OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Girit İle ilgili Akademik Yayınlar
Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 22 Ara 2019, 23:58

Girit seferi sırasında adada bulunan askerlerin sosyal hayattaki sorunlarını çözmek için verdikleri yazılar, bunlarla ilgili verilen kararlar ile kişinin şikâyetleri arşiv kaynaklarında yer almaktadır.Bunlar genellikle
adada görevli askerlerin kendilerine bırakılan gelir kaynaklarının işletilmesi ile ilgili yaşanan sorunlar, şehit olan askerlerin çocukları, babalarına ait mallarla ilgili verdikleri talep yazıları ile bazı konularda verilen şikâyet yazılarıdır.

Arşiv belgelerinde yer alan konulardan biri şikâyetler ve bunlarla alakalı hükümlerdir.Bunlardan biri,Girit seferine giderken Marmara Adası yakınlarında gemisi batan kaptanın gemisinde bulunan eşyalarının
yağmalandığıyla ilgili verdiği şikâyet yazısıdır.Bununla ilgili, batık geminin çıkarılıp bütün alet ve eşyaların kaptana teslim edilmesi hükmü verilmiştir96.

Bir diğer şikâyet,Girit muhafızı Hüseyin Paşa adına bazı kimselerin, Gördös Kalesi ve çevresindeki köylerde ellerinde emir yok iken yiyecek, menzil atı ve kılavuz talebinde bulunulduğu iddiasıdır97.

Bir diğer şikâyet belgesi ise Anabolu’daki gemicilerin şikâyetidir.Bu kişiler kanun gereği beş kürekli bir kayık ile Girit’e ulak götürmektedirler.Ulaklar bu kişileri çektiri veya fırkate istiyoruz diye taciz etmişlerdir.Gemicilerde bu durumla ilgili şikâyette bulunmuşlardır98.

Son şikâyet belgesi de eskiden Beyrut zabiti olarak görev yapmış ve Girit seferinde bulunan Sipahi
Mehmed’le ilgilidir.Beyrut halkının şikâyeti üzerine Sipahi Mehmed’in Beyrut halkıyla Divân-ı Hümâyunda yüzleştirilmek için İstanbul’a gönderilmesi istenmiştir99.

Girit ile ilgili arşiv belgelerinde yer alan bir diğer şikâyet konu ise adada görevli kişilerin kendilerine gelir olarak tahsis edilen vergilerin usulüne uygun toplanmadığıyla ilgilidir. Girit seferinde memur olan
Siyavuş Paşa’nın bu konuyla ilgili İstanbul’a gönderdiği iki yazı bulunmaktadır.
Bunların birinde Siyavuş Paşa’nın gelirlerinin eskiden olduğu gibi toplanmadığı iddiası yer almaktadır. Diğerinde ise Siyavuş Paşa’nın görevlendirdiği Mütesellimlere Kastamonu sancağı kadısı tarafından güçlük
çıkarıldığı iddiasıdır100.

Buna benzer bir diğer arşiv belgesi de Girit muhafızı olan Hüseyin Paşa’ya aittir.Bu belgede Hüseyin Paşa’nın sefere gider iken kendi adına


96 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/183, 11 Rebiʻü’l-ahir 1056 (27 Mayıs 1646); BOA, A. DVNSMHM.d., 90/202, 27 Rebiʻü’l-ahir 1056 (12 Haziran 1646).
97 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/285, 15 Cemâziye’l-âhir 1056 (29 Temmuz 1646).
98 BOA, A. DVNSMHM.d., 93/43, 27 Şevval 1069 (24 Temmuz 1659); BOA, A.
DVNSMHM.d., 93/44, 29 Şevval 1069 (26 Temmuz 1659).
99 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/205, 27 Ramazan 1056 (6 Kasım 1646).
100 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/133, 15 Rebiʻü’l-evvel 1056 (1 Mayıs 1646); BOA, A. DVNSMHM.d., 90/134, 15 Rebiʻü’l-evvel 1056 (1 Mayıs 1646).


Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
125
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:06

görevlendirdiği Mütesellimin görevini yapmadığı ve bunun yerine yeni birinin görevlendirildiği bilgisi yeralmaktadır101.

Arşiv belgelerindeki yer alan konulardan biri de seferde bulunan askerler ve yakınların talepleriyle ilgilidir. Bunlardan biri,Beyşehri sancağında yaşayan iki kardeşin Girit seferinde şehit olan babalarının mallarının kullanımı ile ilgili taleplerini içermektedir102.

Buna benzer bir başka belge de Girit seferinde oğlu şehit olan bir babanın,oğlundan kalan malların kullanımıyla ilgili talep yazısıdır103.

Venedik’in Girit seferi sırasında gerek muhasarayı durdurmak,gerekse Osmanlı Devleti ile barış yapabilmek maksadıyla bazı girişimleri olmuştur.Bu girişimler elçiler veya gönderilen name ve mektuplar vasıtasıyla
yapılmaya çalışılmıştır.Fazıl Ahmed Paşa’nın serdar-ı ekrem olarak Girit seferinde görevlendirilmesi üzerine Venedik Cumhuru Osmanlı Devleti’ne name göndererek barış yapma girişiminde bulunmuştur.Bu nâme sûreti Tevârîh-i Cezîre-i Girid ve Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye’de “Venedik Cumhûrundan Gelen Nâme Sûretidir” başlığı ile yer almaktadır104.

Yine sulhu sağlamak maksadıyla Venedik tarafından Sadrazam Ahmed Paşa’ya bir mektup gönderilmiştir. Gönderilen bu mektup, Cevâhirü’t-Tevârîh’te “Venedik Cumhurunun Sadrazam Ahmed Paşa’ya Gönderilen Mektup Sûretidir” başlığı ile yer almaktadır105.

Bunun yanında Cevâhirü’t-Tevârîh’te “Suret-i Mektûb-ı Sadr-ı Azam be-Doju Venedik” başlığı ile Sadrazam Ahmed Paşa’nın Venedik Dojuna yazdığı mektup, “Mektûb-ı General be-Doja-i Venedik” başlığı ile de Kandiye generalinin kaledeki sıkıntıları Venedik’e anlattığı bir mektup daha yer almaktadır.Aynı eserde,
“Mektûb-ı Elçi-i Venedik” başlığı ile tutsak olan Venedik elçisinin Sadrazam Ahmed Paşa’ya gönderdiği mektup ve “Sadr-ı azam Hazretleri dahî Elçi-i Mezbûra Yazdığı Mektûbıdır” başlığı ile sadrazamın elçiye
verdiği cevap gibi birçok mektup daha yer almaktadır106.

Kahramanlıklar
Girit Seferi sırasında gösterilen kahramanlıklar eserlerde yer alan bir
başka konudur. Bolpaça ve Kanca isimli kahramanların hikâyeleri Tevârîh-i



101 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/260, 25 Cemâziye’l-evvel 1056 (9 Temmuz 1646).
102 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/466, 9 Zilkaʻde 1056 (17 Aralık 1646); BOA, A.
DVNSMHM.d., 90/467, 9 Zilkaʻde 1056 (17 Aralık 1646).
103 BOA, A. DVNSMHM.d., 90/423, 12 Şevval 1056 (21 Kasım 1646).

104 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. Kandiye, vr. 3b-4a.
105 Cevâhirü’t-Tevârih, s. 291-292.
106 Cevâhirü’t-Tevârih, s. 368, 374, 426.


126

90b-91a; Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i






Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:15

Cezîre-i Girid, Girid Fethi Tarihi, Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye ve Cevâhirü’t-Tevârîh’te ye almaktadır.Hanya Kalesi’nde fırkate kaptanı olan Bolpaça’nın Kandiye çevresinde iki düşman fırkatesine karşı verdiği mücadele, bu mücadele esnasında pek çok adamının şehit oluşu,fırkatesinin zarar görmesi ve gördüğü zararların devlet tarafından ihsanlarda bulunularak karşılanması anlatılmaktadır107.

