, kolokyum, yarışma ve benzeri projelere imza attı.36
Bankanın kuruluşundan başlayarak 1950'lere kadar uzanan dönemin belgelerini içeren Osmanlı Bankası Arşivi'ni, elektronik ortama aktararak araştırmacıların kullanımına sunan Merkezin bünyesinde 15.000 kitaplık bir ihtisas kütüphanesi de bulunuyor. Kütüphanede ağırlıklı olarak Tanzimat dönemi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ekonomik, politik ve sosyal tarihini konu alan yayınları bir araya getirilmeye çalışılıyor.
Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, Osmanlı Bankası'nın 16 Aralık 2001'de Garanti Bankası ile birleşmesinden bu yana, faaliyetlerini Garanti çatısı altında sürdürüyor. Bu tarihten itibaren vizyonunu ve etkinliklerinin kapsamını genişletmeye başlayan Merkez, Osmanlı Bankası'nın muhafaza ettiği tüm değerli emanetleri, Karaköy binasının kasa dairesinde kurduğu Osmanlı Bankası Müzesi'nde sergiliyor.
Osmanlı Bankası Arşivinde kullanıcıların bilgiye daha hızlı ulaşması için belgenin dijitalleştirilmesi yoluna gidilmiştir. Kullanıcı kendisine tahsis edilen bilgisayarda arşiv kataloguna girip bilgiye katalog üzerinde çeşitli aramalar yaparak ulaşabilir böylelikle araştırma sürecini kolaylaştırabilir ve belgeyi anında görüntüleyebilir.

36Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/hosgeldiniz.html
3.2.1 OBAAM’ın Arşiv Departmanı

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan bir zaman dilimi içinde, toplumun ekonomik ve sosyal verilerini gözler önüne seren Osmanlı Bankası Arşivi, Türkiye'de araştırmacılara açılan ilk özel arşiv niteliğini taşımaktadır. Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından düzenlenenen arşiv, bankanın Osmanlı İmparatorluğu'nun merkez bankası, emisyon bankası ve hazinedarı olarak görev yaptığı dönemin az bilinen dünyasının kapılarını açmaktadır.37
Arşivde yer alan çoğu Osmanlıca ve Fransızca belgeler yan yana dizildiğinde, 300 metre uzunluğa ulaşmaktadır. Döneminin devlet arşivlerine alternatif bir kaynak teşkil eden arşivdeki en eski belge, dönemin İngiltere Kraliçesi Victoria tarafından verilen Ottoman Bank'ın kuruluş fermanıdır.
3.2.2 OBAAM’ın Arşiv Departmanında Belge İşleme Süreci

OBAAM’da belge işleme süreci sağlama ile başlar. Belge elde edildikten sonra tasnif aşamasına geçilir. Tasnif aşamasından geçen belge digitalleştirilmesi için boyutlarına göre uygun scannerde taranır, belgenin imajı düzenlenerek sisteme aktarılır. Bu aşamaların detayları aşağıda verilmiştir..
3.2.2.1 Sağlama

OBAAM koleksiyonunun temelini Osmanlı Bankasının kuruluşundan başlayarak 20. yüzyılın ortalarına kadar gerçekleştirdiği faaliyetler sırasında ürettiği belgeler oluşturur. Arşiv koleksiyonunu geliştirmek için 19. ve 20. yüzyıllara ait tarihi ve iktisadi konular içeren belgeleri satın alma, ödünç alma veya bağış yolu ile elde etme yoluna gidilmiştir.
Çeşitli kurumlardan ödünç alınan evrakların yine bu kurumların izinleri dahilinde taranıp dijital koleksiyona dahil edilmekte ve kullanıma açılmaktadır.
• İç kaynaklı materyeller, devir işlemi ile temin edilir. Materyelin devir işlemi, Teslim Tutanağı hazırlanıp iki tarafın da imzalamasıyla yapılır.
• Bağış yoluyla gelen materyel kayıtlara “bağış” ibaresiyle geçer.

37 Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/arsiv-arsiv.html

• Üçüncü kişi ve kurumlardan Merkez’in konusu dahilindeki belge ve objeler satın alma yoluyla elde edilebilir.
• Üçüncü kişi ve kurumlardan, yapılan protokol dahilinde belgeler ödünç alınıp taranarak dijital arşiv koleksiyonuna dahil edildikten sonra belirlenen sürelerde, dijital kopyalarıyla birlikte geri verilir.
3.2.2.2 Tanımlama ve tasnif

Malzemelerin düzenlenme işlemleri, arşiv uygulamalarında profesyonel olarak benimsenen Provenans Sistemi’ne yani belgenin oluştuğu doğal düzene göre gerçekleştirilir. Daha basit bir ifadeyle, farklı kaynaklardan gelen aynı türdeki belgeler bir araya getirilmek yerine onu üreten birim, aile ya da kuruma verilen fon adı altında düzenlenir.
• Önce, belgeler tek tek elden geçirilerek ayırma işlemi yapılır. Bütünlükleri korunacak şekilde bir araya getirilir.
• Kesin tasnif, muhafazasına lüzum görülmeyen malzemenin ayıklama ve imhasından sonra yapılır.
• Prof. Dr. Edhem Eldem’in 1994’te yayınladığı katalogtaki kodlama sistemi temel alınarak ve Fransız Milli Arşivleri kodlama sistemine dayanan menşei, konusu ve belge türünün esas alındığı alfanumerik bir kodlama sistemi geliştirilmiştir. Bu tasnif sisteminin esası, arşivlere devredilen fonları, bütünlükleri bozmadan asli düzeni ile bırakmaktır.
Osmanlı Bankası Arşivleri 9 ana bölüme ayrılmıştır :

1. Muhasebe (Comptabilité)

2. Hukuk İşleri (Contentieux)

3. Yönetim (Direction)

4. Emisyon (Emission)

5. Gayrımenkul (Immeuble)

6. Operasyon (Operations)

7. Personel (Personnel)

8. Diğer belgeler (Documents divers)

9. Objeler (Objects)

Bu başlıklar altına dahil edilemeyen arşivlik malzeme, eğer bir seri oluşturabilecek kadar kapsamlı bir muhteviyata sahipse, Merkez’in ihtisas alanı göz önüne alınarak oluşturacak yeni bir ana bölüm altında toplanabilir.
Arşivi oluşturan diğer 2 temel seri ise aşağıda verilmiştir:

Londra Arşivleri (Londres) : Osmanlı Bankası'nın Londra'da Guildhall Kütüphanesi'nde muhafaza edilen arşivlerinin kopyası
Others: Osmanlı Bankası Arşivinden farklı arşiv ve kurumlarda bulunan veya arşiv koleksiyonuna sonradan dahil edilen, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan zaman dilimine ait malzemelerden oluşur. Giri Belgeleri’ni oluşturan fon da bu serinin altındadır. Bu malzemelerin bir kısmı arşiv koleksiyonuna satın alma yada bağış yoluyla kazandırılmıştır. Diğer kısmı ise yürütülen ortak projeler çerçevesinde elektronik ortama aktarılmıştır.
Others bölümü aile arşivleri, ticaret yıllıklar, çeşitli kurumlara ait arşivler, haritalar, planlar, fotoğraflar, afişler, eski paralar, el yazmaları, Merkez’de düzenlenmiş olan sergilere ait malzemeler, gazeteler, dergiler gibi belge ve objeleri kapsar. Kodların tespit edilmesinde ve uygulanmasında aşağıdaki esaslara uyulur:
o Arşivde provenans sistemi esas alınır. Diğer bir deyişle farklı kaynaklardan gelen aynı türdeki belgeler bir araya getirilmek yerine onu üreten birim, aile ya da kuruma verilen fon adı altında düzenlenir.
o Belgeye Fransız Milli Arşivi tarafından kullanılan kodlama sistemine göre uyarlanmış standart konu başlıklarından yaralanılarak alfa-nümerik bir referans numarası verilir.
o Bu işlem yapılırken mümkün olduğu kadar fazla harf ve rakam kullanılmasından kaçınılır.
o Dosya tasnif planında temsil edilen kodların tekrar etmemesine ve birbirleriyle çakışmamasına özen gösterilir.
o Kod belgenin sağ üst köşesine kurşun kalem ile yazılır.
o Belge ve vesaikin eklerine de, aidiyeti ve bütünlüğü bozmamak için mevcut kodlama, kendi bütünlüğü içerisinde ayrı ayrı yapılır.

o Ayırımı yapılan belge ve vesaikten konu ve işlem itibariyle aidiyeti olanlar, ekleriyle birlikte bir araya getirilir.
o Belgeye ekli olan harita, plan, proje ve benzerleri, asıl belge ve vesaikten ayrılmaz. Bu tür ekler, asıl belge ve vesaik ile birlikte ele alınır.
o Belge (arşiv, yapraklar, kağıtlar) ve vesaik (belgeler), kendi içerisinde “gün ay ve yıl” sırasına göre kronolojik sıraya konur. Bu işlem yapılırken aşağıdaki hususlar göz önüne alınır:
 Kronolojik sıralama işlemi, küçük tarihten büyük tarihe doğru yapılır. Birden fazla eki bulunan belge ve vesaikin, kronolojik sıralamasında da aynı yöntem uygulanır.
 Üzerinde yalnızca “ay”ı olup, günü belli olmayan belge, sıralamada belgenin sayısı gibi ipucu olacak bir unsura sahip değilse, bunlar bulundukları ayın en sonuna, toplu olarak konulur.
 Üzerinde gün ve ay olmayıp, sadece yıl yazılı olanlar, ait oldukları yılın en sonuna konulur.
 Üzerinde yazılı bir tarih olmadığı halde, tahmini tarihlemesi yapılan belgeler de ait oldukları yılın, ayı ve günü belli olmayan belge arasına konulur. Tahmini tarihleme kaydı, köşeli parantez içerisinde gösterilir.
o Birden fazla yaprak ve sayfadan ibaret olan belgenin dağılmasına mani olmak, yerlerinin kaybolmasını önlemek ve aidiyetlerini sağlamak, dolayısıyla kullanımlarını kolaylaştırmak için yaprak ve sayfalar numaralandırılır. Her dosyada belge 1’den başlamak üzere sıra numarası alır.
o Sicil dosyaları isim esas alınmak suretiyle hazırlanır.
3.2.2.2.1 Plan, Proje, Kroki, Harita, Atlas ve Albümlerin Tasnifi

Genellikle bir yazı ekiyle veya müstakil olarak dosya, torba veya sandık içerisinde bulunan plan, proje, kroki, harita, atlas ve albümlerin tasnifi, defter ve belge tasnifinde belirtilen çerçevede yapılır. Ancak her hangi bir sebeple ilgili yazısından ayrılmış veya müstakil olarak bulunan plan, proje ve kroki, harita, atlas ve albümlerin tasnifi aşağıda belirtilen şekilde yapılır.

3.2.2.2.1.1 Plan, Proje ve Krokilerin Tasnifi:

Yapı türlerine göre ayırıma tabi tutulur. Hiçbir yapı türü altında bir araya getirilmeyen plan, proje ve krokiler bölge ismine göre alfabetik sıraya konulur. Üzerindeki ölçekler, kataloga aynen alınır. Ölçeği bulunmayanlar ise tahmini olarak ölçeklenir. Tahmini ölçekler, parantezle gösterilir. Üzerindeki yazıların ait olduğu dil belirtilir.
3.2.2.2.1.2 Fotoğrafların tasnifi

Osmanlı Bankası fonu altındaki fotoğraflar; personel ve bina fotoğrafları, others fonu adı altındaki fotoğraflar şehir, portre ve müteferrik başlıkları altında sınıflandırılır.
• Personel fotoğrafları: Albüm, grup, bireysel resimler ve portre fotoğrafları başlıkları altında tasnif edilir.
• Bina fotoğrafları: Osmanlı Bankası Binalarının görüntüleri bulundukları
şehrin adıyla tasnif edilir.

• Şehir Fotoğrafları : Others isimli arşiv fonunda katagorize edilmiş fotograflar şehir isimlerine göre sınıflandırmıştır.
• Portreler : Others fonu altında son Osmanlı dönemi ile Türkiye Cumhuriyeti sosyo-ekonomik tarihine ışık tutmuş insanlara ait portre fotograflar tasnif edilmiştir.
• Müteferrik fotoğrafları: Yukarıdaki maddelere uymayan muhtelif fotoğraflar, bu başlık altında others fonu içerisinde tasnif edilir.
3.2.2.3 Tarama

Tanımlama ve sınıflandırma aşamasından geçen belge taranmak üzere operatörlere verilir.
Belgeler 300 dpi çözünürlüğünde, ihtiyaca göre gray scale (8 bit) veya renkli (24 bit) bit derinliğinde taranır, JPEG formatında kayıt edilir. Belgelerin depolanma kolaylığı açısından büyüklüğünün 1 MB’ın altında olması esastır. Dosya boyutu, sistem üzerinden rahat erişim sağlamak amacıyla küçük tutulmuştur. Bunun yanısıra belge bilgi ve araştırma amaçlı görüntülemek için kabul edilebilir bir görüntü kalitesine sahiptir.
Taranan belgede ‘aslına en yakın’ olma prensibine göre leke ve nokta ayıklama, tonların homojen dağıtılması v. b. zenginleştirmeler yapılmaz ancak taramadan

kaynaklanan kenar boşlukları traşlanabilir, eğri duruşlar düzeltilebilir. Ancak sergi, basım v. s. gibi özel sebeplerle kullanılacaksa daha yüksek kalitede taranabilir ve gerekli zenginleştirmeler yapılabilir.
3.2.2.4 Belgenin Görüntüsünün ve Tanımlama Bilgisinin Kataloğa Aktarılması (Kontrol)
Belgeler taranırken katalog bilgileri sisteme aktarılır. Katalog bilgileri excel programında formata göre hazırlanır. Daha sonra gerekli bilgi alanları doldurulup daha önceden taranması ve düzenlenmesi yapılmış imaj ile beraber sisteme gönderilir. Böylelikle belgenin sistemdeki dolaşımı sona ermiş, belge son halini almış ve arşive gönderilmiştir. Bu son aşamadan sonra katalogdan bakıldığında belge katalog bilgisi ile eşleşmiş olarak görüntülenebilecektir.
3.2.2.5 Kataloga Aktarılan Belgenin Arşive İndirilmesi

Kataloglama sürecinden geçen belge yıpranmaması için gömleklendirilip dosyalandıktan sonra nemin, ışığın ve ısının kontrol altına alındığı, yangına karşı korumalı ve compact raf sistemi kullanılan arşiv mekanına indirilir. Bu aşamadan sonra çeşitli kontroller ya da çok özel çekimler haricinde belge ile fiziksel temas kesilir.
3.2.2.6 Yararlandırma

OBAAM koleksiyonu sadece Osmanlı Bankası faaliyetleri sırasında ortaya çıkan belgelerin saklandığı bir arşiv değildir. Sanılanın aksine arşivinde barındırdığı tarihsel değeri olan belgelerle genellikle 19. ve 20 yy. tarihi ve iktisadi konularında araştırma yapan kullanıcıya doğru, hızlı ve araştırma değeri taşıyan bilgiyi ulaştırmayı prensip edinmiştir.
Arşivden yaralandırma esasları Kütüphane Yönetmeliği’ne göre uygulanır.
Arşivden yararlandırma mekanı Kütüphane’dir.

Araştırmacılar kendilerine verilen kullanıcı adı ve şifre ile OBAAM kütüphanesindeki bilgisayarlardan ‘Katalog Sorgu’ programını aracılığıyla çeşitli kriterlerden arama yaparak belgelere erişebilirler, Kütüphane Yararlandırma Esasları’na göre kağıt ve dijital kopya alabilirler.

3.2.2.7 Arşiv Fonlarının Web Üzerinden Kullanıma Açılması

Web üzerinden arşiv koleksiyonunun kataloğuna http://www.obarsiv.com/arsiv- katalog.html adresinden ulaşılarak http://www.obarsiv.com/arsiv-katalog-sorgu.asp adresinden katalog taraması yapılabilir.
Web üzerindeki kataloğun güncellenmesi arşiv fonlarının büyümesi ve gelişmesine paralel olarak yapılır. Periyodik olmayan güncellemelerin yapılacağı zamana Merkez’in Bilimsel Yöneticisi karar verir.
Uzman Arşivici’nin yaptığı güncellemeler yeterli düzeye ulaştığında Bilimsel Yönetici’nin kararıyla Sistem Yöneticisi Garanti Teknoloji - Alternatif Dağıtım Kanalları ve Nakit Yönetimi bölümü ile iletişime geçerek kataloğun güncellenmesini sağlar. Tüm www.obarsiv.com sitesi Garanti Teknoloji tarafından tasarlanmıştır ve bu şirket tarafından güncellenmektedir.
3.2.2.8 Arşiv ve Arşivlik Malzemenin Korunması

Arşiv malzemesi ve arşivlik malzemenin korunması hususunda arşivcilik normlarına uygun olarak;
• Asitsiz kutu ve dosyalarda (Ph 7-9, 5) muhafazasına,

• Yangın, hırsızlık, rutubet, su baskını, toza ve her türlü hayvan ve haşaratın tahriplerine karşı gerekli tedbirlerin alınmasına,
• Yangına karşı, yangın söndürme cihazlarının yangın talimatı çerçevesinde daimi çalışır durumda bulundurulmasına,
• Arşivin her bölümünde uygun yerlerde higrometre bulundurmak suretiyle, rutubetin %50-60 arasında tutulmasına,
• Fazla rutubeti önlemek için, rutubet emici cihaz veya kimyevi maddelerin kullanılmasına,
• Yılda en az bir defa mikroorganizmalara karşı koruyucu tedbir olarak arşiv depolarının dezenfekte edilmesi işlemini takibine,
• Işık ve havalandırma tertibatının elverişli bir şekilde düzenlenmesinden,

• Isının mümkün olduğu kadar sabit (kağıt malzeme için 15-18 derece arasında) tutulmasına dikkat edilir. Arşiv malzemesinin nem ve ısı kontrolu

termohigrometre ile devamlı olarak ölçülür. Çıkan haftalık grafikler klase edilerek saklanır.
• Gerek arşiv mekanında gerekse arşivin tasnif ve dijitalize edilmesi işlemleri sırasında çalışanlar masalarında tarihi belge varken yiyecek ve içecek tüketemezler. Akşamları ve hafta sonları masalarında ya da tarama cihazları içerisinde belge bırakmazlar. Belgeler çalışanlar tarafından düzgün bir şekilde dolap veya çekmecelere kaldırılır.

