SOSYAL VE KONOMİK YAPI
- 69921164_10220185783860977_4979064953852919808_n.jpg (139.8 KiB) 1261 kere görüntülendi
1.1.Nüfus Hareketleri
[/size][/color][/i][/b]
Çukurova bölgesinde Girit göçmenleri Adana,Mersin be Hatay illerinin sınırları içinde yaşamaktadırlar.Mersin Limanına gemilerle getirilen Girit göçmenleri,bugünkü yerleşim yerlerine gönderilmişlerdir.Adana’ya gelen mübadiller,Ermeni mahallelerine yani bu gün merkezde yer alan Koza oteli’nin arka mahallelerine,Kuruköprü,Döşeme mahallesi,İstiklal Mahallesi civarına yerleştirilmişlerdir.Adana merkezinin dışında,Kozan ilçesi de mübadillerin yerleştikleri bölgeler arasında sayılabilir.
Mersin’de kalan Girit göçmenleri Cami-i Şerif Mahallesi,Bahçe Mahallesi,Mahmudiye Mahallesi,Mesudiye,Nusratiye,İhsaniye’ye yerleştirilmişlerdir.Hatay’a gönderilen göçmenler ise Kırıkhan,İskenderun,Dörtyol,Erzin,Akçay (Çınarlı),İcadiye (Altınçağ),Piliçlik,Turunçlu gibi yerleşim birimlerinde iskan edilmişlerdir.
Çukurova bölgesine mübadele öncesinde de Giritli göçmenler yerleştirilmiştir.1898 yılında Sultan Abdülhamit tarafından gönderilen göçmenler,yurdun değişik bölgelerine iskan edilmişlerdir.Sultan Abdülhamit tarafından Hatay/Erzin’deki Turunçlu köyünde yaptırılan ve ‘’Abdülhamit evleri’’diye bilinen iskan evleri,bugün göçmenler tarafından kullanılmaktadır.Sultan Reşat döneminde Mersin’e yerleştirilen göçmenler Reşadiye Mahallesini kurmuşlardır.
Mübadele öncesinde bölgemizde iskan edilen Giritli göçmenlere ‘’Eski Giritliler’’,mübadele ile 1924 yılında iskan edilen göçmenlere ise ‘’Yeni Giritliler’’denilmektedir.Turunçlu Köyü’nde yaşayan göçmenler ‘’Eski Giritliler’’dir.
Giritli göçmenler başlangıçta yerleştirildikleri bu merkezlerde topluca yaşamalarına rağmen,günümüzde artık yeni kuşakların,söz konusu kentlerin değişik semtlerinde dağınık ve karışık olarak yaşadıklarını gözlemliyoruz.
Adana,Mersin ve Hatay’a iskan edilen Girit göçmenlerinin büyük bir bölümü Girit’in Kandiye şehrinden ve Zorac,Arse Forissa gibi Kandiye’nin köylerinden gelmişlerdir.Ancak Hanya ve Resmo şehirlerinden gelen mübadillere de rastlanmaktadır.
Girit’ten gemilere binen halk iskan bölgelerindeki limanlardan Anadolu’ya dağılmışlardır.Her gemi ayrı bir limana doğru yol almış,farklı gemilere binen aynı ailenin mensupları farklı kentlerde iskan edilmişlerdir.İzmir,Aydın,Balıkesir,Ayvalık,Gemlik,Bodrum,Mersin gibi yerlere yerleştirilen akrabalar,yıllarca birbirinin izini kaybetmiş,aileler parçalanmıştır.Mübadele sonrasında çıkan bir yasa ile isteyen göçmenlerin yer değiştirmeleri mümkün olduğunda,akrabalarını bulan bazı mübadiller yer değiştirebilmiştir.Onun dışında Çukurova göçmenleri içinde özellikle Hatay’ın denizden uzak bölgelerine iskan edilen Girit mübadilleri,sahil kesimine yerleştirilenlere göre çok daha fazla sıkıntı çektiklerini ifade etmektedirler.Yerli halkın geleneksel anlamda daha kapalı olması,iklim koşullarının sertliği ve Giritlilerin geçim kaynaklarının coğrafi olarak çok uzağında olan bu bölgede Giritli göçmenlerin tutunabilmeleri oldukça güç olmuştur.Bu nedenle,sahile yerleştirilen göçmenleri,kendilerinden daha şanslı bulmaktadırlar.
YAŞAYIŞ BİÇİMLERİ
Girit göçmenleri,Çukurova’da Adana,Mersin ve Hatay illeriyle sınırlanmış bir bölgede yaşamaktadırlar.Bu iller Akdeniz bölgesinin nemli ve sıcak iklim özelliklerini taşımaktadır.Yazları sıcak ve nemli,kışları ılık ve yağışlı olan Çukurova’da her üç ilin de denize kıyılarının olması,Girit göçmenlerinin alışık oldukları deniz havası dolayısıyla bölgeye uyumunu kolaylaştırmıştır.Özellikle Mersin,bir liman kenti olarak Girit göçmenlerinin karakterine daha uygun bir yapı göstermiştir.
Çukurova bölgesinde yazları çok sıcak olan iklim koşulları nedeniyle yerleşik halkın yaylaya çıkma geleneği vardır.Köy,kasaba ve kent merkezlerinde dağınık olarak yaşayan Girit göçmenleri arasında yaylacılığa pek rastlanmaz.Özellikle köylerde yaşayan halkın geçim kaynağı çiftçilik olduğu için en yoğun çalışma dönemi yaz aylarıdır.Bu sürede tarla ve bahçe işleriyle uğraşan halk,bazen günübirlik piknik ve eğlence amaçlı olarak civardaki sahil beldelerine gider.
Günümüzde kasaba ve kent merkezlerinde yaşayan Girit göçmenleri arasında yazları yaylada ya da yazlık evlerde geçirme oranı gittikçe artmaktadır.
Çukurova Bölgesi
Girit Göçmenleri Halk Kültürü Araştırması kitabından alınmıştır.
Yrd.Doç.Dr.Refiye Okuşluk ŞENESEN