Bolpaça ile ilgili kaynaklarda yer alan bir diğer kahramanlık olayı,Girit’e yardım getiren gemilere Venediklilerin saldırılması üzerine Bolpaça’nın yardıma gitmesi,bu esnada verilen kahramanca mücâdeledir.Bolpaça’nın bu mücadelesine bizzat Fazıl Ahmed Paşa da şahitlik etmiştir108.

Girit seferi sırasında kahramanlıklarından bahsedilen bir diğer kişi Kanca isimli gazidir.Tevârîh-i Cezîre-i Girid,Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye’de Kanca’nın Aydınlı olduğu ve 20 seneden beri Girit seferinde
olduğu bilgisi yer alırken Girid Fethi Tarihi’nde ise Edirneli olan Kanca’nın 24 yıl boyunca seferde yer aldığı ayrıca 24 yıldır görmediği oğlu Mehmet ile gerçekleşen buluşma hikâyesi anlatılmıştır109.

Şehir ve Kaleler
Girit’in Osmanlı Devleti tarafından fethini anlatan eserlerin büyük kısmında adanın şehirleri ve kaleleri hakkında bilgiler de yer almaktadır.Tevârîh-i Ikritiş ve Tevârîh-i Cezîre-i Girid’de adanın Ikritiş olan isminin
Girit şekline nasıl geldiği ile ilgili bilgiler yer almıştır110.

Ravzatü’l-Ebrâr’da adanın coğrafi konumu ve adanın özellikleri ile ilgili tanıtıcı bilgilere yer verilmiştir111.

Adanın Osmanlı Devleti tarafından ilk fethedilen yeri olan Hanya, eserlerde geniş bir şekilde yer almıştır. Fezleke, Târih-i Naʻîmâ ve Tevârîh-i Cezire-i Girid’de Hanya’nın tarihi ve coğrafi özelllikleri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Burada havası, yaylakları, verimli bağ ve bahçeleri ile yetişen ürünlerinden bahsedilmektedir112.

Hanya Kalesi ile ilgili bilgiler, Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Târih-i Naʻîmâ ve Fezleke’de “Vasf-ı Kalʻa-i Hanya” başlığı ile yer almaktadır.Burada şu


107 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 93b-94a; Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye, vr. 12a-12b; Cevâhirü’t-Tevârih, s. 312-313.
108 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 105a-106a, Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye, vr. 34b-35a.
109 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 97b-98a; Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye, vr. 21a-21b; Girit Fethi Tarihi, s. 356-360.
110 Tevârîh-i Ikrıtiş (Girid), İ. h. Nadir Eserler Kütüphanesi, Ty., No: 2536, vr. 2a; Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 135b.
111 Ravzatü’l-Ebrâr, s. 373.
112 Fezleke, II, s. 863; Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 8a-8b.


Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
127
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:22

bilgilere yervermiştir: Kalenin her birine 25 balyemez top konulan 7 burcu vardır. Duvarlarının üzerinde 20 atlı yürüyecek kadar geniş olan Kalede 23 tane tersanesi vardır. Kalenin dünyada bir eşi ve benzeri yoktur113.

Kandiye’nin fethedilmesinden sonra şehirdeki kiliselerin camiye çevrilmesi Silahdâr Tarihi’nde “Binâ-yı cevâmi‘ ü mesâcîd der-i dâhil-i Kandiye” başlığı ile yer almaktadır114.

Burada,en büyük kilisenin IV.Mehmed,diğerlerinin ise Sultan İbrahim,Valide Turhan Sultan,Sadrazam
Fazıl Ahmed Paşa ve diğer komutanlar adına camiye çevrildiği bilgisine yer verilmiştir115.