3.3 MÜBADELE SIRASINDA TÜRKİYE’YE GÖNDERİLEN ARŞİV MALZEMESİ
Lozan Antlaşması’nın Türkiye ile Yunanistan arasında İstanbul’da yaşayan Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türkler dışında kalan bölgelerindeki Türk ve Rum halklarının karşılıklı yer değiştirmelerine ilişkin mübadele protokolü 30 Ocak 1925 yılında imzalanmıştır. Mübadele süreci, sonucu ve bu antlaşma doğrultusunda Türkiye’ye gelen göçmenlerin yerleştirilmeleri ve sorunlarına ilişkin bir çok çalışma yapıldı. Ancak bu çalışmalar sonucunda çok önemli bir arşiv gözden kaçtı. Bu arşiv Karma Komisyonun Yunanistan’da tasfiye çalışmaları sırasında topladığı Müslüman cemaatine ait resmi kayıtlardan oluşuyordu.38
Atina’da bulunan Karma Mübadele Komisyonu, kendisine bağlı komisyonlar aracılığıyla Yunanistan’da mübadele kapsamına giren tüm yerleşim birimlerinde Türklere ait tüm resmi kayıtları, belgeleri ve defterleri toplayarak inceledi ve tasfiye işlemlerinde bunları esas aldı. Bu arşiv başta Selanik olmak üzere Kavala, Vodina, Kesriye, Adalar, Girit ve bunlar gibi Türklerin yaşadığı yerlerden toplanabilen resmi kayıtlardan oluşuyordu. Girit Adası’na bağlı olanlar ise Kandiye Tali komisyonunda toplanmıştı. Tali komisyonlar topladıkları defter ve belgeler üzerinde gerekli araştırmayı yaptıktan sonra bu kayıtların tümünü Selanik’e gönderdiler. Selanik’te söz konusu arşiv sağlam kasa ve sandıklara yerleştirildikten sonra Selanik Tali Komisyonu Türk azası Kerim Tevfik Bey tarafından deniz yoluyla İstanbul’a getirildi. İrili ufaklı seksen beş kasa ve sandıktan oluşan bu arşivin, “Evkaf .Müdüriyet-i Umumiyesine” teslim edilesi karma komisyonun Türk üyeleri tarafından merkezi komisyona önerildi. Merkez komisyonun onayı alındıktan sonra belge sandıkları Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün İstanbul temsilciliğine teslim edildi.39
Öncelikle arşiv uygun yer bulunana dek çeşitli resmi kurumların depolarına konmuştu. Ardından arşivin uygun bir yere yerleştirilmesi konusundaki girişimlerden sonra Nuruosmaniye Camisi’nin avlusunda Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye dairesinin altında bulunan bağımsız bir depoya yerleştirildi. Yunanistan’dan gönderilen farklı birimlere ve yerlere ait farklı defterler ve belgeler birbirine karıştığı için uzun bir sürede bu defterler gözden geçirilerek bu depo içinde raflara yerleştirildi. Raflara yerleştirme

38 Nükhet Adıyeke, Toplumsal Tarih, sayı 76, “Mübadeleye Dair Gizli Kalmış Bir Arşiv”, 2000. s. 17
39 Adıyeke, a.g.e., s.18

işlemi uzunca bir süre devam etti. Bu süre içerisinde ortamın nemli olmasından dolayı rafların büyük bir kısmı zarar gördü. Arşiv malzemesinin sandıklardan raflara, raflardan tekrar sandıklara aktarılması sırasında kayıtların büyük bölümü zarar görmüştür. 40
Nuruosmaniye Camisi avlusunun deposunda uzun süre kalan arşiv bir süre sonra unutulmuş ve ancak 1980’lerin başında yapılan bir inşaat sırasında tadilat amacıyla bir duvarın yıkılması sonucunda yeniden ortaya çıkan defterler önemli ölçüde kayba uğramıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olduğu anlaşılan arşiv malzemesi Nuruosmaniye Camisi avlusunun deposundan, Sirkeci Ebusuhud Caddesindeki Vakıflar’a ait Kültür ve Arşiv Daire Başkanlığı depolarına taşınmış ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi görevlilerince kaba tasnifi yapılmıştır. 41

40 Adıyeke, a.g.e., s. 18
41 A.g.e., s. 19

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 16:10

3.4 OBAAM’DAKİ GİRİT, HANYA EYTAM İDARESİ BELGELERİ

Garanti Bankası’na bağlı Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından 2005 yılında özel bir kişiden satın alınan 1718-1928 yılları arasını kapsayan Girit Belgeleri’nin; Girit’ten İstanbul’a mübadele sırasında getirildiği sanılmaktadır.
Belgeler; OBAAM’a getirildikten sonra dezenfekte edildikten sonra asitsiz kutulara yerleştirilmiştir. Konu olarak belli bir sınıflandırılmaya gidilebilsin diye Osmanlıca ve Rumca olan bu belgeler mezkur dillere muktedir akademisyenler tarafından Türkçe’ye ve İngilizce’ye tercüme edilmiştir. Osmanlıca tercümelerini kontrol edilen bu belgeler daha sonra sınıflandırma yapabilmek amacıyla konularına göre ayrılıp, bu sınıflandırmaya göre kodlanmıştır. Verilen kodlar Marmara ve İstanbul Üniversiteleri’nden gelip OBAAM’da stajlarını yapan Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencileri tarafından belgelerin üzerine yazılmıştır. Kodlaması ve tasnifi biten Girit Belgeleri şu anda taranıp dijital ortama aktarılma aşamasındadır. Dijitalleştirme işlemleri biten belgeler kendileri için özel olarak temin edilen asitsiz kutularına yerleştirilip, arşiv mekanına indirilmiştir.
OBAAM’daki Girit, Hanya Eytam Nezareti belgeleri, 1887-1923 yılları arasında Girit’in Hanya kentinde yaşayan Müslüman cemaatin eytamı ile ilgilidir. Bu belgeler tereke, vasi tayini yada azli, nafaka, eytamın okutulması, evlenmesi, rüşdünü ispat etmesi gibi konuları içerir. Belgeler hem Girit Adası’nın Yunanistan’a bağlı olduğu zaman, hem de Osmanlı Devleti’ne bağlı olduğu zaman üretildiklerinden farklılık gösterebilmektedirler.

IV. BÖLÜM ARŞİVSEL TANIMLAMA
Arşiv yönetimi, kendisine tanımlama açısından yakın bir disiplin olan kütüphanecilikten, tanımlama fonksiyonları ve ihtiyaçları bakımından ciddi farklılıklar gösterir. Kütüphanecilerin evreninin ciltlerin çokluğu itibariyle daha büyük olmasına karşılık arşivcinin evreni yerleşik olmayan, standartlaşmamış ve karmaşıktır. Kütüphane materyalleri çoğunlukla değişik konuları kapsar ve üretenlerinden ziyade diğer kişilerin okumaları ve kullanmaları için üretilirler. Belgeler ise daha sonraki araştırmacılardan ziyade üretenlerin ve kurumlarının gereksinimlerini karşılamak üzere ortaya çıkan, insan faaliyetlerinin bir yan ürünüdur. Hiçbir malzeme içeriğinden bağımsız düzenlenemez. Diğer taraftan da hiçbir belge ilk etapta tarihi arsivlere malzeme üretiliyor mantığı ile üretilmez ve yönetilmez.
Kütüphanecilik alanından etkilenen arşivsel tanımlama faaliyetleri sürerken; arşivcilik mesleğinin ve arşivcilik etiğinin geliştirilmesi adına mesleğin bilimsel olarak üniversitelerde, enstitülerde arşivsel teorilerle geliştirilmesi devam ettirilmiştir. Bu çalışmalar süresince ilgili kurumlarla birlikte tanımlama çalışmalarının alt yapısı oluşturularak tanımlamaların geliştirilmesi gerekliliği de hayata geçmiştir.42
“Araştırma araçlarının hazırlanması yoluyla arşiv mevcudu üzerinde fiziki, idari, entelektüel kontrolü sağlamak amaçlı yapılan tanımlama işlemlerine arşivsel tanımlama denir.”43
Arşiv işlemleri içerisinde ana fonksiyon olan tanımlama fonksiyonun gerçekleştirilebilmesi için çeşitli ihtiyaçları karşılayabilecek niteliklere sahip araştırma araçlarının üretilmesi gereklidir. Üretilen belgelerin yönetilebilmesi ve kullanıma sunulabilmesi araştırma araçları sayesinde mümkün hale gelmektedir.
Bir malzemenin araştırma aracını hazırlarken önemli olan, o malzemeye gerektiği zaman ulaşabilmeyi sağlayabilmekle beraber yanında gerekli olan diğer yönetimleri de yaparken başvurabilme imkanlarını oluşturabilmektir. Bu sebeple bir malzemenin tanımlanabilmesinin amaca yonelik bir şekilde belirlendikten sonra

42 Fahrettin Özdemirci, Arşivciliğe Felsefi Yaklaşım, I. Milli Arşiv Şurası: 20-21 Nisan 1998 : Ankara / T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. (Ankara : T.C. Başbakanlık DAGM, 1998), ss.4610-47
43 Yasemin Dağdaş, Elektronik Belge Tanımlaması ve Uluslararası Elektronik Belge Tanımlama Standartları, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek lisans tezi,
Danışman : Hamza Kandur, İstanbul 2005,s:12

yapılması, tanımlamanın getireceği faydayı artıracaktır. Mesela MAD'e göre yapılan tanımlamalarda malzemenin hiyeraşik ilişkisi daha net görülebilirken, MARC AMC de ise malzeme ince detaylarına kadar kodlanan alanlar ile daha yatay bir tanımlamaya tabi tutularak tanımlanmaktadır.
Arşivcilikte kullanılan tanımlama teknikleri, Amerika Birlesik Devletleri'nde oldukça yavas gelişmiştir. Son yüzyılda, yazma eser uzmanları daha ziyade tek dokümanlar için kanunlar hazırlamışlardır. Serileri ve koleksiyonları bir bütün olarak tanımlama tekniği, envanterlerin ve rehberlerin yavas yavas ortaya çıktığı geçtiğimiz yüzyıla kadar uygulanmamıştır.44
Arşivsel tanımlamanın amacı, arşivsel malzeme üzerindeki bilgiye ulaşabilmeyi sağlamak için arşivsel materyalin bağlam ve içeriğini fiziksel ve içeriksel olarak açıklamaktır. Tanımlama, doğru ve uygun temsilin oluşturulmasıyla ve önceden hazırlanmış modellerle başarılır. İşlemler ile ilgili tanımlama üretilmesinden başlayarak belgenin yaşam süresince devam eder. Bu işlemler yaşam süresi boyunca bir belge üzerindeki inandırıclık, güvenilirlik, anlamlılık ve belgeye ulaşım ile ilgili entelektüel kontrolü kurmayı mümkün hale getirir. Bilgi yönetiminin her düzeyinde, arşivsel tanımlama yapılabilir ve kurulabilir. Her düzeyde materyal hakkındaki bilgi bir dinamizm yansıtır.
Arşivsel malzemenin tanımlanması ile birlikte malzemenin daha sonra ihtiyaç duyabileceği malzemenin korunması, restorasyonu, imhası, sergilenmesi, v.s. gibi aktiviteler için önceki safhalardan önlem alınmasi gereklidir ve bu vasıta ile malzemenin bir nevi ilgili faaliyetlerinin
yönetim haritası da elde edilecektir
Malzemenin tanımlanması, bilgi-belge yönetiminin her aşaması için gereklilik göstermektedir. Üretilen her malzeme, ihtiyaç olduğunda kullanıcısının çalışmasına sunulacağından malzemenin kullanılabilir olması için fiziksel ve entelektüel olarak kontrol altında tutulması gerekmektedir. Bu kontrolün gerçekleşmesi, belgenin yönetimi ile ilgili sorumluluklar arasında önemli bir yer tutar.45
Belge yönetimi ve arşivsel tanımlama kütüphanecilik tanımlamalarından etkilenmiş olsa da entelektüel yaklaşım neredeyse tamamen farklılık arz eder. Kütüphaneciler kitapları kataloglarlarken temelde ellerinde bulunan malzemeden

44 T.R. Schellenberg, Arşiv İdaresi, Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayın No: 17, Ankara 1993, s.46.
45 Schellenberg, a.g.e., 47

sağladıkları bilgiyi çözümler ve bu malzemelerin fiziksel bir tanımını yaparlar. Örneğin; iç kapaktan kitabın adini alır, sayfa numarasını verir ve yayın tarihini sunarlar. Kullanıcıların ilgisini cezbedecek konu başlıkları vermek için kitabı incelerler. Kitabı, asıl konusuna bağlı olarak sınıflandırılırlar. Hatta bazen yayınlanmış kitap daha yayıncının elinde iken kartoteksi - metadatasi hazırlanarak kütüphanelere kitapla birlikte yollanabilmektedir. Böylece kütüphaneciler yayın ile ilgili olarak kataloglamanın ötesinde bir inceleme gerçekleştirmezler.
Belge yönetimi ve arşivcilikte tanımlama; materyalın fiziksel özelliklerinin, entelektüel içeriğinin ve belgelerin üretildiği yapının tanımlanması demektir. Bu tanımlamaları gerçekleştirebilmek amacıyla belge yöneticisi ve arşivcinin, belgeleri inceleyerek konu ile ilgili bilgiyi yorumlaması ya da tahmin etmesi gereklidir. Bu durumda tanımlayıcı bir başlığın oluşturulur, belgelerin üretenin belirlenir, belgenin içeriği özetlenir, ya da belgenin ne zaman ve niçin üretildiği açıklanır.
Belgenin konularını belirlemek dışında belge yöneticileri ve arşivcilerin sorumluklarından birisi de erişim noktalarını belirlemektir. Belgeler sadece bir konu içermediklerinden kitaplar gibi sınıflandırılamazlar. Bu sınıflandırma farklılığından dolayı arşiv tanımlama sistemi kütüphanecilik disiplininden etkilense de tamamen farklılık göstermektedir.

4.1 PROVENANS PRENSİBİ

Provonans prensibi; belgelerin aslına uygun olarak kaynaklarına göre düzenlenmesi anlamına gelmektedir.46 Bu prensip ilk defa Hollanda'da yayınlanan bir makalede ele alınıp doğruluğu teorik bir şekilde savunulan bu prensip 1920'li yıllara kadar Amerika Birleşik Devletleri'nde pek bilinmiyordu.
Provenans Prensibi kaynağını, 1839’da Fransız Kamu Direktifleri Bakanı Guizot tarafından yayınlanan yönetmeliklerde anılan “respect pour les fonds” prensibinden alır.
İlk olarak Archives Nationales’de “departments” belgesine uygulanan provenans prensibi belgenin onu üreten, biriktiren isletmenin yapısına bağlı olarak gruplandırılması gerektiğini savunur. Ancak organik isletme kavramında prensip açık değildi. Benzer tipten isletmelerin belgelerini bir fon bünyesinde gruplandırabiliyordu .
Provenans prensibi, 1881’de Prusya Devlet Arşivi’ndeki tasnif çalışmalarıyla ilgili olarak kamu belgesinin kamu idari kuruluşlarındaki orijinlerine göre gruplandırılmasını dikte eden yönetmeliği yayınlayan Prusyalı arşivciler tarafından daha net bir hale getirildi. Prusyalı arşivciler prensibi, “Provenienzprinzip” ya da “Provenans Prensibi” olarak isimlendirdi.47
Provenans prensibi, belgelerin kuruluşlardaki kaynaklarıyla ilişkilendirilecek şekilde ayrı üniteler halinde korunmaları gerektiği anlamına gelmektedir. Bu prensibe göre her bir ünite diğerlerinden bağımsız olarak ele alınmalı ve kendi bütünlüğü içinde korunmalıdır ve bir kaynaktan gelen belge bir diğer kaynaktan gelen belge ile birleştirilmemelidir.
Provonans prensibi şimdi hem yazma eser koleksiyonları içindeki serilere hem de arşiv fonlarına uygulanmaktadır. Arşivistlerin ve yazma eser uzmanlarının çoğu, faaliyetlerin veya işlemlerin sonucu olarak meydana gelmiş olan belge serilerini olduğu gibi muhafaza etmektedirler.

46 Schellenberg, a.g.e., 41.
47 T.R.Schellenberg, “Arsiv Düzenleme Prensipleri”, çev.A.Oğuz icimsoy. Arşiv Araştırmaları Dergisi, Sayı No:1, (Nisan,1999), s.103.

4.2 ORİJİNAL DÜZEN PRENSİBİ ( ASLİ DÜZENE SAYGI İLKESİ )

Belgeler isletmeler içinde çogunlukla fonksiyonlar yerine getirilirken iş akışı süreci içinde üretilirler. Belgelere ulaşımın (aktif dönemlerinde) kolay olması için belgelerin bir düzene sahip olmaları gerekir.
Orijinal düzen prensibi; belgelerin pasif dönemde iken de aktif dönemlerindeki düzenlerine göre saklanmalarını gerektirir48.
Orijinal düzen prensibi, Prusyalı arşivcilerin 1881’de Prusya Devlet Arşivi’ndeki tasnif işlemlerini düzenlemek amacıyla formüle ettikleri “Registratur Prinzip”e dayanmaktadır.