Bu camilerin özellikleri ile ilgili en geniş bilgi Seyahatnâme’dedir116.

Aynı zamanda arşiv belgelerinde de Fazıl Ahmed Paşa’nın, fetih dolayısıyla Kandiye Kalesi’ne de bir cami yaptırdığı ve bu cami için bazı yerleri vakfettiği bilgisine ulaşılmaktadır117.

Kandiye Kalesi’nin tasviri Târîh-i Sefer ve Feth-i Kandiye’de şu ilgilere yer verilmiştir.Burada,kalenin uzunluğunun sekiz bin arşın, genişliğinin de dört bin arşın olduğu, kale duvarları ve tabyalar üzerinde iki yüz atlının cirit oynayabileceği söylenmektedir.Hatta kalenin fethinden sonra Fazıl Ahmed Paşa’nın yanındaki iki yüz atlı ile kale duvarlarına çıkıp gezdiği bilgisi de yer almaktadır118.

Hanya’nın muhasarasından önce fethedilen ve Hanya için stratejik bir noktada olan Aya Todori kalelerinin özellikleri “Tevârîh-i Cezîre-i Girid ve Fezleke” şu şekilde ifade edilir: Biri tepede, biri sahilde yer alan kalelerin birbirine uzaklığı 1 mil kadardır. Duvarların genişliği 6, yüksekliği 10 zira olan kale, mühimmat yönünden de zengindir119.

Resmo Kalesi’nin özellikleri de kaynaklarda anlatılan bir diğer konudur.Fezleke,Târih-i Naʻîmâ ve Tevârîh-i Cezîre-i Girid’de “Evsâf-ı Resmo”başlığıyla şu şekilde yer almaktadır: Resmo Kalesi, denizde bir yalın kaya
üzerine yapılmıştır.Hanelerinin çoğunluğu kârgîr olan 10 bin hanesi ve 40-50 kilisesi vardır120.




113 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 7b-8a; Kâtib Çelebi, Fezleke, II, s. 862; Târîh-i Naîmâ, III, s. 1035.
114 Silahdâr Tarihi, s. 546-547.
115 Ersin Gülsoy, Girit’in Fethi ve Osmanlı ødaresinin kurulması, s.165. 116 Evliya Çelebi, Seyahatnâme, VIII, s. 210-211.
117 BOA, C.EV 151/7533, 29 Rebiʻü’l-ahir 1081 (13 Kasım 1670); BOA, C.EV 332/16899, 29 Ramazan 1081 (9 Şubat 1671).
118 Târîh-i Sefer ve Feth-i Kandiye, s. 151.
119 Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 5b, Fezleke, s. 860.
120 Fezleke, II, s.911-912; Târîh-i Naîmâ, III, s. 1087; Tevârîh-i Cezîre-i Girid, Petersburg nüshası, vr. 34b.


Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
128
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:32