48 James Gregory Bradsher, Managing Archives and Archival Institutions, London:Mansell Publishing Limited,1988, s. 36.

4.3 ARŞİVSEL TANIMLAMANIN SEVİYELERİ

“Arşivsel faaliyetler, kendi içerisinde arşivsel yönetimin yapılabilmesi adına birbirini izleyen belli sıralamalara uygun bir şekilde oluşturulmaktadır. Bu sıralama; belge ve arşivsel yönetimin bir parçası olan tanımlama işlemlerinin yapılabilmesi için malzemenin provenansına uygun bir şekilde düzenlenmiş olması gerekliliğini de içinde barındırır. Bu sebep ile düzenleme ve tanımlama faaliyetleri birbirini izleyen ana faaliyetlerdir.”49
Tanımlamaların, belgelerin düzenleme seviyelerine uygun olması gerekir. MAD tanımlama standardında duzenlemeye bağlı olarak oluşturulan seviyelere uygun tanımlamaların yapıldığı görülmektedir.
Düzeyler MAD tanımlama standardında referans alındığı gibi aşağıda ki şekilde düzenlenebilir. Bununla birlikte ihtiyaca göre de ara kademeler şekillendirilebilir.
Düzeyler

0 Arşiv (Repository)

1Yonetim Grubu (Management group) 2 Grup / Koleksiyon (Group/Collection)
2.5 Alt grup (Subgroup) 3 Seri (Class)
4 Dosya/Klasor (Item)

5 Belge (Piece)

Üst düzey tanımlamalara ihtiyaç duyabilmek için büyük kurumsal arşivlerin tanımlanmasının söz konusu olması gerekir. Düzey numaraları buyüdükçe tanımlamalarda daha genel tanımlamalar ve daha az detay bulunurken, tanımlama seviye numarası düştükçe tanımlamada verilen bilgilerin detayı artmaktadır.
Modern gelişmelere paralel olarak, günümüz belge ve arşiv yönetim ihtiyaçları da yeni üretilen malzemelerin niteliklerine ve de malzemenin içeriğinin kullanım ihtiyaçlarının değişmesine/gelişmesine uygun bir şekilde şekillenmektedir. Artık

49 Yasemin Dağdaş, a.g.e., s.15

arşivsel malzeme; üretilme aşamasından başlayarak içerdiği bilgisel düzeyde de yönetilme ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir.
Bu gelişmeler artık belge ve arşiv yönetiminden daha çok enformasyon yönetimi ve sistemi ifadelerinin duyulmasına sebebiyet vermektedir. Elektronik veri tabanları ve veri tabanları ile ilişkili olan bu terim ister otomatik isterse geleneksel şekilde olsun bilginin tanımlanmış prosedürler uyarınca organize bir şekilde toplanması, işlenmesi, iletimi ve yayılması anlamına gelmektedir. Fakat tarihi belgelere bakıldığı zaman büyük çoğunluğunun elektronik ortama aktarılamamış olmasından dolayı, bu yönetime bağlı tanımlama boyutu daha çok elektronik ortama aktarılan ve özellikle de elektronik ortamda üretilen modern olarak ifade edebileceğimiz elektronik belge türü için geçerlidir.

4.4 ARŞİV MALZEMESİNİN TANIMLANMASINDA KULLANILAN STANDARTLAR
Bu bölümde arşiv malzemesinin tanımlama standartlarından en çok bilinen ve en yaygın olanlara yer verildi.
4.4.1 MARC (AMC) Machine-Readable Cataloguing (Archives and Manuscripts Control)
MARC, ulusal ve uluslararası düzeyde bibliyografik kayıtların bilgisayar ortamında oluşum ve değişimi için geliştirilmiş bir standarttır.
MARC tanımlama standardı olarak ilk önce kütüphanecilik alanına göre üretilmiş ve bu alanda kullanılmıştır. Kütüphanelere gelen kaynaklar; kataloglanıp, sınıflandırldıktan sonra bu bilgiler bilgisayar tarafından okunabilir kataloglama (MARC) formatına aktarılmaktadır. Tanımlama, malzeme ile ilgili bilgilerin belli işaretlerin temsil ettiği belli alanlar altında tanımlanarak ifade edilmesi ile oluşturulur. Bu açıdan MARC bir çesit işaretleme dilidir.
MARC formatının ilk gelişimi 1966 yılında başladı. 1970’li yıllarda ise LC (Library of Congress) tarafından kitaplar, süreli yayınlar, haritalar, el yazmaları gibi farklı materyal çeşitleri için de MARC format serileri yayınlandı. El yazmaları için oluşturulmuş olan versiyon da daha önce arşivcilerin ve kullanıcıların görmediği detayda yayınlandı.
1983 yılında da LC formatının yeni versiyonunun çalışmaları yürütülmeye başlandı. Oluşturulan yeni versiyon, LC tarafından onaylandı. Bu çalışmaların sonucunda AMC’nın 1985 yılında yayınlanan son versiyonu; kütüphanelerde, arşivlerde ve benzer araştırma enstitülerinde bulunan malzeme hakkındaki bilginin otomasyonlaştırılmış bibliyografik ve yönetimsel kontrolünde kullanılan bir formata sahiptir.50
Standardın tanımı yapılırken format, program ve sistem terimlerinin kullanılmasındaki farklılıklar gözden kaçırılmamalıdır. Format, bilgi için yapılandırılmış korunaklı bir biçimi olup, Bilgi (information) veya verinin (data) özel bir biçimi ile ilgilidir. AMC hangi bilgi çeşidinin nereye konulacağını gösterir ve

50 Bruce W. Dearstyne, Arşivsel Girişim, çev. Mustafa Akbulut ve A.Oğuz İcimsoy, İstanbul:American Library Association,2001, ss. 133.

alanların etiketlenme sistematiğinin kullanılması aracılığı ile veri elementlerinin tanımlanması ve karakterize edilmesini sağlar. Bu sebeple alt alanların şekillenmesi ve ifade edilme şekli format terimini karşılamaktadır.51
Program ise formattan çok farklıdır. Bir program içerisinde, bilgisayarın veri ile ne yapması gerektiğini ve bunun yanında da modem veya yazıcı gibi çeşitli donanım araçlarının operasyonlarını kontrol edilmesini sağlar. Bu sebeple AMC format bir program değildir. AMC standart kayıtların oluşturulması esnasında kullanılması gereken metodu şekillendiren bir standart biçimdir.
Sistem terimi ise tanımlanması gereken üçüncü kavramdır. Bir sistem temel olarak; bazı hedef ve amaçları başarabilmek için bilgisayar elementlerinin karşılıklı işlerliğinin mümkün olması ve parçaların (donanım, yazılım vş.) organize edilmiş koleksiyonudur. Bir bilgisayar sisteminin elementleri genel olarak giriş (input), işlem (processing) ve çıkış (output) için bir mekanizma (düzen) içerir.
Format, program ve sistemin tanımlarının sonucunda görülmektedir ki AMC sistem ve bir program değil, bir formattır. AMC format bir çok bilgi sisteminde bir standart olarak kullanılmaktadır.
MARC AMC formatının otomasyon tekniklerinde kullanılabilmesi için üç prensip bulunur. Bu prensipler;
• Bölgesel veya milli çevrim içi ağlardaki ortaklığı RLIN veya OCLC gibi,

• USMARC formatma dayanan bir dosya yapısı kullanan bir anahtar elde etme uygulamasını
• Uygulamalara dayalı kurum içi AMC nin gelişmesini içerir.

MARC AMC, MAD gibi belirgin bir düzey üzerinden tanımlama yöntemine sahip olmasa bile bütün seviyelerin bilgilerini işleyebilmek için esnek bir yapıya sahiptir. Tanımlanması gerekli olan seviye veya belge sayısınca tanımlama başlatılabilir. Tanımlanan düzeyler arasındaki ilişkilendirmede ilgili alanlarda ifade edilebilir.
AMC format aynen diğer MARC formatlarında olduğu gibi farklı düzeyde tanımlama bilgisi girilecek alanlara sahiptir.

51 Dearstyne, a.g.e., s. 134.

• Leader/ Oncu Directory / Rehber

• Variable Control Fields / Degişken Kontrol Alanları

• Variable Data Fields / Degişken Veri Alanları

4.4.2. ISAD (G) (General International Standard of Archival Description)

Bu standart arşivsel tanımlama hazırlığı için genel bir rehber sağlar ve var olan milli standartların birleşiminde veya milli standartların gelişmesi icin temel olarak kullanılabilir. ISAD (G), arşivsel materyalin ortam ve biçimini, formunu hesaba katmadan bir tanımlama uygulaması yapılabilecek genel kurallar içermektedir.52
ISAD (G)’nin kapsadığı kurallar, haritalar, ses kayıtları, dijital ortam gibi özel materyalin tanımlanmasında özel bir rehber içermez. Böyle materyallerin varlığı için bu tanımlama kurallarının dışında özel çalışmalar da gerekli olacaktır. Bu standart özel malzemeye uygun hazırlanmış yönetim tanımlarıyla birlikte bir el kitabı haline getirilerek kullanılmalıdır.53

bunlar:
Arşivsel tanımlamanın genel kurallarını içeren bu set bir işlemin parçasıdır ki

• Tutarlı, uygun, ve açıklamalı tanımlamanın üretilmesini sağlamak,

• Arşivsel materyal hakkındaki bilginin erişim ve değişimini

kolaylaştırmak,

• Otorite verinin paylaşılmasına imkan vermek,

• Farklı ortamlardan birleşik bir bilgi sistemine geçiş için tanımlamanın bütünleşmesini mümkün hale getirmektir.
Bu kurallar bir arşivsel varlığın tanımlamasını oluşturmak için 26 elementin kimliklendirmesi ve tanımlanması ile birlikte bu amaca ulaşırlar. Bu elementlerin her birinde bilginin bağlamı ve yapısı uygulanabilir mevcut milli kurallar göre formule edilmelidir.
Genel kurallar olarak, tanımlanacak birimin doğası ve boyutuna aldırmaksızın sınırsız bir şekilde arşivlerin tanımlamasını mümkün hale getirilebilmesi niyet edilir.

52 Yasemin Dağdaş, a.g.e., s. 41
53 A.g.e., s. 41-42.

Aynı kurallar bir fonun ve onun parçalarına ve bir koleksiyonun tanımlanmasına uygulanabileceği de varsayılır. Arşivsel tanımlama standartları kabul edilmiş teorik prensiplere dayanır. Eğer bir arşivsel tanımlamanın genel uygulanabilir yapısı ve sistemi, verilen herhangi bir ana deposu araştırma araçlarında bagımlı olmayan şekilde inşa edilmisse bu prensip açıkça ifade edilmelidir.
Fonlar ve bütünu oluşturan parçalar için düzenlemenin seviyelerinin hiyerarşik modelleri bulunmaktadır. Tanımlamanın düzenlemesi yapılırken her bir seviyesine uygun farklı detaylandırma derecelerine göre duzeylerı vardır. Mesela fon tek bir tanımlama parçası gibi veya bir bütün ve ondakı farklı düzey tanımlamaları gibi sunularak tanımlanabılır. Fonlar tanımlamanın en geniş seviyesinde şekillenir. Bununla birlikte fon seviyesi, seri seviyesi, dosya seviyesi ve belge seviyesi tanımlamalar yapılabilir.
4.4.3 MAD (Manual Of Archival Description)

İngiltere’de arşiv malzemelerinin tanımlanmasına yönelik ilk standart, arşiv deneyimlerinin bir ürünü olarak hazırlanan ve 1986 yılında yayımlanan Arşivsel Tanımlama El Kitabı (Manual for the Archival Description, MAD) dır.54
Arşivsel tanımlama bazında malzemenin parça bütün ilişkisinin, yani provenans ilişkisinin de iyi kurularak tanımlanması bu standartta belirginleştirilmiştir. Malzemenin provenansının baskın bir şekilde öne cıkarılarak tanımlanması MAD tanımlama standardında gorülmektedir.
MAD de parça ve bütün (belge, dosya, klasor, seri, fon, grup, arşiv, depo) ilişkisi hiyerarşik bir tanımlama sırasına sahiptir. Düzeylere bağlı tanımlama biçimi ilk olmamak ile beraber MAD ile beraber standartlaştırılmıştır. Bu tanımlama şekli ile malzemenin sahip olduğu provenans kümelerini daha bariz bir şekilde görebilmek mümkündür. Bu sebeple MAD diğer tanımlama standartlarından farklı olarak yatay tanımlama yanında dikey tanımlamayı da net bir şekilde içermektedir.55
MARC’dan en önemli farklarından biri alanlara girilecek bilgilerin ciddi bir sınırlaması yoktur. Genel kurallar dizini olmak ile beraber tanımlayıcı bilgi girilecek alan oluşturma konusunda daha esnek bir yapıya sahiptir. MARC AMC standart olarak

54 Özgür KÜLCÜ, Bilgi Dünyası 2007, 8(2): 230-279 “Belge Yönetiminin Değişen Yüzü: Standartlaşma Çalışmaları ve Uluslararası Uygulamalar”
55 Yasemin Dağdaş, a.g.e., s.49.

bilgiyi sınıflandırma bakımından önemli bir detaylandırmaya sahipken, MAD malzemeyi düzeyleme açısından önemli bir uygulama imkani sunmaktadır. Bu açıdan bakıldığı zaman aynı arşivde MAD ve MARC AMC nin aynı anda uygulanabilmesi arşivsel yönetimi en üst noktaya çikarabilecektir.
4.4.3.1 MAD de Tanımlama Düzeyleri

Arşivsel tanımlama yapılırken malzeme birden fazla seviyede tanımlanmalıdır. Arşivleme sürecinde en az 2 tane seviye kullanılması önerilmektedir. Araştırma araçları hazırlanırken ise seviyenin en az 4 olması gerekmektedir. Böylece araştırma araçları istenilen verimlilikte olabilecektir.
4.4.3.1.1 Düzey 0: Depo Arşiv / Repository:

Depo seviyesindeki tanımlama kurumsal tanımlamanın yapıldığı en üst seviyedeki tanımlamadır. Depo duzeyi tanımlamalan için herhangi çoklu araştırma araçları sistemi, milli kayıtlar veya veri değişimleri sağlanmalıdır. Kütüphaneler ve müzeler arasında kullanılan karşılaştırmalı toplu araştırma araçları zaten bu amaç için bir kodlama sistemi içermektedir.56 Fakat arşivcilikteki uygulaması ana depo, yani ülke bazında arşiv anlamını taşıdığı için bu kodlamalar ile ilgili çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürütülüyor olması gerekir. Bu tanımlama düzeyinde daha ziyade paragraf şeklinde tanımlama modeli kullanılır.
Bu seviyede hangi kurumda ya da depoda hangi belgelerin bulunduğu belirtilmektedir. “0” numara ile gösterilen depo seviyesi bir nevi toplu katalogdur.
4.4.3.1.2 Düzey 1: Yonetim Grubu / Management Group:
Depo arşivleri içerisinde resmi yada resmi olmayan arşivler kendi içerilerinde Yönetim grubu seviyesini karşılamaktadırlar. Başka bir ifade ile benzer fonksiyon içeren kurumların aynı seviyede tanımlanmasını sağlar. Bu tanımlama düzeyinde daha ziyade paragraf şeklinde tanımlama modeli kullanılır. 57
4.4.3.1.3 Düzey 2: Grup-Fon / Group

Grup seviyesi tüzel ve özel kişiliklerin ürettiği arşiv malzemesinin tümünü kapsar. Grup seviyesi, arşiv malzemesi için en geniş ve genel seviyesidir.

56 Michael Cook ve Margaret Procter, MAD, Manual of Archival Descrıption, 2. Edition, England 1989, s. 14.
57 Cook, a.g.e., s. 15

Bu grup, provenasa bağımlı olarak oluşturulup ilişkilendirilmiş arşivin organizasyonel olan en buyük parçasıdır. İlgili arşivin büyuklüğunden ziyade oluşum niteliği ile ilgilidir. Bu sebeple oluşturulan grup bir ana depo içerisinde büyük veya küçük olabilir .
4.4.3.1.4 Düzey 2.5 : Alt Grup / Subgroup

Gruplar ihtiyaca göre kendi altında alt gruplara da bölünebilir. Alt gruplar, ana grubun birinci derecede ilgili alt birimleri olarak karşımıza çıkarlar. Grubun parçasını anlayabilmek için fonksiyonel bağlılıklarına bakmak işi bu noktada da kolaylaştırabilir. Aynca grup ve alt gruplar birbirlerine organizasyon içerisindeki aktivitelerde de bağlantılı bir provenansa sahip olarak bulunurlar. Her şeye rağmen arşivsel birikim içerisinde bazen grup, altgrup veya
sınıflara ayırmak oldukça dikkat isteyen bir husus halıne gelebilir.
4.4.3.1.5 Düzey 3: Sınıf-Seri / Class

Uluslararası alanda seri olarak bilinmektedirler. El yazması kütüphanelerde pratik amaçlar için malzeme bir araya getirilebilir böylelikle genel karakter açısından bir seri oluşturulabilir. Bir grubu serilere bölerek yönetebilmek bir bütünü incelemekten daha kolay olacağı için serilere bölerek tanımlamak işi pratikleştirir.58 Serilerde alt serilere bölünerek tanımlanabilirler. Fakat bu tamamıyla malzemenin orijinal durumuna bağlı olarak değişecektir.
Aynı fonksiyona sahip belgelerin oluşturduğu tanımlama seviyesidir. Bu seviyede aynı seri içerisindeki belgeler bir arada dosyalanırlar. Fiziksel açıdan, içerik açısından ve aldıkları genel başlık açısından birbirine benzerler.
4.4.3.1.6 Düzey 4: Dosya Seviyesi

Arşivleme sürecinde kullanılan temel fiziksel araçtır. Bir alanda bulunması
belgelerin oluşturduğu en küçük birimdir.

Dosya tek bir parça olarak geri çağırılan, depolanan temel fiziksel bir birim olarak değerlendirilir. Bu sebeple ciltler, dosyalar ve rulolar parça olarak tanımlanırlar. Bazen düzey 4 ve 5 karıstırılabilir. Bunun yanında bazen bir grup içerisinde bir kutuda bir parça olarak görülebilir.

4.4.3.1.7 Düzey 5: Belge / Piece

Bu tanımlama düzeyi en son seviye olmakla beraber sayfa seviyesinde tanımlama yapılır. Aslında İngilizce çeviri olarak bakıldığında "item" ile "piece" kelimeleri birbirine çok yakın anlamları karşılamaktadır.59
MAD bir standart tanımlama getirmesine rağmen yine de malzemenin tanımlanabilmesi için çok iyi düzenlenmiş ve provenansına uygun bir şekilde ayrıştırılmış olması gerekir. Aksi takdirde bütün düzeyler bir birinin içerinse girer ve bütün hiyerarşi altüst olur.
Bu noktada MARC ve MAD standartlan karşılaştırıldığında MAD arşivcilik felsefesini belge içerik bağlam ve hikayelerini koruma adına daha fazla öne çıkarmakta ve bunun başarılabilmesi icin de arşivcilerin bu işi yapması gerekliliği ön plana çıkmaktadır. MARC da ise ana ve alt alanların daha fazla teknik ve yapılandırılmış olmasından dolayı bilgi daha otomatik girilebilmekte ve arşivci kadar bir kütüphaneci de arşiv tanımlama işlemini kısa sürede öğrenebilecektir.
4.4.3.2 Çoklu Duzey Kuralı (Multi-Level Rule)

Arşivsel tanımlamada en az iki düzeyin bulunma zorunluluğu vardır. Bunun için hangi seviyelerde tanımlama yapılacağı baştan belirlenebilmelidir. Fakat büyük arşiv yığınlari ile karşılaşıldığı zaman dört yada beş düzeyde tanımmlama yapılması gerekli olabilecektir. Farklı düzeylerde yapılan tanımlamalar birbirlerini izlemelerine rağmen belli ayırımlar içerirler. Bu ayırımlar ise düzeylerdeki tanımlamaların yoğunluğunu değişkenleştirir. Bu durumda da karşımıza makro ve mikro olarak ifade edebileceğimiz tanımlama yogunluk kavramları çıkacaktır. Bu kavramlar tanımlamanın detaylandırılma ihtiyacı ile ilgili durumu ve tanımlanma seviyesini karşılar.
4.4.3.2 1 Makro tanımlama

Tanımlamadaki düzeylerin numaraları küçülmesine rağmen kapsadığı alan genişler ve ayrıntıdaki detay azalır. "0" ve "1" düzeyleri makro tanımlama alanlarıdır. Bu sebeple arşivin genel tanımlamaları bulunur. Kısa tanımlar ile Makro tanımlamalar mikro tanımlamaların içeriğine de gönderme yapabilir.

59 Yasemin Dağdaş, a.g.e., s.52.

4.4.3.2.2 Mikro tanımlama

Tanımlamadaki düzeylerin numaraları büyümesine rağmen kapsadığı alanın küçülmesi ve ayrıntida ki detayın artmasıdır. "4" ve "5" inci düzeylerde mikro tanımlama yapılmaktadır.60
Makro tanımlamalar mikro tanımlamaların ana başlıklarını ifade edebilirken, mikro tanımlamalarda provenans açısından makro tanımlamalara bağlıdır. Bu sebeple iyi düzenlenmiş ve tanımlama için düzeylenmiş bir arşivin tanımlaması da karşılıklı içereceği referanslar ile fonksiyonel bir araştırma aracına kavuşacaktır. MAD zaten arşiv yığınlarının araştırma araçlarını oluşturmak üzere üretilmiş aracı bir standarttır.
4.4.3.3 Seviyelerin birlikte kullanımı
Araştırma aracı sistemlerinde birden fazla tanımlama seviyelerinin beraber kullanımı zaman zaman zor olabilmektedir. Tanımlama seviyelerinden Grup, Alt Grup ve Seri seviyeleri genelde birlikte kullanılmaktadır. Mikro ve makro seviyedeki tanımlamaların bir arada kullanılması durumunda diğer bir tanımlama kolaylığı ise “Başlık Sayfası” veya “Başlık Bölümü”nün kullanılmasıdır.
“Identity Statement” alanı dışındaki alanlar, birbirinden bağımsız metinler olarak verilebilir. Arşivciler tanımlamalarını birbirinden bağımsız veri elemanlarının dışında bölümler ve alt bölümler şeklinde de yapılandırabilirler.
4.4.3.4 MAD Veri Elemanları

Belgenin içerik olarak tanımlanması dışında fiziksel olarak da tanımlanması, belge üzerinde daha önceden bir tasnif çalışması yapılmışsa bunun bilinmesi gerekmektedir.
4.4.3.4.1 Arşivsel Tanımlama Alanı61
• Kimlik Bildirim Bölümü

o Referans Kodu
o Başlık
 Malzeme türü

60 Yasemin Dağdaş, a.g.e., s.53.
61 Cook, a.g.e., s.69.

 Malzeme adı

 Kapsadığı tarihler

o Seviye Numarası
• İdari ve Mülkiyet Tarihçesi Bölümü

o İdari tarihçe
 Yasal dayanaklar

 Yöneticiler, şahıs veya tüzel kişi adları

 Kuruluş yeri

 Devamı olduğu kurumlar (varsa)

 Önemli tarihler

o Mülkiyet tarihçesi
 Mülkiyet zinciri

 Mülkiyetin gerçekleştiği yer isimleri

 Transfer metodu

 Transfer tarihi, transfer şartları

 Kaynak referansları(Ayrıca bkz. Sağlama)

o Arşivcinin notları
 Diğer arşiv belgeleri ile ilişkisi ve statüsü

 Ayıklama prensipleri

 Düzenleme sistemi (Ayrıca bkz. Düzenleme), (Ayrıca bkz. Ayıklama)
• İçerik ve Fiziksel Özellikler Bölümü

o Özet

 Tarih

 Mekan veya yer

 Özel veya tüzel kişi adları

 Olaylar, aktiviteler

 Anahtar kelimeler

o Diplomatik tanımlama
 Genel diplomatik: form/tür/biçim

 Problemli bölgeler

 Ana dil

 Alfabe

 Özellikli nitelikler

 İkincil karakteristikler

o Fiziksel tanımlama
 Fiziksel özellikler

 Anahtar kelimeler

o Diplomatik tanımlama
 Genel diplomatik: form/tür/biçim

 Problemli bölgeler

 Ana dil

 Alfabe

 Özellikli nitelikler

 İkincil karakteristikler

o Fiziksel tanımlama
 Fiziksel özellikler

 Miktar (Ayrıca bkz. Yer bilgisi)

 Fiziksel durum (Koruma Bilgileri Bölümü ile ilişkilendirilmeli)
• Erişim ve Kullanım Bölümü62
o Erişim Kaydı
 Erişim şartları

 Telif hakları

 Telif hakkı bilgileri (Ayrıca bkz. Kullanıma Sunma
Kaydı)

o Yayın Kaydı
 Alıntılama

 Bibliyografik detaylar

o İlişkili Malzemeler

 Başka yerlerdeki ilişkili malzemeler

 Mevcut kopyalar

 Diğer araştırma araçları

 Başka yerlerdeki listeler

• Sergileme kaydı

 Geçmiş sergileme bilgileri (Ayrıca bkz. Ödünç Verme
Kaydı)

 Fiziksel durum bilgileri (Ayrıca bkz. Koruma Bilgileri
Bölümü)

4.4.3.4.2 Yönetimsel Bilgi Tanımlama Alanı63
• Yönetimsel Kontrol Bilgileri Bölümü

o Sağlama Kaydı (Ayrıca bkz. Mülkiyet tarihçesi)
 Numara, kod, referans

 Sağlama / mülkiyet tarih(ler)i

 Elde etme metodu

 En son sağlama kaynağı

 Şartlar

 Emanet Protokolü

 Finansman

o Yer Bilgisi
 Depolama alan bilgisi

 Miktar (Ayrıca bkz. Fiziksel tanımlama)
 Devam eden seri (Ayrıca bkz. Sağlama)

o İşlem Kontrol Bilgileri Bölümü
o Düzenleme kaydı (Ayrıca bkz. Arşivcinin notları)
 Düzenleme metodu

 Finansman

 Tamamlanma tarihi

o Tanımlama kaydı
 Tanımlama standartları

 Finansman

 Tamamlanma tarihi

o İndeksleme kaydı
 Sorumlu personel

 İndeksleme sistemi ve kullanılan kontroller

 Finansman

 Tamamlanma tarihi

o Kullanıma sunma kaydı
 Erişim statüsü ve politikaları (Ayrıca bkz. Erişim)

 Kullanıcı kimliği

 Kullanım sunma ve iade tarih ve saati

 Kullanım sıklığı

o Sorgulama kaydı
 Kullanıcı kimliği

 Tarihler

o Ödünç Verme kaydı
 Ödünç verilen kişi / kurum
 Arşivden çıkış tarihi

 Arşive dönüş / döneceği tarih

 Sigorta ve güvenlik detayları (Ayrıca bkz. Sergileme kaydı)
o Ayıklama kaydı
 Kullanılan prosedürler

 Tavsiye edilen / uygulanan karar

 Uygulama tarihi

 Ayıklama işlemi yapan personel (Ayrıca bkz. Arşivcinin notları)
• Koruma Bilgileri Bölümü

o Yönetim (Ayrıca bkz. Fiziksel tanımlama)
o Koruma kaydı
 Gerekli onarımlar

 Öncelik derecesi

 Sorumlu koruma uzmanı

 Başlama ve bitiş tarihleri

 Yapılan onarımlar

 Gelecek için koruma tavsiyeleri

 Kullanılan malzeme

 Finansman (İdari kontrol bilgi alanı ile ilişkilendirilmeli)

4.4.3.5 Veri Elemanları Tablosu ile İlgili Genel Kurallar

Tanımlamada “Identity Statement” bölümünden en az bir veri elemanı kullanılmalıdır. Yukarıda bahsettiğimiz tanımlama seviyelerinin herhangi birinde herhangi bir veri elemanı kullanılabilir. Bazı durumlarda aynı bilgi birden fazla veri alanında kullanılabilir. Tanımlamanın uzunluğunda herhangi bir kısıtlama yoktur.

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 16:18

KAYNAKÇA

Orijinal Kaynaklar

Düsturlar: I, II, III Tertip ve Zeyiller

Kitaplar

AKTAN, Hamza, “İslam Aile Hukuku”, Sosyal-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi II, Ankara 1992.
AYDIN, Bilgin, YURDAKUL, İlhami ve KURT, İsmail, Bab-ı Meşihat
Şeyhülislamlık Arşivi Defter Kataloğu, İsam Yayınları, İstanbul 2006.
BERLITZ, Cep Rehberi Girit, Dost Kitapevi Yayınları, Ankara 2004 BRADSHER, James Gregory, Managing Archives and Archival Institutions,
London : Mansell Publishing Limited,1988

DEARSTYNE, W. Bruce, Arşivsel Girişim, Modern Arşivcilik ilkeleri, Uygulamaları ve Yönetim Teknikleri, çev. A. Oğuz İcimsoy ve Mustafa Akbulut, İstanbul:American Library Association İstanbul 2001.
ELDEM, Edhem, A 135-Year-Old Treasure. Glimpses from the Past in the Ottoman Bank Archives, Istanbul, 1997.
GREENE, Molly, A Shared World : Christians and Muslims in the Early Modern Mediterranean, Princeton University Press, Princeton 2000.
ÖZCAN, Tahsin, Osmanlı Devleti Para Vakıfları Kanuni Dönemi Üsküdar Örneği, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003.
ÖZMEN, İsmail, Vesâyet Hukuku Davaları, (Gen. 2. Baskı), Adalet Yayınları, Ankara 1996.
SCHELLENBERG, T.R., Arşiv İdaresi, Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayın No: 17, Ankara 1993.
⎯⎯, Arsiv Düzenleme Prensipleri, çev.A.Oğuz İcimsoy. Arşiv Araştırmaları Dergisi, (Nisan,1999).

UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları I, TTK Yayınları, Ankara 1888.
YURDAKUL İlhami, Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilatı'nda Reform, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.

Makaleler

ADIYEKE, Nükhet, “Mübadeleye Dair Gizli Kalmış Bir Arşiv”, Toplumsal Tarih, S.76, 2000.
⎯⎯, “Girit’in Mehmet Ali Paşa Yönetimindeki Durumuna Dair Bir Rapor”,
Türk Tarih Belgeleri Dergisi, S.19, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1993.

GÖKAÇTI, Mehmet Ali, Medeniyetlerin Kesiştiği Bir Ada: Girit, Tarih ve Toplum, S.177, 1998.
KÜLCÜ, Özgür, “Belge Yönetiminin Değişen Yüzü: Standartlaşma Çalışmaları ve Uluslararası Uygulamalar”, Bilgi Dünyası, S. 8(2), 2007, s. 230-279.
TUKİN, Cemal, “Girit”, D.İ.A., IV, s. 797-798.

Standartlar

COOK, Michael, PROCTER Margaret, MAD, Manual of Archival Descrıption,
2. Edition, England 1989.

Tezler

DAĞDAŞ, Yasemin, Elektronik Belge Tanımlaması ve Uluslararası Elektronik Belge Tanımlama Standartları, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsu, Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Danışman: Hamza Kandur, İstanbul 2005.
İNANÇ, Veli, Eytam İdaresi-Sandıkları ve Marmaris Örneği, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Danışman: Mehmet Çanlı, Muğla 2002.

İnternet Siteleri

Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/hosgeldiniz.html
Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/ob-tarih.html
Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi. http://www.obarsiv.com/arsiv-arsiv.html

SONUÇ

Girit Arşivi, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nin satın alma yoluyla arşivine kattığı ve çok yakın bir zamanda araştırmacılara açacak olduğu fondur. Bu tezde Girit Belgeleri’nin büyük bölümünü kapsayan, Girit Adası’nın Hanya Şehri’nde yaşayan müslüman cemaatin yetimlerine ait belgelerin kataloglanması amaçlanmıştır. Bu kataloğun, yetimlerin sosyal yaşantısı ve hukuki hakları daha iyi anlaşılmasını sağlayıp, eytam konusunda yapılacak yeni araştırmalara bir kapı açması bakımından faydalı olabileceği kanaatindeyiz.
Bu çalışmada Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nde bulunan Girit Belgeleri’nin önemli bir bölümünü kapsayan Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgeleri tasnif edilip MAD sistemine göre kataloglanmıştır. Bu tasnif ve kataloglama çalışması hem MAD sistemini tanımamızı hem de eytam konusunu içeren belgelerin türleri hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır.
Bu çalışmada ortaya konan başka bir olgu da kayıtların kataloğa aktarılırken seviyelerinin belirlenmesinin erişim ve kayıtlar içerisindeki hiyerarşinin kesin çizgilerle belirlenmesi açısından oldukça yararlı olacağıdır.
MAD’de katalogda kullanacağımız veri alanları ve bu alanların kullanım sıraları da belirtilmiştir. Kayıtların tanımlanmasındaki bu kuralcılık kataloğumuzun standart bir görünüm almasını sağlamaktadır.
Bu çalışma sonucunda, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nde, Girit’te yaşamış Müslüman Cemaatin mübadele sonucunda öncelikle Selanik’e daha sonradan da İstanbul’a gönderilen belgeleri arasında bulunan Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgeleri üzerinde araştırma yapmak mümkün hale gelmiştir.

EKLER

EK 1: HANYA EYTAM BELGELERİ KATALOĞU

MAD’E GÖRE TASNİF EDİLEN GİRİT, HANYA EYTAM NEZARETİ BELGELERİ
Bu bölümde OBAAM’da bulunan Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerinin uluslararası tanımlama seviyelerinden biri olan MAD’e göre nasıl uyarlandığından bahsedilmiş ve hazırlanan kataloğa burada yer verilmiştir.
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerinin Tanımlanmasında Kullanılan MAD’in Arşivsel Tanımlama Seviyeleri
Girit, Hanya Eytam Nezareti belgelerini tanımlarken MAD’in depo seviyesi olan sıfırıncı, kurum seviyesi olan birinci ve belge seviyesi olan beşinci seviyeleri kullanılmıştır. Bunun sebebi Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’nde bulunan ve Girit Belgelerinin önemli bir bölümünü oluşturan Girit, Hanya Eytam Nezareti isimli kurumuna ait materyallerin tek tek belge şeklinde olmasıdır.
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerinin Tanımlanmasında Kullanılan MAD’in Veri Alanları
Söz konusu belgeleri tasnif ederken kullanılan MAD’in veri alanları şunlardır;

• referans kodu

• başlık

• seviye numarası kullanıldı.

Arşivsel tanımlama alanının içerik ve fiziksel özellikler bölümünden ;

• mekan ve yer bilgisi,

• anadil,

• fiziksel tanımlama ölçüleri verilmiştir.

Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgelerine verilen referans numarasının açıklaması
Girit, Hanya Eytam Nezareti Belgeleri için GHEYB harflerinin yanına beş haneli belge numarası konularak alfanumerik bir referans numarası hazırlanmıştır.
MAD’e göre birinci ve beşinci seviyelerde tanımladığım belgelerin referans kodunu da bu seviyelere uygunlaştırmaya çalıştım. Buna göre GHEY’nin açılımı birinci yani kurum seviyemize ismini veren ‘Girit, Hanya Eytam Nezareti’ni simgelemektedir. Bu

harflerin sonuna gelen ‘B’ harfi ise belge seviyesini ani belge seviyesini simgeler. Referans numarasının sayısal kısmı ise belge sıra numarasını göstermektedir.