Sonuç

1645'te başlayan Girit seferi 24 yıl süren mücadeleden sonra 1669'da Kandiye'nin alınmasıyla sonuçlanmıştır.Osmanlı tarihininin en uzun süreli harplerinden birisi olması dolayısıyla,Osmanlı kronikleri, Girit seferini anlatan müstakil eserler ve arşiv belgelerinde pek çok yönüyle geniş şekilde yer bulmuştur.
Osmanlı Tarihi kroniklerinden olan Târîh-i Naîmâ,Silahdar Târîhi,Fezleke,Târih-i Râşid,Girit seferini resmi tarih anlatımıyla yer verirken Evliya Çelebi,Seyahatnâme’sinde olaylara daha abartılı bir gözle bakmıştır.
Bu abartılı bakışa rağmen Evliya’nın belirli dönemlerde sefere bizzat katılmış olması nedeniyle değerli gördüğümüz seferle alakalı bilgilere değindik.Bunun yanısıra bunları Girit seferini etraflı bir şekilde anlatan
diğer eserlerdeki bilgilerle mukayese ettik.Seferi müstakil olarak ele alan;Tevârih-i Cezîre-i Girid,Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye,Girid Fethi Tarihi,Ravzatü’l-Ebrar,Cevâhirü’t-Tevârih,Târîh-i Fazıl Ahmed Paşa gibi monografik eserler ise birbirine benzer ifadelerle savaşı sefer günlüğü şeklinde anlatmışlardır.Arşiv belgeleri ise çoğunlukla sefer için gerekli malzemelerin teminiyle ilgilidir.Söz konusu kaynaklarda,24 yıl gibi uzun bir sürede tamamlanan savaşın Osmanlı Devleti üzerinde yarattığı siyasî, ekonomik, sosyal ve askerî etkileri görmek mümkündür.Sefer giderlerinin bir sonraki senenin gelirleri mahsub tutularak karşılanması,sefer sırasındaki yardım taleplerine çoğu zaman cevap verilememesi gibi etkenler doğrultusunda adanın fethinin geciktiği görülmüştür.Girit seferi, Osmanlı Devleti için adeta bir savaş talimhanesi haline gelmiştir.Bu durum bilhassa donanmada değişim yapılması zorunluluğuna yol açmıştır. Bu değişimi çalışmamızın temelini oluşturan eserlerde görmek mümkündür.Girit Savaşı dönemine kadar Osmanlı donanmasının temelini zayıf,fırtınaya dayanıksız çektiriler oluşturmakta idi.Venedik donanması
karşısında başarılı olabilmek için çektirilerden kalyonlara geçiş sağlamıştır.Osmanlı ordusundaki değişim geçiren alanlardan biri de adanın muhasarasında yoğun olarak kullanılan lağımlardır.Venedik’in kullandığı
lağım teknikleriyle mücadele etmek doğrultusunda,ordunun onların kullandığı teknikleri öğrenip bunun yanında yeni teknikler de geliştirdiği görülmüştür.Söz konusu kaynaklarda, Girit seferinin destansı bir mücadele olduğu,bu mücadelede yaşanmış kahramanlık hikâyeleri,serdarların isabetli kararları ve faaliyetleri doğrultusunda yüceltilmeleri,zaferin gaza anlayışı etrafında gösterilen büyük fedakârlıklar ve ödenen büyük bedeller neticesinde kazanıldığı ortaya konmuştur.







Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
129
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:36

KAYNAKÇA
Arşiv Kaynakları
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/133, 15 Rebiʻü’l-evvel 1056 (1 Mayıs 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/134, 15 Rebiʻü’l-evvel 1056 (1 Mayıs 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/183, 11 Rebiʻü’l-ahir 1056 (27 Mayıs 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/202, 27 Rebiʻü’l-ahir 1056 (12 Haziran 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/205, 27 Ramazan 1056 (6 Kasım 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/260, 25 Cemâziye’l-evvel 1056 (9 Temmuz 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/285, 15 Cemâziye’l-âhir 1056 (29 Temmuz 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/423, 12 Şevval 1056 (21 Kasım 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/466, 9 Zilkaʻde 1056 (17 Aralık 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 90/467, 9 Zilkaʻde 1056 (17 Aralık 1646).
BOA, A. DVNSMHM.d., 93/43, 27 Şevval 1069 (24 Temmuz 1659).
BOA, A. DVNSMHM.d., 93/44, 29 Şevval 1069 (26 Temmuz 1659).
BOA, AE.SMMD. IV 106/12346, 20 Safer 1080 (20 Temmuz 1669).
BOA, AE.SMMD. IV 41/4662, 12 Cemâziye’l-evvel 1077 (10 Kasım 1666).
BOA, AE.SMMD. IV 54/6296, 18 Za 1079 (16 Nisan 1669).
BOA, AE.SMMD. IV 58/6755, 29 Zilhicce 1080 (20 Mayıs 1670).
BOA, AE.SMMD. IV 94/11086, 8 Receb 1061 (27 Haziran 1651).
BOA, C.ADL 9/570, 10 Ramazan 1073 (2 Temmuz 1656).
BOA, C.AS, 501/20935, 29 Zilhicce 1055 (15 Şubat 1646).
BOA, C.EV 151/7533, 29 Rebiʻü’l-ahir 1081 (13 Kasım 1670).
BOA, C.EV 332/16899, 29 Ramazan 1081 (9 Şubat 1671).
BOA, øE.AS 5/435, 6 Şevval 1076 (11 Nisan 1666).
BOA, øE.ML 19/1813, 8 Cemâziye’l-evvel 1060 (9 Mayıs 1650).
BOA, KK.d. 5642, Zilhicce 1057 (Aralık-Ocak 1647-1648).
BOA, M.D., No: 91, Hk. 476, İstanbul 2015.
Diğer Kaynaklar
ADIYEKE, Ayşe Nükhet, Osmanlı ømparatorluğu ve Girit Bunalımı, Ankara 2000. ADIYEKE, Nuri, “Girit Savaşları ve Birleşik Hristiyan Orduları”, Türkler, IX,
Ankara 2002, s. 1352-1364.
__________, “Girit Seferine Konulan Nokta: Kandiye’nin Fethi ve Psikolojik
Sonuçları”, XIII. Türk Tarih Kongresi, C. III, I. Kısım, s. 153-161.




Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
130
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:37

Anonim Bir Osmanlı Kaynağına Göre Girit’in Fethi, Yay Hzl. Ayşe Pul, Ankara
2017.
AKPINAR, Mahmut, “Bir Osmanlıcılık Örneği Olarak Sava Paşa”, Trakya Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 11, Ocak 2016, s. 147-184.
CENGİZ, Hasan Ali, “Halepa Fermanı Sonrası Girit’te yapılan Düzenlemeler”, Trakya
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 16, Temmuz 2018, s. 74-89.
ERZURUMLU OSMAN DEDE, Târîh-i Fazıl Ahmed Paşa, Süleymaniye
Kütüphanesi, Hamidiye Koleksiyonu.
EVLİYA ÇELEBİ, Seyahatnâme, C. II, Yay. Hzl. Zekeriya Kurşun-Seyit Ali
Kahraman-Yücel Dağlı, İstanbul 1998.
__________, Seyahatnâme, C. VIII, Yay. Hzl. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı,
İstanbul 2003.
EICKHOFF, Ekkehard, “Denizcilik Tarihinde Kandiye Muharebesi”, Atatürk
Konferansları II 1964-1968, Ankara 1991.
GhLSOY, Ersin, Girit’in Fethi ve Osmanlı ødaresinin Kurulması, İstanbul 2004.
__________, “Akdeniz’de Osmanlı-Venedik Savaşları”, CøEPO XIV. Sempozyomu
Bildirileri, (18-22 Eylül 2000), s. 257-268.
Hikâyet-i Azîmet-i Sefer-i Kandiye, İzmir Milli Kütüphanesi, 24/510.
KARAÇAY ThRKAL, Nazire, Silahdâr Fındıklılı Mehmed Ağa Zeyl-i Fezleke, M.
h. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2012.
KÂTİB ÇELEBİ, Fezleke, C. II, Yay. Hzl. Zeynep Aycibin, İstanbul 2016.
__________, Tuhfetü’l-Kibar Fi Esfari’l-Bihar, Yay. Hzl. İdris Bostan, Ankara
2007.
LEVEND, Agah Sırrı, Gazavât-nâmeler, Ankara 2000.
RÂŞİD MEHMED EFENDİ, Târih-i Râşid, Yay. Hzl. Abdulkadir Özcan vd., C. I,
İstanbul 2013.
MUSTAFA Bin MUSTAFA, Târîh-i Sefer ve Feth-i Kandiye, Yay. Hzl. Meltem
Aydın, İstanbul 2016.
NÂİMÂ MUSTAFA EFENDİ, Târîh-i Naîmâ, C. III-IV, Yay. Hzl. Mehmet İpşirli,
Ankara 2007.
ÖZGhL, İbrahim, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi’nin Ravzatü’l Ebrâr Adlı Eseri
(1299-1648) Tahlil ve Metin, Atatürk h. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum 2010.
PUL, Ayşe, “Osmanlı- Fransız Diplomasisinin İki Mühim Evresi: Girit ve Mısır
Seferleri”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, C. XXII, S.
22, 2007.
__________, “Anonim Bir Osmanlı Kaynağı: Girid Fethi Tarihi”, Belleten, C.
LXXII, S. 264, (Ağustos 2008), Ankara, s. 591-602.







Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
131
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:37

SİMON, Bruno, “Onaltıncı Yüzyıl Ortalarında Osmanlı İmparatorluğu ve Girit
İlişkileri Konusunda Birkaç Not”, X. Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan
Bildiriler, C. IV, Ankara 1993, s. 1815-1820.
ŞAKİROĞLU, Mahmut, “Balyos”, DøA, C. V, İstanbul 1992
Târîh-i Mu’teber, İ. h. Nadir Eserler Kütüp., Ty. No: 6062.
Tevârîh-i Cezîre-i Girid, St. Petersburg The Institute of Oriental Manucsripts the
Rusian Akedemy of Sciensces’de 140.B. 1178.
Tevârîh-i Ikrıtiş (Girid), İ. h. Nadir Eserler Kütüphanesi, Ty., No: 2536. Vecihi Tarihi, Yay. Hzl. Buğra Atsız, İstanbul 2016.
YhCEL, Abdulkadir Sıddık, Mühürdâr Hasan Ağa Cevâhirü’t-Tevârih, Erciyes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri
1996.

132
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Re: OSMANLI KAYNAKLARINDA GİRİT SEFERİ Hasan Ali CENGİZ

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 23 Ara 2019, 00:40

EK: Tevârîh-i Cezîre-i Girid isimli eserin, Petersburg nüshasının birinci sayfası ve transkripsiyonu
optimized-8kzl.png
optimized-8kzl.png (474.12 KiB) 4454 kere görüntülendi
İşbu bin elli beş senesi ibtidâ-i gazâvat-ı Cezîre-i Girid ve Serdârı Kapudân Yusuf Paşa sene-i sâbıkada zikri mürûr eden Malta gemileri Âsıtâne’den Mısır’a giden
Dârüssaʻâde Ağâsı sefînesine müstevlî olup aldıkları semʻ-i hümâyûn-ı pâdişâhî oldukda küffârdan ahz-ı intikām ü sâra himmet-i şehriyârî olup Akdeniz’e sefer fermân eylediler.

Ve Rumeli ümerâsına ahkâm-ı şerîfe gönderildi ki “evvelbahârda mahruse-i Selanik’e varıp âlât-ı piyâde ile mîr-i mîrânlar yanında mevcûd ola”.Ve Anadolu Eyâletinde Kastamonu ve Saruhan ve Hamid ve Teke ve Ankara ve Aydın sancaklarına ve Eyâlet-i Karaman Kırşehri ve Niğde ve Aksaray beylerine ve Eyâlet-i Sivas ve Çorum ve Amasya ve Bozok beylerine ve sâ’ir askerîye hükümler gönderildi ki “cümlesi Sakız
mukābelesine Çeşme demekle maʻruf iskeleye varıp mîr-i mîrânlara me’mur olmağla serdârları olan mirahur-ı sâbık Amasya Beyi Ahmed Paşa yanında mevcûd bulunalar ve Vâli-i Vilâyet-i Karaman Durak Paşa bu cümlesi sefâʻine koyup göndere.”














Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,
Cilt: 9 SayıDZ 17, Ocak 2019, s. 105-133
133
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Cevapla

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 5 misafir