EK 2: KİŞİ İSİMLERİ LİSTESİ

KİŞİ İSİMLERİ LİSTESİ

Kişi isimleri listesi katalog kayıtlarında yer alan şahıs isimlerinden ve bu isimlerin bulunduğu sıra numaralarından oluşturulmuştur.

Abasaki Usta Salim, 419.
Abdi Ağazade Ali Bey oğlu Hasibe, 927.
Abdizaki Hüseyin, 742.
Abdurrahman Çavuşaki Ali, 762, 898,
924.
Abdurrahman Şükrü, 384. Abdurrahmanoğlu Ali Bey, 895. Abdülkerim Bin Şeyh Ahmed, 1055. Abdüsselamaki Hasan Efendi, 69, 1017. Abid Efendizade Abdülkadir, 54.
Abilal Aga Kourtoglou, 993.
Acı Selim Efendipola Halime Hanım, 757.
Aczacı Agop Efendi, 587. Adoniou Rederi, 998.
Adoniou Saridaki, 558.
Afet Hanım Binti Şerif Kefalyanaki, 378.
Agah ve Celal Bin Karovanaki, 8. Ağazade Ferid, 715.
Ağazade İbrahim Bey, 886, 920, 930. Ağazade Müteveffa Beliğ, 92.
Ağazade Şakir, 89, 863.
Ahlazya (İhlazya) Kesi Kariyeli Cemali Serilyanaki, 1019.
Ahmed Bataki, 649.
Ahmed Bin Şerif Cezairlaki, 950.

Ahmed Lebib Efendi, 977. Ahmed Ömeraki, 740.
Ahmed Sabalaki, 1037.
Ahmediye İbn-i Hüseyin İlyas Vaki, 13. Ahmet Argiraki, 591, 992, 995, 997-
999, 1003, 1006, 1099.
Ahmet Boudourakis, 4, 853.
Ahmet Karkanakis, 878.
Ahmet Sarajaki, 1099.
Ahmet Soufraki, 857.
Ahmet Tiropoulas, 1070.
Ahmet Tolmadaki, 261, 266, 776, 967.
Ahmet Vai Karalaki, 1089, 1090. Ahmet Veis Alatsaousakis, 261. Ahmet Zolmadaki, 878.
Akif Vei Salihagazades, 796. Alaybeyi Hasan, 791.
Ali Alpzaki, 453.
Ali Bafaki Saih Ağa, 332, 354. Ali Bandaraki Hüseyin, 227.
Ali Bey Hacoğlaki, 394. Ali Bey Tsouranakis, 1101.
Ali Bey Tzourounzade, 1100. Ali Bin Faful Ağazaki, 976. Ali Çavuşazade Ahmed, 339.
Ali Çavuşzade Hasan Efendi, 60, 257,
339, 360, 842, 906.
Ali Çavuşzade Mehmed Efendi, 60.

Ali Derviş, 1046.
Ali Efendi Frakogaziraki, 851. Ali Efendi Kamberaki, 124.
Ali Fekaki, 839.
Ali Hacı Piraki, 958.
Ali Haji Mehmetaki, 988. Ali Homotaki, 546.
Ali Kalyoncaki, 839, 971.
Ali Koraki, 844.
Ali Lasuraki, 984.
Ali Lolozaki, 1033.
Ali Loupi, 527.
Ali Mavralidaki, 264.
Ali Omeragadaki, 16, 854, 856, 861.
Ali Pamporaki, 1021.
Ali Potaki Abdülhalim Efendi, 25. Ali Remzi Rehberzades, 42.
Ali Şabanaki, 287, 948.
Ali Tahir, 71.
Ali Talat, 800.
Ali Tusunaki, 1.
Ali Varsakaki, 838.
Ali Veis Karafakis, 990. Ali Ververohasanaki, 455.
Ali Yousouf Ahmet Avdidaki, 995. Alli Petalaki or Petalarifaki, 589.
Alis Karalakis, 590.
Alis Zounakis, 592.
Aliye Binti Ali Keresteçaki, 845. Aliye Binti Badraki Hüseyin, 908.
Aliye Binti Balcızade Hacı Hasan, 346, 350.
Aliyotaki Abdülhalim Efendi, 66. Aliyotaki Ahmed Efendi, 72.

Aliyotaki Halim Efendi, 72. Altıparmakaki Nazif Efendi, 369. Alvisaki Ahmed, 297.
Alyonaki Ahmed Efendi, 604. Alyonaki Halim Efendi, 604. Alyotaki Abdülhalim Efendi, 972. Alyotaki Ahmed Efendi, 1013.
Alyotaki Halim Efendi, 173, 187, 213,
249, 297, 399, 423, 502, 1095.
Alyotaki Hasan Bey İbn Ahmed Efendi, 268.
Alyotaki Hüseyin Bey İbn Ahmed Efendi, 615.
Alyotaki Mustafa, 614, 651, 701, 705,
716, 752, 980.
Alyotazade Mustafa, 277.
Ankatostro Zomagolaki, 520. Ankebut Ahmed Paşa, 439. Arab Aklazaki Hasan, 379.
Aramkano Ahmed Ağa, 1028. Arif Bijakjizade,
409.
Arif Cabadoki, 818. Arif Ef. Bitsaxakis, 967.
Arnavud Alaki Hüseyin Kapudan, 449. Arnavud Ali Feyzaki, 38.
Arnavud Aziz Ağa, 55, 81, 177, 178,
211, 222, 316, 365, 368, 405, 471, 491,
601, 624, 695, 872.
Arnavud Aziz Ağa'nın oğlu Hasan, 633. Arnavud Elmas Ağa, 69, 518.
Athanasiou Vloum Pahsalı, 730-734. Atifes (?) Berberopoulas, 855.
Atike Nasaropola, 654.
Atufe Berberopola, 572, 879.

Avgoustou Preve, 993.
Ayamarikonaki Ali, 256. Ayoyolaki Hasan Ağa, 896.
Ayşe Binti Hacı Bilal Efendi, 831. Ayşe Binti Mehmed Berber, 647, 648. Ayşe Binti Mehmed Robyezopola, 209 Ayşe Binti Mehmed Şamlı, 684.
Ayşe Binti Salih Turşucaki, 805. Ayşe Hanım Binti İbrahim Kapudanmarozaya, 815.
Ayşe Tayyibe, 718.
Ayşe Tepelopola, 871.
Ayşe Zakire Hanım Binti Ahid, 599. Azamaki İbrahim, 754.
Azime Binti Hacı Ali Meistraki, 852. Azime Binti Hacı Hüseyin, 432.
Aziz Arnavudoğlu Hasan, 658. Aziz Ef. Kalionjakis,
776.
Aziz Hacı Halilaki, 96. Aziz Kalioujaki, 776.
Azizaki Ahmed, 291.
Azizaki Hasan, 355, 357, 669.
Azizaki Molla Ahmed, 225, 241, 944. Babalaki Hasan Ağa, 1023.
Babalaki Sadık Ağa, 401. Bacopola Nezle Mebruke, 659. Baderi Hüseyin, 135.
Badiri Hüseyin Bey, 899. Badri Hüseyin, 179, 1018. Bağdatlı Derviş Mehmed, 505. Bakkal Şabanaki Naim, 459.
Bakraki Molla Osman, 113. Balaki Emin, 84.
Balcaki Hüseyin, 522.

Balcızade Abdüllatif, 621. Balcızade Hacı Hasan İbn Hacı Bilal Ağa, 455.
Balcızade Hacı Hasan, 32, 749 Balcızade Hüseyin Bey, 894. Balcızade Hüseyin Rahmi, 445. Balcızade Mehmed Ali, 894.
Balıkçı Kilecaki Hasan, 63. Balkaçaki Osman Efendi, 921. Balurzade Molla Şakir, 272. Balurzaki Molla Şakir, 404.
Balurzaki Musa Bey, 1009. Balurzaki Şakir, 508.
Balverzaki Ahmed Oğlu Şakir, 587. Balverzaki Şükrü, 141.
Balverzaki? Şakir, 579.
Barutçaki Hacı Mustafa Ağa, 122. Basakaki Cemali Ağa, 1054.
Basakaki Cemali, 234. Bastolaki Süleyman Ağa, 766. Bayrakdaraki Hasan Ağa, 779.
Bayrakdaropola Şerife Hanım, 254. Bayramalaki Emin Ağa, 108.
Baziryanaki Mustafa, 522. Bedioğlu Pola Hacere Hatun, 6. Bedri Beyzade İbrahim, 182.
Bedri Mahmud Hüseyin Bey, 916. Befalaki Mustafa, 327.
Bekçaki Mehmed, 180. Bekçeraki Molla Mehmed, 134. Bekiraki Mustafa Ağa, 451, 914.
Bekirzade Mehmed, 570. Bekteşaki Bilal Ağa, 372. Belig Bei Salihagazade, 796.

Berber Ali Ağa, 492, 506. Berber Faful Ağa, 1043.
Berber Faful Onbaşı Kundakçaki Mustafa, 511.
Berber Feyzaki Ali, 465. Berber Halil Bereçakiyi, 919. Berber Hamid Bin Ali, 450.
Berberaki Hüseyin Ağa, 181 679, 699.
Bestolaki Süleyman Ağa, 340, 345, 535.
Beyazaki Mehmed, 343.
Beyazaki Usta Mehmed, 765, 1045.
Beyza Çoronopola, 214.
Beyza Rüstemopola, 62. Beyzaki Salih Efendi, 898. Bıçakçaki Arif Efendi, 530, 666. Bıçakçı Derviş Ağa, 1079.
Bıçakçı Halil, 29.
Bıçakçızade Arif Efendi, 35, 539, 548,
802, 1091.
Bilah Dastaki, 591.
Bilal Caferaki, 826.
Bilal Koçuşaki İbn Arab Hasan Aklazaki, 380.
Bilal Kourtoglou, 1000.
Bilal Memekozaki, 154.
Billurzade Musa, 831. Billurzaki Ahmed Ağa, 630. Billurzaki Şakir, 76, 737.
Biraderzade Zihni Bey, 928. Biraderzadesi Yetim Zehra, 87. Bitsakizade Arif Efendi, 991.
Boboraki Ali Ağa, 911. Boduraki İsmail Ağa, 93. Boğçalaki Hasan Efendi, 810.

Bolhasanaki Molla Mehmed, 632. Borzobaki Mehmed, 545.
Borzobaki Molla Mehmed, 263, 524. Bufaki Hasan Şevket Efendi, 411.
Bursalopola Tayyibe Hatun, 388. Bustulaki Süleyman Ağa, 18.
Caferaki Ali, 209.
Caferopola Halime Hanım, 71, 172,
328, 481, 509, 593,
Caferzade Şakir Efendi, 64, 204, 974,
1052.
Canım Hoca kızı Mahmure Rabia, 450. Canım Hocazade Said Efendi, 155, 192,
603, 764, 932, 960.
Canım Hocazade Seyyit Efendi, 573. Cazibe Binti Ali Abdülmecidaki, 616. Cazibe Binti Ali, 311.
Cazibe Binti Emin Mustafa Eminaki, 262.
Cazibe Binti Halim Tomazaki, 158. Cebal Bin Ahmed, 148.
Celal Bingazi, 50.
Cemal Odabaşaki, 1064.
Cemali Arnavudaki, 463.
Cemali Efendizade Mehmed İzzet, 928. Cemali Efendizade Mustafa, 87.
Cemali Efendizade Şerif Bey, 75, 78,
977.
Cemali Efendizade Zihni Efendi, 888. Cemali Efendizade, 642.
Cemali Hacı Edib, 440. Cemali Karozaki, 65.
Cemali Lasuraki, 127.
Cemali Nalbanaki, 781.

Cemali Onbaşı Bin Hüseyin, 219. Cemali Sakolibaraki, 110.
Cemile Binti Abdülhay Hanım, 887. Cemile Binti İbrahim Şakiraki, 637. Cemile Binti Usta Hasan Lopaki, 541. Cemile Galanopola, 242, 542.
Cemile Çikonopola, 821, 1074.
Cemile Koropopola, 156.
Cemile Ümmü Gülsüm Binti Mollazade Mustafa, 644.
Ciltçi Hasan Neşet, 646. Çaçopola Nazile Mebruke, 727.
Çakaki İbrahim Efendi, 645, 661, 886,
930.
Çakaki Osman Efendi, 359. Çakaryako Kariyeli Süleyman Mavralaki, 817.
Çalaki Bin Ahmed, 544. Çamlupola Ziba, 468.
Çamzat İsmet, 661.
Çanakçaki Hüseyin Ağa, 44, 185, 421. Çandaroğluzade Ahmed Bey, 888.
Çavuşzade Süleyman Efendi, 641, 748. Çerkaki İbrahim Ağa, 931.
Çeskaki İbrahim Efendi, 224. Çıkalaki Mehmed Emin Efendi, 812. Çiçopola Penbe, 951.
Çikaki İbrahim Efendi, 685, 690, 700,
720.
Çikaki Mustafa, 721, 722.
Çikaki Osman Efendi, 664, 681. Çikalaki Ali Rıza Efendi, 636. Çikalaki Hüseyin Efendi, 496. Çokaki İbrahim Efendi, 194, 619.

Çorbacopola Kübra, 921.
Çoronaki Ahmed, 835, 961.
Çoronaki Şakir Ağa, 47, 512.
Çoronzade Mehmed, 1082.
Çoronzade Şakir Bey İbn Mehmed, 447. Çorozade Mehmed, 265.
Çorozade Mustafa, 866.
Çorumaki Şakir, 375.
Çorumzade Mehmedaki, 985.
Çorunaki Ahmed, 375.
Çorunaki Mehmed, 452.
Çorunopola Melek, 113. Çorzalaki Ali Ağa, 738.
Çorzalaki Hüseyin Ağa, 503, 504, 517,
738.
Çörekzade Mehmed Efendi, 784. Çukadar Ali Oğlu Hacı Emin Ağa, 748, 865.
Çukaki Emin Efendi, 908. Daikaki İsmail Ağa, 196. Dakadosaki Ali Efendi, 228. Dakadosaki Mustafa, 850.
Darmaraki Besim Efendi, 427. Darmaraki Hasan Efendi, 286, 427.
Darmarzade Hasan Efendi, 406, 953. Darmarzade İbrahim Cemal Bin Hasan Efendi, 953.
Darmarzade İbrahim, 406. Darmarzade Mehmed Bey İbn Besim? 636.
Darmarzade Mehmed bin İbrahim Efendi, 325.
Darmazade Hasan Efendi, 792. Darmazade Mehmed Bey, 286.

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 16:28

Darmazaki İbrahim, 792.
Daşr Sude Beyizade Seyyid Mustafa, 574.
Daustaki Kadri Efendi, 1062. Davistaki Kadri Efendi, 979. Dellal Abdullah Ahmed, 253. Delyayyani Selim, 67.
Demirci Usta Reşid Ağa, 485. Demirci Velaki Usta Ömer, 228. Derviş Efendizade İbrahim Hakkı Efendi, 1096.
Dizdaraki Hasan, 226. Doktor Mehmed Ali, 543. Dolmazade Ahmed, 273, 349.
Dolmazade Mehmed, 640, 814, 869,
1011.
Doryalopola Zahide, 293. Dülgerzade Ali Rıza Efendi, 1023. Dürzü Markaki Corcaki, 586.
Eczacı Aron, 260.
Efendaki Mehmed Efendi, 956. Eftimaki Şakir Veli Efendi, 571. Ekşifalaki Ahmed Ağa, 333.
El-Hac Ali Ağa, 304.
El-Hac Ali İbn Şerif Abdullah, 710. Elfi Felekaki, 2.
Emanuel Yuanni Papazaki, 101. Emin Baljaki or Omeragadaki, 999. Emin Thrabitsaki, 996.
Emine Begopola, 869.
Emine Bekiropola, 127.
Emine Binti Kalayçaki Ali, 760. Emine Kumru Hatun, 307.
Emini İbrahim, 400.

Emm. Ksiron, 352.
Emmanouil Koliobadakis, 879.
Emmanouil Mellidaki, 1006.
Emmanouil Papayannaki, 858.
Esci Yorgi, 46.
Es-Seyid Mehmed Beyazaki, 499. Estilya Ropola Cemile Hanım, 379. Estilya Ropola Cemile, 380.
Eytam Mübaşiri Mehmed, 660, 705. Eytam Müdürü Mahmud Efendi, 174. Fafolaki Molla Hasan, 783.
Faful Kafkalaki, 153.
Faful Mustafa, 601.
Fafulaki Hasan, 199. Fafulaki Mehmed Ağa, 836. Fafulaki Molla Hasan, 233.
Fahriye Binti Emin Kantarcı, 1039. Fahriye Hatun İbnetü Arnavud Yusuf, 147.
Fakolaki Şaban Ağa, 201. Fakul Mustafa, 131.
Fanouriou Papadomanolaki, 994.
Fatma Aynapola, 822. Fatma Binti Abdullah, 245.
Fatma Binti Ahmed Paşaşaki, 446. Fatma Binti Hüsnü Serdaraki, 334. Fatma Binti İsmail Tosunaki, 1012. Fatma Binti İsmail, 643.
Fatma Binti Karamollak, 870. Fatma Binti Lütfü Harkaki, 186.
Fatma Binti Mustafa Lolozaki, 1035. Fatma Hanım Binti Mehmed Paşa, 910. Fatma Kamile, 267.

Fatma Kübra Binti Moraitaki İbrahim, 149.
Fatma Mazlumopola, 532.
Fatma Rukiye, 652.
Fatma Şeyhsene, 19.
Fatma Zehra Binti Hocagalaki Bahri Efendi, 238.
Fatme Emin Semeraki, 967. Fatme Klothopoulas, 966.
Fatmes Tiropoulas, 1070.
Feizi Feizaki, 988.
Ferik Mehmed Paşa’nın Kızı Azize Hanım, 7.
Fettah İbrahim, kızı Azize, 54.
Fevzi Ağa Halilaki, 314. Fuskaki Elfi Çavuş İbn Cemali Ağa, 952.
Furnacaki Mehmed Efendi, 381. Furnaraki Hüseyin Efendi, 170. Furtaraki Hayati Efendi, 206, 1086.
G. Skouloudi, 352. Galanaki Hacı Cemali, 242. Galoslu Arif Ağa, 11. Ganime Muratopola, 807. Gavurzade Hüseyin, 614. Gaza El-Hac Mehmed, 673.
Gaza Hacı Mehmed Ağa, 230, 663, 645,
647, 648, 684, 717
Gazaki Ahmed, 244.
Georgion Daskaloyanni, 853. Georgiou Emm. Vogiajaki, 1072. Georgiou Io. Galanaki, 990.
Gonca Çirinopola, 774. Gölaki Şaban Ağa, 428. Gülfiday Miyazopola, 311.

Habasaki Usta Salih, 393. Hacı Alaki Hasan Ağa, 639. Hacı Alaki Hasan, 1038.
Hacı Alaki İsmail Ağa, 639. Hacı Ali İbn Receb, 252.
Hacı Ali Mustafa, 20. Hacı Barboszade Al, 214.
Hacı Barbuş Efendizade Ali, 417. Hacı Bayram Alopola Seyyide Hanım, 538.
Hacı Bedraki İzzet Ağa, 1022. Hacı Bilasaki İbrahim, 217.
Hacı Bilasi Hacı Mehmed Ağa, 396, 397.
Hacı Bilasopola Fatma, 217.
Hacı Edibaki Cemali Efendi, 954.
Hacı Edibaki Molla Hüseyin, 104, 105,
269, 338, 499, 500, 698, 706, 1015,
1045.
Hacı Edibopola Hatice Hatun, 150. Hacı Edipopola Hanım, 258.
Hacı Emin Hacı Alaki, 315. Hacı Halilaki Halil Ağa, 96. Hacı Hasan Ağa, 725.
Hacı Hüseyin Ağa, 689.
Hacı İdibaki Molla Hüseyin, 343. Hacı İsmail Ağa, 481.
Hacı İsmail oğlu Tahir, 509, 593. Hacı İsmailaki Emin Ağa, 1008. Hacı İsmailaki Mustafa, 103.
Hacı İsmailaki Nuri, 426.
Hacı İsmailaki'nin oğlu Hüseyin, 962. Hacı İsmailoğlu Tahir, 112.
Hacı Kamber Ağa, 79.
Hacı Kamberopola Fatma Hanım, 835. Hacı Mebrukezade Hacı, 830.
Hacı Mehmed Dervişaki, 623. Hacı Milasaki Hacı Hilmi, 382. Hacı Milasopola Fatma, 382.
Hacı Mustafa Efendi, 814.
Hacı Mustafaki Hüseyin Ağa, 220. Hacı Mustafaki Osman Ağa, 457. Hacı Oğlaki Mehmed, 549.
Hacı Osman, 585.
Hacı Ömer, 711.
Hacı Piraki Ahmed Kapudan, 958. Hacı Selim Efendipola Halime Hanım, 933.
Hacı Selim Efendipola, 111, 1027. Hacı Selim Efendopola Halime Hanım, 943.
Hacı Selim Efendopola, 229. Hacı Ulvi İbrahimaki Şaban, 6. Hacı Visaki Mustafa, 425.
Haji Hasan Pasakaki, 15. Haji Hasan Sedehaki, 1098. Hakkı Balasaki, 14.
Halihotaki Ahmed Ağa, 1093. Halil Beyajaki, 1002.
Halil Dediyanaki, 847.
Halil Didinaki, 15.
Halil Haji Hasanakis, 1098. Halil Molla Hüseyinaki, 410. Halil Perdolazaki, 833.
Halil Rıfat, 651.
Halil Şalmoraki, 62. Halilopola Saadet Hanım, 342. Halim Ağa Şabanaki, 948.

Halim Çirinaki, 208.
Halim Fotinaki, 821, 1074.
Halim Kavazaki, 557.
Halim Şalvaraki, 846, 864. Halime Binti Fakaçaki, 506.
Halime Binti Hasan Ağa Kafkalaki, 207.
Halime Binti Hüseyin Kaçıkadaraki, 226.
Halime Binti Mustafa Lolozaki,1034. Halime Caferopola, 353.
Halime Cemali Haci Edompaki, 1005. Halime Çopola, 377.
Halime Kaçolopola, 1036.
Halime Maralopola, 838.
Halime Tiropola, 818.
Hamalaki Cemali, 942. Hamide Binti Celili, 181.
Hamide Binti Halil Kolotaki, 699. Hamide Binti Halil, 679.
Hamide Binti Mustafa Odabaşaki, 984. Hamide Binti Şakir Çirimopola, 566.
Hamide Yunusopola, 208.
Hamides Koumopoulas, 860.
Hamides Mestopoulas, 989.
Hamuryo'dan Ali, 221.
Hanım Hocazade Mustafa Halid, 938. Hanım Hocazade Said Efendi, 117.
Hanım Koço İbrahimopola, 402. Hanyalı Sağçak Abdulhalim, 52. Haralabous I. Stamatakı, 736.
Harkazaki İbrahim, 1053. Harozopola Saadet Hanım, 863. Harzi Souleiman Omeralaki, 266.

Hasan Abdurrahmanaki, 381. Hasan Aga Karayoullaki, 1006. Hasan Aragon, 539
Hasan Aragu, 1102.
Hasan Babalaki, 42.
Hasan Bin Ahmed Atrozaki, 196. Hasan bin Ahmed Çalaki, 310.
Hasan bin Ali Abdullah, 275. Hasan Edhemaki, 86.
Hasan Efendin Daoustaki, 160. Hasan Efendis Moukmoujakis, 879. Hasan Hababaki, 590.
Hasan Hacıalaki, 746.
Hasan Halilaki, 772.
Hasan Kapudan Liman Reisaki, 268. Hasan Karakulakzaki, 824.
Hasan Kefaliannaki, 796. Hasan Kolimbaki Şerif, 27. Hasan Mavraalizaki, 1051.
Hasan Muradaki, 739.
Hasan Nimetullah, 650.
Hasan Rostilya, 841.
Hasan Selvaki, 552, 1010.
Hasan Spithaki, 1104.
Hasan Tripaki, 590.
Hasanaki Mustafa Efendi, 890. Haşimzade Hüseyin Celal Efendi, 451. Hatice Binti Hacı Ali, 1093.
Hatice Binti Kahveci Alifaki, 1081. Hatice Kısıkopola, 556.
Hatijes Kodedopoulas, 858.
Havva Mavroka, 97.
Hayriye Arkiropola, 635.
Hekim Kondeleo, 753.

Hırvataki Suphi Ağa, 56. Hikmet Binti Haydar, 910. Hilmi Hamzazaki, 836.
Hiemsis Halifopoula or Timurjopoula, 3.
Hoca Galaki Mustafa, 755. Hocaoğlaki İzzet, 758.
Hocaoğlaki Mehmed, 394. Hocazade Said Efendi, 55. Horafaki Halil Şükrü, 502. Horafaki Mustafa Ağa, 277. Horafaki Mustafa İbn Cemali, 200. Horhozaki Hüseyin, 370, 767.
Horhozaki Hüsnü, 660, 688, 900.
Houlousi Reisoglou, 734.
Housein Douloufaki, 352.
Housein Kodedaki, 858.
Housein Meloumbasaki, 854. Hulusi Rüstem Ağa, 667.
Housein Aga Karayoullaki, 1006. Housein Avni Timour Janis, 559. Housein Badri, 731.
Housein Berberakis, 855. Housein Emin Semerakis, 967. Housein Garoralou, 853.
Housein Kavroroustemaki, 15, 409,
533, 854, 856-861, 988, 1070-1072.
Housein M. Vrodaki, 1073.
Housein Serdarakis or Hourhoudakis, 351.
Housein Sinexaki, 857.
Housein Souneksaki, 732.
Housni Serdaraki or Hourhoudaki, 441. Husein Garofalaki, 4.

Hüseyin Abidinaki, 973. Hüseyin Ağa Aragaki, 540.
Hüseyin Bin Abdüllatif Bey, 621. Hüseyin Bin Hasan Vakaki, 668. Hüseyin Borzobaki, 263.
Hüseyin Cemali Rüstemaki, 837. Hüseyin Çiçaki, 74.
Hüseyin Dediyanaki, 847.
Hüseyin Efendizade, 981. Hüseyin Galip Efendi, 816. Hüseyin Hocaki, 516.
Hüseyin Karavitaki, 337.
Huseyin Marathonaki, 1005.
Hüseyin Nazım, 602.
Hüseyin Neşet, 949.
Hüseyin Nimetullah, 81.
Hüseyin Onbaşı oğlu Süleyman Hakkı Efendi, 238.
Hüseyin Rızaki, 801. Hüseyinaki İbrahim Efendi, 681.
I. G. Kodadaki, 592.
İbdi Ağazade İbrahim Zikri Efendi, 1080.
İbrahim Abbasaki, 393.
İbrahim Ağagalanakiye, 919.
İbrahim Arzahtaki, 1032.
İbrahim Babalaki, 887. İbrahim Bin Selim Çiçaki, 536. İbrahim Fafolaki, 783.
İbrahim Fafulaki, 199, 626.
İbrahim Fevzi, 459.
İbrahim Koporozak, 517.
İbrahim Kaçivelaki, 794.
İbrahim Mısırlaki, 680.

İbrahim Prinitaki, 993.
İbrahim Raifaki, 568.
İbrahim Saidaki, 541, 809.
İbrikdarzade İsmail,191.
İbrikdarzade Mehmed Efendi, 191, 965.
İbrisimaki Said Ağa, 1077.
İbrolaki Süleyman, 10.
İcra Mübaşiri Alyonaki, 188.
İdrisaki Ahmed Ağa, 882.
İffet Hanım Binti Kefalyanaki Şerif, 246.
Imam Ahmet Kiami Efendi Hatzi Dervisaki, 279.
İmvraim Mouharem, 145.
Ioan. Paterakis, 729.
Ioannin Kapsali, 527.
Ioannis Bitsakis, 1.
Ioannis Hristodoulakis, 261. Ioannou G Kondadaki, 1005. Ioannou G. Gioutadaki, 559. Ioannou G. Kodadaki, 855. Ioannou G. Kodadakis, 589. Ioannou G. Koutadaki, 1098. Ioannou Kajali, 395.
Ioannou Kodadaki, 590.
Ioannou Koufaki, 351, 988..
Ioannou Liodaki, 264. Ioannou N. Voulgari, 395. Ioannou S. Kouraki, 557. Ioannou S. Koutadaki:, 796. Ioannou Th Koufaki, 1001. Ioannou Volvaraki, 558.
Ioanou Koutroumba, 121.
İskenderzade Yusuf, 631.

İskodraki Halil Ağa, 144. İsmail Bin Lukaki Hasan, 147. İsmail Boudouraki, 4.
İsmail Çalapaki İbn Mahmud Emin Ağa, 403.
İsmail Manaki, 1019.
İsmail Molla Hasanaki, 968.
İsmailaki Osman, 803.
İsmail Saratsaki, 441.
İsmail Tselepaki, 1072. İspasaraki Molla Rıza, 112. İstapalaki Hasan Efendi, 82. Ivrahim Arnaoutaki, 526.
İvraim Haji Tousounaki, 558. Ivrahim Kalimeraki, 989.
Ivrahim Merastizade Mehmet Vei, 279.
İvraim Ömeragadaki, 16, 854, 856. İvraim Said Saidaki or Bektasaki, 409. İvraim Softazade, 454.
İvraim Sounetsaki, 559. İzet Jemali Efedi, 454. İzzet Hacı Bekiraki, 824. Jelepı Otousbaraki, 1071.
Jemali Sileraki, 999.
Jemiles Badopoulas, 998.
Kabilaki İbrahim Ağa, 255, 390, 470.
Kabilaki Mustafa, 255, 390. Kabilaki Usta Mustafa, 470. Kaçifaraki Ali Ağa, 330.
Kadri Efendou Daoustaki or Ntaoustaki, 160.
Kadri Sipandizaki, 808.
Kadri Spandizaki, 402. Kahveci Halim Ağa, 914.

Kahveci Şakiraki İbrahim, 643. Kakul Ağazaki Ali, 280.
Kakulağazaki Mehmed, 280. Kakulaki Molla İbrahim, 1049. Kalayçaki Ali Bey, 923.
Kaldırımcı Salih, 442.
Kalyoncaki Ali, 771.
Kalyoncuzade Mehmed Fahri Efendi, 812.
Kamber Kamberaki, 145.
Kamilepola Kübra, 244. Kanberaki Said Ağa, 220. Kanolaki Molla İbrahim, 233. Kara Mehmedaki Ömer, 891. Kara Şeyh Ahmed Efendi, 119.
Karaalaki Mehmed bin Ali, 326, 637.
Karacaki Hüseyin, 17.
Karakulakzade Mehmed Ali Bey, 788, 982.
Karamanalaki Ahmed Efendi, 229, 933,
943.
Karavanaki İsmail, 77.
Karayaçako Mustafa, 1042.
Kardonaki İsmail, 50, 588.
Karonaki Hüseyin, 115.
Karovanzade Fehim Efendi, 197, 282. Karozade Fehim Efendi, 1031.
Karvonaki Celalin, 57. Karvonaraki Hasan Ağa, 1046. Karvozade Kasım Efendi'nin oğlu Süleyman, 444.
Karvunzade İsmail, 90.
Kasap İsmail, 94.
Kasım Psomaki, 329.

Kasim Vei Salihagazade, 796. Kasımzade Arif Bey, 1053.
Kasımzade Mehmed Saci Bey, 1092. Kasımzade Saci, 825.
Kastanaki Hacı Ahmed, 1027. Kastanaki Hasan Ağa, 772.
Kasteryanaki Said Ağa, 126. Katibi İbrahim Hilmi, 102. Kavalaraki Ali, 840.
Kavalaraki Cemali Ağa, 975. Kavalaraki Mustafa Ağa, 469. Kavalarana Ayşe Hanım, 227. Kavalazaki Cemali Ağa, 109. Kavalazaki Mustafa, 1015.
Kavanaki Esad Efendi, 52, 99. Kavro Rüstemaki Cemali Oğlu Hüseyin, 768.
Kavro Rüstemaki İbrahim Ağa, 363. Kavuraki Şekerci Ali, 118, 576, 625. Kavuralaki Derviş Efendi, 1020.
Kavurzade Aziz, 276, 819. Kavurzade Fehim Efendi, 321.
Kavurzade Hüseyin Avni Efendi, 1041. Kavurzade İbrahim Ağa, 347.
Kavurzade Necib Efendi, 23, 106. Kavurzade Ömer Bey, 1048.
Kayıkçı Hamid Ağa, 1056. Kayyumcuzade İsmail Efendi, 347. Kazro Kariyeli Hüseyin Pistolaki, 820. Kedraki Hasan Ağa, 620.
Kefaliyanaki Hüseyin Nazım Efendi, 793, 969.
Kefalyanaki Hüseyin Nazım Efendi, 35, 273, 241, 782, 800.

Kefalyanaki İbrahim Efendi İbn Mehmed Emin, 548.
Kefalyanaki Mehmed, 476. Kefalyanaki Mustafa Ağa, 833. Kefalyanaki Şerif Ağa, 424, 882. Kertomazo Kariyeli Şakire Ahmed Efendi, 757.
Kesimaki Hüseyin, 398.
Kibri Hanım Koloyanopola, 969. Kilarcupola Hanım, 904.
Kioumpre Hasan Karagkioulaki, 278. Koçu İbrahim Maki, 808.
Kokinaki Emin Ağa, 373, 366.
Kokinaki Mustafa Ağa, 23, 923. Kokniyaki Mustafa Ağa, 106.
Kolombaki Derviş, 727. Konyalı Şerif Efendi, 348. Kordalaki Selim, 664.
Kortaraki Hüseyin Efendi, 1030. Korzalaki Ali, 411.
Kostadinon Halkoroka, 997.
Kostadinon Mitsotaki, 1090. Kostadinou G. Fournaraki, 877. Kostadinou Malataki, 1003.
Kostandi Kostandupola, 672.
Kotakinaki Halil, 202. Kotoraki Mustafa Ağa, 862. Kudurzaki İbrahim, 920.
Kundakçaki Hüseyin Efendi, 805. Kundakçaki Mustafa Faful, 491. Kundakçıoğlu Hüseyin, 759.
Kunduracı Bofsaki Mehmed, 884. Kunduracı İtalyani M. Mancusa, 578. Kunduracı Usta Selim Süleymanaki, 76.

Kurdçaki Ahmed Ağa, 475. Kurdoğlu Hacı Ağa, 610.
Kurdoğlu Hacı Kamber Ağa, 73, 166,
691, 728.
Kurdoğlu Hacı Kanber Ağa, 175, 497,
917.
Kurnazaki Hayati Efendi, 1018. Kurnazaki Mehmed Hayati, 134. Kurtcaki Ahmed Ağa, 489.
Kurtçaki Ahmed Ağa, 139, 298.
Kurzalaki Selim, 361. Kuyumcuzade İsmail Efendi, 223. Kübra Binti Cemali Hacı Dervişaki, 334.
Kübra Binti Halil Sebzeraki Hanım, 594.
Kübra Palaçopola, 987.
Latif Efendizade Mustafa Efendi, 599. Latifaki Ahmed Ağa, 918.
Leman Reisopola Fatma Hanım, 122. Liman Reisopola Fatma, 595.
Lokaki Mehmed Efendi, 12, 1057,
1068, 1094.
Lolozaki Mustafa Ağa, 547.
Lopaki Ali Ağa, 231, 271, 475, 498,
945.
Loraki Kamil Efendi, 314. Loraki Mustafa Efendi, 986. Louman Yirmijaki, 859.
M. G. N. Stratigaki, 1090. Mağribi Halil İbn Ahmed, 710. Mahbubaki Hasan Efendi, 158. Mahkeme Katibi İbrahim, 129. Mahmount Hatzi Ahmetaki, 278.

Mahmout Efendi Hatzi Ahmetaki, 193, 329, 455.
Mahmud Zeki İbn El-Hac Ahmed, 529. Mahmud Zeki, 77.
Mahmud Zikri, 581.
Mahmut Haji Ahmetoğlu, 559, 966. Mahmut Hasan Ahmetaki, 264.
Mahmut Ivr. Plajaki, 861. Mahmusyozaki (?) İsmail Halil, 308. Maistraki Abdullah, 577.
Malakaraki Ağa, 1078.
Malakaraki Hasan Ağa, 341, 555. Malakaraki Hüseyin Ağa, 883.
Malazaki İsmail Ağa, 17.
Malikonaki Mustafa, 20, 49, 692, 693,
696, 713, 719, 726.
Malikonopola Vasfiye, 702.
Manousou Bobolaki, 329. Marankakani Mustafa Ağa, 946. Marasukefaliyanaki Hasan Usta, 954. Maria Proimopula, 1104.
Marozopola Saadet Hanım, 486. Mathia (?) Moulouogianni, 526. Mavraitaki Ahmed Ağa, 553.
Mavralaki Hasan, 519. Mavrozopola Saadet Hanım, 367. Mebruke Şahin, 457.
Mecnun Selim Reisaki Hasan Reis, 672. Mehcure Ayşe Hatun, 865.
Mehmed Ağa Fafalaki, 143.
Mehmed Ağazade Ahmed Muhtar, 336, 574,578.
Mehmed Akif, 743.
Mehmed Alaki Mustafa Ağa, 766.

Mehmed Arifaki, 832.
Mehmed Bahaaddin Efendi, 1041. Mehmed Basakaki, 1054.
Mehmed Bin Hızır, 963. Mehmed Bin Hızır, 963.
Mehmed Bin Mustafa Bin Çoruzade, 251.
Mehmed Coronaki, 162.
Mehmed Çoronaki, 795.
Mehmed Efendaki Abdülhamid, 657, 682.
Mehmed Emin Çelpaki, 1079. Mehmed Emin Efendi, 469.
Mehmed Eminopola, 275.
Mehmed Fafalaki, 143. Mehmed Faful Ağazaki, 976. Mehmed Hikmeti, 737.
Mehmed Hulusi, 1012.
Mehmed İbn Ahmed Loraki, 1036. Mehmed ibn Mustafa Bey Çoronaki, 289.
Mehmed İbn Mustafa Bey Çoronzade, 407.
Mehmed Kakupraki, 828.
Mehmed Kasanaki, 744, 745. Mehmed Kasım Alakizade, 124. Mehmed Kasyunaki Yahud Serdaraki, 85.
Mehmed Latif, 219.
Mehmed Memekozaki, 154, 811. Mehmed Molla İbrahimaki, 239. Mehmed Ömer, 892.
Mehmed Papazalaki, 200.
Mehmed Paşakaki, 234.

Mehmed Patalaki, 862, 871.
Mehmed Rasim, 254.
Mehmed Sabalaki, 1037.
Mehmed Saka Bin Mehmed Abdullah, 98.
Mehmed Sümbül, 126. Mehmedalaki İbrahim Ağa, 345.
Mehmet Ağazade Ahmed Muhtar, 586. Mehmet Daoustakis, 1100.
Mehmet Efendi Kalionjaki, 776. Mehmet Efenti Alitsaousakis, 261. Mehmet Jelepi Baljaki, 966.
Mehmet Kasimalaki, 145.
Mehmet Loukaki, 592.
Mehmet Mpenti, 250.
Mehmet Moskanakis, 878.
Mehmet Nastraki, 1103.
Mehmet Nizamaki, 878. Mehmet Tselepi Valjaki, 861. Mehmet Vedouraki, 395.
Mehpare Binti Balçaki Hüseyin, 565. Mehpare Binti İbrahim Hacı Tosunaki, 346, 350.
Melek Tsourounopoulas, 1001. Melikonaki Hacı Hasan Ağa, 617. Melikonaki Mehmed Talat, 434, 435,
436, 437.
Melikonaki Mustafa, 151, 168, 216,
225, 241, 260, 291, 391, 434, 435, 436,
437, 438, 439, 495, 521, 575, 597, ,
679, 680, 751, 901, 929, 934, 944,
1040.
Melikoni Hacı Hasan, 309. Melikonzade Emin, 309.

Melikozade Mehmed Talat, 438. Melonaki Musa, 479.
Memegozaki Bilal, 1059. Memegozaki Mehmed Ağa, 868, 1059,1076.
Memenaki Ali, 483.
Memenaki Emin Ağa, 483, 922, 1029.
Memeşaki Cemali, 413.
Memeşaki Cemali, 530. Memeşaki Mustafa Bey, 885.
Memeşaki Mustafa Efendi, 443, 903. Memişozaki İsmail Ağa, 769.
Memşaki Mustafa Efendi, 392. Mercan Hacı Alaki, 537.
Mercan Hacıraki, 774.
Mercan Sokraki, 243.
Meryem Feride Kosiyoropola, 806. Mevhibe Muradodabaşaki Hatun, 1030. Mezarcaki Ali, 913.
Mihail Arhodakis, 879.
Mihail Saaki?, 80.
Milonaki İbrahim, 474.
Miralay Hüseyin, 581.
Misa Vukolis Kariyesi, 946. Molla Adem, 176.
Molla Ahmed Kazaki, 532. Molla Ahmed, 751.
Molla Bedri Bekraki, 951. Molla Bekir Boğçalaki, 810. Molla Hasan Mustafa, 79.
Molla Hasan, 386.
Molla Hasanaki Mustafa Efendi, 44, 73. Molla Hasan'ın oğlu Lütfü, 386.
Molla Mahmed Oğlu Salih Ağa, 743.
Molla Mehmed Bekraki, 515.
Molla Mehmed oğlu Salih Ağa, 305, 415, 528, 580.
Molla Mehmed, 167, 283.
Molla Mehmed, 371, 907. Molla Mehmedaki Ali, 786.
Molla Melikonaki Mustafa, 431. Molla Mustafa Arzahtaki, 1032. Molla Mustafa, 1035.
Molla Rıza, 488.
Mollazade Tayyib Ağa, 799. Moranitaki Ahmed Ağa, 1087. Moula Salih Stoulaki, 997.
Moustafa Ali Rehberaki, 1002. Moustafa Bastraki, 998.
Moustafa Hafiz Ef. Nakip Oul Efrem, 454.
Moustafa Magialaki, 278.
Moustafa Semerjaki, 145. Moustafa Veis Tsourounakis, 877, 1001.
Moustafa Vrodaki, 1073.
Moustafa Zounaki, 593. Moustafali Vei Vrodalaki, 860. Moustafas Borginakis, 589.
Muharriri Bıçakçaki Arif, 583. Muhtar Efendi, 905.
Muhtar İsmail Hakkı Efendi, 408. Murad Bin İbrahim, 210.
Muradaki Hacı Mahmud, 116. Musa Delaki, 171, 881.
Musa Dolaki, 68, 634.
Musa Odabaşaki, 845. Mustafa Ağa Seferaki, 496.

Mustafa Bin Abdullah, 618. Mustafa Bin Davistaki Kadri, 893. Mustafa Bin Hacı Ali, 216.
Mustafa Celaleddin, 595.
Mustafa Çavalaki, 534.
Mustafa Çavuş, 348.
Mustafa Çikonaki, 511. Mustafa Emin Sigurakis, 3. Mustafa Faful, 222, 624.
Mustafa Gulyarmaki, 970. Mustafa Hacı Ali, 693.
Mustafa Hacı İsmailaki, 569. Mustafa Halit, 117.
Mustafa Havalalaki, 45.
Mustafa İbn Ahmed Saraylaki, 852. Mustafa Kasamaki, 110.
Mustafa Lamii, 555.
Mustafa Leraki, 622.
Mustafa Leylekakiye, 108. Mustafa Mehmed Alaki, 18. Mustafa Momono Zarifaki, 1007. Mustafa Nesimi, 1101.
Mustafa Pasakaki, 198.
Mustafa Reis’in eşi Tayyibe Hanım, 43. Mustafa Sakonaki, 458.
Mustafa Senderaki, 846.
Mustafa Sırrı, 92.
Mustafa Sinpanaki, 51.
Mustafa Şemsidedezade, 41.
Mustafa Tevfik, 770.
Mustafa ve Kadriye Çiçekaki, 378. Mübaşir Milonaki, 576.
Mübaşiri Efendaki Mehmed, 696. Mücellid Mehmed Eşref, 308.
Müezzinbaşı Şakir Efendi, 1024. Müftü-i Esbak Seniye Hanım, 182. Müftüzade Ali Efendi, 116.
Mühürdarzade İsmail, 183, 804.
Mülevvenaki Musa, 625. Nadirzade Hüseyin Nadir, 288.
Naim Bekirzade Mehmed Bey, 270. Naim Bekirzade Mehmed, 270.
Nakibzade Akif Efendi, 701. Nalbanaki Hüseyin Ağa, 322, 323, 781,
1016.
Nalbant Cemali Onbaşı, 567. Nalbant Mustafa Kastelyanaki, 245.
Nasar Bin Ahmed annesi Rukiye Fatma, 654.
Nasıraki Hasan Zihni, 477. Nasli Sgourafopoulas, 15.
Nazırı Rüstemaki Hüseyin, 1050. Nazlı Pirinopola Hanım, 1007.
Necibe Binti Süleyman Tabakolo, 376. Nesibes Sefi Efedaki, 1000.
Nesip Sefıkefendızade, 1071.
Neskip Sefakaridakis, 533. Nevada Emetullah Binti Ahmed Seraçaki, 950.
Nikola Katalozaki, 761.
Nikolaos Foundoulakis, 879. Nikolaou M. Mpoulitsaki, 558. Niloufer Meliggopoulas, 776.
Nilüfer Nikonopola, 771.
Nimet Binti Mollazaki Tayyip Ağa, 799.
Nizamaki Mehmed Çavuş, 37, 412, 626,
638.
Nouri Hasanaki, 880. Nuri Agas Pasakakis, 160. Nuri Efendi Behraki, 207.
Odabaşaki El-Hac Mehmed Ağa Bin Abdullahın, 731.
Odabaşaki Hacı Hasan Efendi, 843. Odabaşaki Hacı Mehmed Ağa, 195, 905, 926.
Odabaşaki Said Efendi, 240. Odabaşızade Hacı Hasan Efendi, 816. Odabaşızade Haydar Efendi, 373.
Odabaşupola Atiye, 479. Odapaşaki Hacı Mehmed Ağa, 21. Oğlaki Mustafa, 501.
Onbaşaki Süleyman Hakkı Efendi, 549. Osmadime Hacı Mustafa, 97.
Osman Abibaki, 114. Osman Aga Omeraki, 266. Osman Asım, 524.
Osman Bedaki, 653.
Osman Bekrakin, 1001.
Osman Beloumbasaki, 854. Osman Çavuş Ömeralaki, 807.
Osman Efendizade Şefik Bey, 07,657, 682, 711, 715, 907, 1025, 1044.
Osman Efendizade Şefik Bey'in kızı
Şakire Hanım, 371, 468.
Osman Hasanaki, 986.
Osman Latifaki, 432.
Osman Petalaki or Petalarifakis, 589. Osman Potalarifaki, 968.
Osman Reisaki Molla Bekir, 1022. Osman Yakaraki, 344.
Otuzbiraki Hasan, 292.

Otuzbiraki Hüseyin, 34, 983.
Ömer Diyenaki, 1073. Ömer Necip Efendi, 531.
Paçopola Nazlı Mebruke, 420. Paçopola Nezile Mebruke, 707. Pahaki Mehmed Ağa’nın kızı Pahaki Saide, 48.
Pasakaki Hacı Bilal Lütfi Efendi, 1009. Pasakaki Nuri Ağa, 979.
Pasyazaki Nikoli, 547.
Paşakaki Hacı Hasan Efendi, 873. Paşakaki Hacı Hasan, 272.
Paşakaki Nuri Ağa, 893.
Patayoli Tosun Ağa Bin Ahmed, 874, 875.
Patayolu Tosun Ağa, 285, 705, 745 Penbe Binti Hüseyin Sarzalaki, 773. Penbe Binti Kefalyanaki Hüseyin, 793. Penbe Binti Kefalyanaki Mehmed Emin Efendi, 1096.
Penbe Kerkoropola, 1038.
Polaki İbrahim, 125.
Ponsaki Ali Ağa, 912, 925. Prevo Mehmedaki Ali Ağa, 45. Radiye Maralopula, 1104.
Rağbaki Hasan, 426.
Raifaki İbrahim, 63.
Ratıb Çiçekaki, 849.
Ravza Binti Tokonaki İbrahim, 258. Recebaki İbrahim, 132.
Recebaki Mehmed, 486. Recebaki Receb Ağa, 628. Recebaki Receb, 132.
Refat Vein Avdiagadakin, 351.

Refikaki Veli Efendi, 90. Refikaki Veli, 588.
Reisoğlu Bilal Ağa, 466.
Reisoğluzaki Hasan Timur Efendi, 829. Reisoğluzaki Mehmed Hulusi Efendi, 829.
Rençperzati Maruf Hasan Ağa Aragaki
İbn Mustafa, 540.
Reouf Tsourounaki, 1004.
Resmolu Süleyman, 94.
Rıfat Abegadakis, 441. Rızaki Mustafa Ağa, 66.
Rozolaki Hacı İbrahim Ağa, 383, 482.
Rozolaki Hacı İbrahim, 429, 430, 484. Rozolaki Molla Hasan, 537.
Rozolaki Said, 429, 430, 482.
Ruşenzade Ali, 570.
Ruzaolaki Hacı İbrahim Ağa, 677. Ruzolaki Hacı İbrahim, 687.
Ruzolaki Rodolaki Said, 687. Ruzolaki Said, 677.
Rüstem Asım Efendi, 1048. Rüstemaki Hüseyin Efendi, 837, 1088. Saatçaki Hüseyin Efendi İbn Halim Efendi, 1085.
Saatçaki Selim Efendi, 99. Saatçaki Şemsi Efendi, 1085.
Saatçizade İbrahim Fehim Efendi İbn Halil Efendi, 802, 1091.
Saatsizade Ivraim Fehim, 991. Sabık Müftü Reçelzade, 554. Sagir oğlu İbrahim, 911.
Sagire kızı Mevlide, 718. Said İbn Ali Bestolaki, 156.

Said Verkeraki, 834.
Saide Binti Cemali Efendi, 851. Saka Mehmed Ağa, 546.
Sakabaşı Ali Ağa, 236. Sakaçaki Ali Ağa, 446.
Sakine Şerife Binti Amariye Ağasaki Edhem, 867.
Sakonaki Receb Ağa, 458. Salih Ağazade Akif, 528. Salih Ağazade Beliğ, 169. Salih Ağazade Bilal, 136.
Salih Ağazade Kasım, 169, 415.
Salih Kasteryanaki, 115.
Saliha Binti Serdaraki Selim, 85. Saliha Makdazopola, 763.
Salihas Baoutaki, 352.
Salihas Passakopoulas, 966.
Samouil Minioni, 989.
Sandalcı Varlıçaki Hacı Receb, 890. Sandık Emini İbrahim Edhem, 306. Sandıkçı Karamanlıoğlu Ahmed, 897. Sankuraki Mustafa Ağa, 202.
Saraçoğlu Hasab Hacı Ahmed Ağa İbn El-Hacc Mustafa, 384.
Saraylaki Ahmed Ağa, 1065. Saraylızade Selim, 815.
Sarızaki Mehmed Efendi, 300. Sarraçzade Ahmed Muhtar Efendi İbn Mehmed, 635.
Sebzeraki Mustafa İbn Halil, 594. Seferopola Halime Binti Hacı Mustafa, 376.
Seferopola Halime, 358.
Seide Moustafa Psarasmailakis, 557.

Seifoulah Hourhoudaki, 352. Seifoulah Serdarakis or Hourhoudakis, 351.
Selanikkalaki Nusret Ağa, 313. Selefi Ahmed, 785.
Selene Mukavalet Muharriri Bıçakçaki Arif Efendi, 668.
Selim Camadoraki, 803.
Selim Reisaki Hasan Reis, 655, 683.
Selim Süleymanaki, 579.
Selime Binti Selim Serdaraki'nin oğlu Mustafa Şeyh Beled, 964.
Semerci İdrisaki Ahmed Ağa, 424. Ser Katib Refik Osman ? 584.
Seraçaki Molla Osman'ın oğlu Hüseyin, 609.
Serbıçaki Emin Efendi, 476. Serdaraki Ahmed, 674.
Serdaraki Hüsnü, 490, 674.
Serdaraki Seyfullah Ağa, 47, 493, 665. Ser-Tabib Doktor Binbaşı Mehmed Ali Efendi, 720.
Servaki Mustafa, 93.
Seyide Soltopola, 414. Sıdıka Hacı Seropola, 31. Simitçi Hüseyin Ağa, 58.
Sinanaki Bilal Efendi, 303,366, 374,
1065.
Sinanaki Molla Mustafa, 932. Sinanaki Mustafa, 573.
Sinekçaki Hacı Hüseyin, 663. Sinekçaki Hüseyin Ağa, 301, 319, 608. Sinekçaki Hüseyin Rüstem Efendi, 761.
Sinekçaki Hüseyin, 64, 190, 204, 525,
543, 598, 656, 697, 753, 941, 974,
1028, 1052.
Sinekçaki Nusret, 478. Sinekçi Hasan Ağa, 61.
Sinekçi Hüseyin Ağa, 26, 59, 212, 237,
259, 296, 372, 418, 478, 596, 1017.
Sipilopotopola Zehra Hanım, 324. Sirona Kariyeli Alayaki Mihan Ağa, 973.
Simeveis Softazades, 877. Sofaki Hacı Ali Efendi, 801. Soferopola Halime Hanım, 284.
Sohtezade Ekmel Bin İbrahim, 848. Sokaki Ahmed, 157, 362, 364 889,
1058, 1061.
Sokaki Hamid, 157.
Souleiman Veis Mpitolakis, 266. Soyozaki Besim Ağa, 83.
Stelyano Pataraki, 153.
Stilianou Kolokithaki, 395. Sude Beyzade Hüseyin Bey, 959. Suhtezade Kazım, 93.
Sukaki Ahmed, 274, 750. Suzenaki El-Hac İbrahim, 652. Süleyman Çalapaki, 834.
Süleyman Dorodaki, 302. Süvari Arnabutaki Onbaşı, 756. Süvari Cemali Çavuş, 779.
Süvari Çirimaki Hüseyin, 84.
Şaban Trablus, 474.
Şabanaki Naim Ağa, 450, 451, 462. Şahine Hanım Binti Mustafa, 825. Şahine Hatice Binti Hüseyin, 788, 982.

Şakir Çikaki, 74.
Şakiraki Hasan Efendi İbn Şakir Ağa, 619.
Şakire Binti Osman Efendizade Şefik Bey, 289.
Şakire Hanım Binti Osman Efendaki
Şefik, 447.
Şakire Hanım Binti Osman Efendizade
Şefik, 452.
Şakire Hanım Binti Şefik, 795. Şakire Hanım Binti Şefik Bin Osman Efendizade, 251.407.
Şefik Efendopola, 848.
Şefike Binti Aksuruçlu Hacı Mustafa, 387.
Şefkiye Binti Arnavud, 1051. Şekercaki Halim Efendi, 1050. Şerbetçaki Ali Ağa, 876, 1060. Şerbetçaki Mehmed Ağa, 819. Şerbetçaki Osmanı Bingazi, 67. Şerbetçi Ali Ağa, 137.
Şerbetçi Mustafa Ağa, 53, 91. Şerbetçopola Zehra Hanım, 1060. Şerif Cezairlaki İbn Receb, 949. Şerif Masmaki, 278.
Şerif Osmanzade Hüseyin Efendi, 763.
Şerife Cemalopola, 830. Şevkiye Binti Abdülfettah, 453. Şevkiye Kerime Hanım Binti Gavurzade Abdülaziz , 33.
Şilazaki Mustafa Ağa, 909. Tabib Yuanni, 960.
Tabip İspiryezaki, 655.

Tacirzade Mehmed Tevfik, 357, 365,
658
Tacirzade Mehmed, 355.
Tahir Efendi, 778.
Tahsin Kıbriyazak, 813.
Tahsin Sakadakis, 41.
Tahsit Veis Saratsakis, 1005. Talaat Meligounakin, 591.
Taripaki Hasan Ağa, 114. Tehavizade Aziz, 36.
Terhinat Memuru Ali Rıza, 889. Terzi Ahmedaki Hacı Ali Ağa, 317, 717, 957, 1056.
Teyzezadesi Hasan Ağa, 467. Themistoklis Papadakis, 736.
Tirpaki Ahmed, 708. Tokatlı Pola Yıldıze, 51.
Topcubaşaki Molla İbrahim, 1047. Topçu Başaki Molla İbrahim, 703, 709,
714.
Topçu Paşaki Molla İbrahim, 666. Toskalı Ahmed Efendi, 507.
Tosun Efendaki Ali Bin İbn Tosun Efendi, 952.
Tosun Kaliçonaki, 820.
Tosun Patapolaki, 806.
Tosun Verkiraki, 902.
Tosunaki İsmail, 789. Tosunaki Molla İsmail, 428. Trikonaki Ali Ağa, 773.
Tselepi Otousmaraki, 533.
Tuanazade Ahmed, 19.
Turnazaki Sabri, 630.

Turşucaki Salih Ağa, 294, 759, 936,
939.
Tüccar Kefalyanaki Hüseyin, 895. Tütüncü Nizamaki Mehmed Çavuş, 318, 1075.
Usta Ömerovalaki, 850.
Usta Reşid, 356.
Ümmü Fatma, 189. Üskübizade Ali Avni, 582. Vafaki Hasan, 248.
Valaki Usta Ömer, 823. Valtoraki Kanber Ağa, 488. Vanturzade Mehmed, 775.
Vasfiye Binti Hüseyin Garofalaki, 827. Vasilikis Vogiajaki, 860.
Vasilios Anitsakis, 1104.
Yaçopola Nazlı Mebruke Hanım, 744. Yahudi Angelos, 678.
Yakubzaki Musa Kazım, 520. Yanni Kokaki, 130.
Yazalaki Hasan, 12, 1094. Yazıcaki Hasan Efendi, 915. Yazıcı Hasan Efendi, 449.
Yeniçaki Hüseyin, 82.
Yeniçeraki Molla Mehmed, 109, 258,
582.
Yeniçerizade Hüseyin, 152.
Yıdıze Arnavutopola, 813.
Yıldıze Binti Ahmed Efendi Lostranaki, 760.
Yorgi veledi Yuanni Papadomanolakı, 146.
Yuanni Kondoliyon, 34. Yuanni Papazu Manolaki, 101.

Yusuf Şalvaraki, 804.
Yusufaki Hüseyin Efendi, 616. Yusufaki Mercan İbn Sermet, 1026. Yüzbaşı Hüseyin Ağa, 165, 206, 218,
433, 464, 523, 662, 704, 935.
Yüzbaşı Mustafa Lütfü, 923. Yüzbaşılarından Beratlı İsmail Ağa Bin Mercan, 1039.
Zabtiye Yüzbaşı Hüseyin Ağa, 473. Zahide Binti Ahmed Çalapaki, 403. Zahir Efendis Demirjakis, 878.
Zahire Ahmed Dzezeirzaki, 409. Zalihes Ali Arkafalaki, 990.
Zehra Binti Ali Şerbetçaki, 840. Zehra Binti Hoca Alaki, 290.
Zehra Binti Mustafa Bardoko Hanım, 408.
Zeinep Daryaropoulas, 853.
Zekiye Binti Fesci Mustafa Ağa, 442. Zeliha Binti İmam Mehmed Efendi, 232, 472, 618, 747, 754.
Zemile Avdedaki, 995.
Zenci Bekir, 165.
Zerapanya Kariyeli Yorgi Çamanaki, 389.
Zigarzolaki Ali Çavuş, 612. Zihni Haji Agadaki, 592.
Zihni Serif Jemaliefedaki, 992. Zonaki Mehmed Ağa, 235.
Zorosa Rompola, 571.
Züleyha Binti İmam Mehmed Efendi, 315.

Mesaj gönderen **eyuphuseyin** » 09 Haz 2019, 16:34

EK 3: YER VE MEKAN İSİMLERİ LİSTESİ

YER VE MEKAN İSİMLERİ LİSTESİ

Ek I’de bulunan katalogda yer alan kaza, kariye, mahalla gibi yer isimlerinden ve camii, şadırvan, çiftlik gibi mekan isimlerinden oluşturulmuş indekstir.

Aga Jamı Quarter, 735. Aga Tzamisi, 188.
Ağa Camii, 473.
Ağa Camii Mahallesi, 7, 90, 112, 122,
138, 236, 328, 359, 965.
Ahlaziyaki Kariyesi, 239.
Akrotiriou, 1089.
Almanya, 869.
Amerikis (Amerika), 526.
Apanomusiya Kariyesi, 772.
Apokorinou Village, 994.
Apokoron Kazası, 101.
Arab Camii Mahallesi, 1082. Armenon, 526.
Asakir-i Şahane Kışlası, 1086. Ban Pazarı, 83.
Bilad Mahallesi, 885.
Cezayir Kulu Mahallesi, 63, 98, 970.
Çalıkzadegan Çiftliği, 467.
Çeşme Köyü, 128.
Çömlekçi Kariyesi, 428, 915.
Daraço Kariyesi, 198.
Derne Kasabası, 885.
Dersaadet, 393, 400.
Eskine Çiftliği, 89.
Ezrapanya Kariyesi, 405.
Frenk Kilisesi, 614.
Halepa Caddesi, 789.

Halepa Kasabası, 367, 381, 771, 840,
919, 923, 1089, 1094, 1096.
Hasan Paşa Mahallesi, 923. Hıristiyan Mahallesi, 1064.
Hicaz, 673.
Hünkar Cami-i Şerif Mahallesi, 106, 125, 874, 875.
Hünkar Mahallesi, 79, 116, 144, 349,
374, 408, 414, 442, 755, 765, 913, 918,
1037, 1049, 1069.
İçkale Mahallesi, 137, 151. İrsen Ağa Camii Mahallesi, 226. İstanbul, 869.
Kalivon, 121.
Kalvirya Kariyesi, 808.
Kandiye, 772.
Kastel Caddesi, 165.
Kefala, 381.
Kidano Kariyesi, 968, 1009.
Kidonya, 33, 45, 157, 210, 329, 439,
669, 772, 790, 850, 889, 915, 919, 923,
1099, 1102, 1034.
Kisamo, 62, 81, 115, 147, 153, 332,
345, 389, 535, 729, 756, 792, 1008.
Kokos Kariyesi, 157.
Kostadinoupoleos, 776.
Kotakazo, 354.
Köhorya Köyü, 45.

Kumkapı Mahallesi, 126, 148, 469, 789,
867, 951, 956, 1079.
Lagota Kariyesi, 532.
Losaki Karyesi, 792.
Menufaç Kazası, 532.
Mornis Kariyesi, 554, 910.
Musa Mahallesi, 77.
Musa Paşa Mahallesi, 8, 312, 371, 376,
464, 682, 876, 908, 922, 925, 932,
1060.
Neas Horas, 15.
Nerokor Kariyesi, 1034.
Nevrekor Kariyesi, 773.
Orlis Kariyesi, 553.
Perolya Kariyesi, 781.
Plameniyana Köyü, 124.
Pravilya Çiftliği, 554.
Prevolya Kariyesi, 1016.
Roka Village, 729.
Romta Kariyesi, 296.
Sabunhane Sokak, 755.
Sarakina Kariyesi, 769, 801. Sarakina Karpaçolyana kariyesi, 887. Sarambozi, 21.
Selanik, 348.

Selene Kazası, 68, 74, 124, 239, 345,
547, 769, 808, 844, 887, 968, 1009,
1019, 1027.
Selinou, 160, 966.
Smirnis, 1072.
Soğuk Çeşme Caddesi, 120, 360, 914.
Şadırvan Meydanı, 676.
Tophane Mahallesi, 921.
Trablusgarb, 53, 54.
Traponya Köyü, 81.
Uzun Çarşı, 752, 1015.
Verano Çiftliği, 157.
Varapetro Kariyesi, 33.
Vasarmaka, 850.
Vukolis Kariyesi ,115, 768, 837.
Vukolis Köyü, 62.
Voukoulion, 869.
Yeni Mahalle, 6, 262, 892. Yousouf Pasa Mosque, 454. Yorgancılar Caddesi, 155, 764.
Yunanistan, 365.
Yusuf Paşa Mahallesi, 450, 549, 676,
985, 1064.
Zeraponya, 368.

EK 4 : KURUM ADLARI LİSTESİ

Atina Bankası, 31, 276, 344, 774, 949. Council of The Muslim Elders, 989, 991.
Council of The Ottoman Elders, 1006. Court of Appeal, 994.
Court of Hanion Magistrate, 853, 856,
857.
Court of First Instance, 3, 395, 591,
1000, 1070, 1102.
Emval-i Eytam Müdürüyeti, 561, 562,
563, 564.
Emval-i Eytam Nezareti, 12, 162, 273,
463, 800, 893.
Emval-i Eytam-ı Müslimin Müdiriyeti, 24.
Evkaf Dairesi, 1084.
Evkaf İdaresi, 584, 925.
Evkaf Sandığı, 55, 219, 600. Evkaf ve Eytam Meclisi Heyet-i Aliyesi, 28, 29, 51, 64, 65.
Evkaf ve Eytam Sandığı, 400. Eytam Dairesi, 43, 48, 92, 116, 156,
310, 336, 363, 629, 631, 770, 787, 900,
950, 952, 1050.
Eytam İdaresi, 52, 163, 203, 388, 545,
654, 671, 754, 762, 799, 876, 1051,
1054, 1055, 1060.
Eytam Kalemi, 510, 514.
Eytam Komisyonu, 97.
Eytam Meclisi, 7-10, 25, 26, 293, 341,
383, 426, 515, 555, 881, 1020.
Eytam Müdüriyeti, 896, 980.
Eytam Nezareti, 635, 636, 791, 816.

Eytam Sandığı, 17, 18 20, 21, 22, 27,
37, 45, 49,56, 70, 80, 85, 88,96, 99,
103, 104, 105, 112, 117, 119, 120, 122,
129, 130, 132, 134, 136, 139, 140, 141,
149, 165, 168, 169, 172, 175, 176, 177,
178, 179, 180, 181, 183, 184, 185, 187,
188, 190, 191, 202, 211, 212, 213, 214,
215, 216, 217, 218, 220, 221, 222, 223,
229, 244, 249, 252-255, 257, 263, 269,
271, 281, 283, 284, 288, 294, 299, 306,
307, 308, 309, 312, 315, 316, 317, 318,
319, 320, 321, 322, 323, 335, 338, 339,
340, 342, 343, 349, 357, 382, 384, 385,
386, 387, 390, 391, 392, 393, 404, 413,
415, 416, 417, 418, 419, 420, 422, 423,
424, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435,
440, 443, 444, 453, 456, 459, 460, 461,
462, 464, 469, 471, 472, 474, 476, 477,
478, 479, 481, 482, 483, 484, 485, 486,
486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493,
494, 495, 497, 499, 500, 501, 502, 503,
504, 505, 506, 507, 508, 509, 511, 512,
513, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522,
524, 525, 528, 534, 535, 538, 543, 550,
560, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 580,
581, 582, 583, 585, 586, 587, 588, 596,
597, 601, 607, 609, 610, 611, 617, 618,
624, 625, 626, 630, 641, 642, 643, 644,
645, 646,648, 649, 652, 653, 655, 656,
657, 658, 660, 662, 663, 664, 665, 666,
667, 668, 669, 670, 672, 673, 674, 675,
676, 677, 678, 679, 680, 682, 683, 684,
685, 686, 687, 688, 689, 690, 691, 692,

693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 703, Maarif Sandığı, 425.
704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711, Maarif-i İslamiye Sandığı, 378.
712, 713, 714, 716, 717, 718, 719, 721, Magistrate's Court, 966, 992.
722, 724, 725, 726, 727, 728, 742, 743, Mahkeme-i Şeriyesi, 365, 529, 599,
744, 745, 747, 748, 758, 759, 765, 767, 720.
780, 783, 789, 803, 868, 894, 897, 914, Mal Sandığı, 192, 436, 437, 465, 473.
918, 919, 920, 921, 929, 939, 945, 956, Menafi Sandığı, 808.
963, 964, 1008, 1014, 1015, 1016, Menfai Sandığı, 402.
1017, 1019, 1021, 1022, 1024, 1025, Muslim Bank For Hanion orphans, 878.
1027, 1040, 1043, 1049, 1075, 1076, Muslim Elders, 1100.
1081, 1083, 1086, 1105, 1106. Muslim Religious Foundations of
Eytam ve Evkaf Meclisi, 50, 57, 107, Hanion, 41.
874. Müessesat-ı Diniye ve Eytam
Eytam ve Evkaf Meclisi Heyet-i Müdüriyeti, 380.
Aliyesi, 11, 14, 46. Nezaret-i Emval-i Eytam, 36.
Girid Müessesat-ı Diniye-i İslamiye Niyabet-i Şeriyyesi Canib-i Alisi, 30.
Sandığı, 605, 606. Nukud ve Emlaki Eytam İdaresi, 798.
Girit Bankası, 411. Odabaşı Vakfı, 90.
Hitan Cemiyeti, 75, 78. Orphans Properties of Hanion, 42.
Holy Judge (Ierodiki) Of Hanion, 121. Orphans Properties of The Ottoman
Ierodikion, 559. Council of Elders., 16.
İhtiyar Meclisi, 946, 951, 1088. Orphan's Treasury The Vakif –
İslam Emval-i Eytam Müdüriyeti, 1063. Orphans, 159.
İslam Eytam Dairesi, 227, 1013. Osmanlı Eytam İdaresi, 91.
İslam Eytam İdaresi, 258, 480. Ottoman Bank, 1089.
İslam Eytam Meclisi, 334. Ottoman Bank For The Hanion
İslam Eytam Müdüriyeti, 76,331, 777. Orphans, 193, 278, 441, 526, 527, 533,
İslam Eytam Sandığı, 164, 389, 539, 1072, 1103.
540, 785, 797, 889, 965, 1053. Peace Tribunal, 15.
İslam Eytam ve Emval Müdüriyeti, 627. Peace Tribunal of Hania, 1.
İslam İhtiyar Meclisi, 13, 536. Sandık Eminliği, 475, 496..
İslam Sandığı, 291 İslam ve Eytam Vakıf Eytam Sandığı, 111.
Sandığı, 647. Vakıf İdaresi, 1093.
Kadis Court, 2. Yunan Milli Bankası, 788.

*Girit Türk

MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Re: MERKEZİNDE BULUNAN GİRİT BELGELERİNİN ULUSLARARASI ARŞİV STANDARTLARINA GÖRE TANIMLANMASI

Kimler çevrimiçi